گمانه‌زنی تازه درباره منشأ بوی نامطبوع تهران
گروه راه و شهرسازی|
روز گذشته انوشیروان محسنی بندپی، استاندار تهران وجود پسماندهای صنعتی در جنوب تهران و عدم رعایت استانداردهای زیست محیطی از سوی این صنایع را دلیل بوی نامطبوع تهران عنوان کرد. این نظریه اما بلافاصله از سوی رضا عبدلی مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران رد شد.
چهارشنبه ۱۱ دی شهروندان تهرانی از استشمام بوی بد در هوا خبر دادند. بوی نامطبوعی که در مناطق مرکزی و بخشی از مناطق غربی شهر احساس شد و شهروندان تهرانی را با نگرانی مواجه کرد. اکنون نیز با وجود گذشته دو هفته از این موضوع هنوز دلیل قطعی آن مشخص نشده و سازمان‌های مختلف مانند همیشه به دنبال این هستند که تقصیر را به گردن یکدیگر بیندازند. از همان روز اول دلایل مختلفی برای بوی نامطبوع تهران عنوان و بعد از چند ساعت تکذیبیه آن منتشر می‌شد. از ترکیدن لوله فاضلاب گرفته تا دپوی زباله، احتمال فعال شدن آتش‌فشان دماوند و پخش یک ماده شیمیایی به نام مرکاپتان.
بازشدن فاضلاب پلاسکو که یک روز بعد از استشمام بوی نامطبوع تهران اتفاق افتاده بود اما در نوع خود جالب توجه بود. تارنمای عصر ایران به نقل از مسوولان پروژه پلاسکو مدعی شد که چاه سربسته پلاسکو عامل فوران بوی بد بوده است. در این گزارش آمد که چاه بسیار عمیق پلاسکو، سال‌ها مسدود بوده است و پس از بازگشایی آن برای ساخت و ساز در این منطقه، کارگران و مهندسان شاهد فوران گاز از این چاه بوده‌اند. این در حالی است که برخی متخصصین این گمانه را نیز رد کردند. دکتر پرویز کردوانی در مصاحبه‌ای تاکید کرد که چنین چاهی نمی‌تواند باعث انتشار بو شده باشد.
اما شایعه عجیب‌تر این بود که بوی بد ناشی از بارورسازی ابرهاست و موادی که باعث بارش باران و برف در تهران شده‌اند، بوی بدی داشته‌اند که به مشام می‌رسند. دلیل ایجاد این شایعات نیز نبود مرجعی پاسخگو است که در شرایط بحران با مردم صحبت کرده و واقعیت‌ها را با آنها به اشتراک بگذارد تا جلوی شایعات اینچنینی گرفته شود.
اما در آخرین اظهارنظر، روز گذشته انوشیروان محسنی بندپی استاندار تهران وجود پسماندهای صنعتی در جنوب تهران و عدم رعایت استانداردهای زیست محیطی از سوی این صنایع را دلیل بوی نامطبوع تهران عنوان کرد.استاندار تهران در گفت‌وگویی در رابطه با علت انتشار بوی نامطبوع در تهران گفت: متأسفانه در جنوب و غرب استان تهران صنایعی مستقر هستند مانند صنایع لبنی و کشتارگاه‌های مرغ که حداقل استانداردهای محیط زیستی را رعایت نمی‌کنند.
استاندار تهران ادامه داد: این صنایع در قسمت بالادست و تقریبا در محدوده غربی جاده مرقد حضرت‌امام خمینی(ره) تا فرودگاه بین‌المللی امام خمینی(ره) واقع شده است و باد غالب نیز معمولا غرب به شرق است به خصوص در فصل تابستان بوی ناشی از فاضلاب برخی از صنایع و شیرابه‌های پسماندها به سمت پایین دست که شرق استان تهران است متصاعد شده و بوی نامطبوع آن از اتوبان فرودگاه نیز به مشام می‌رسد.او همچنین دفع نامناسب پسماندهای خانگی در آرادکوه را از دیگر دلایل بوی نامطبوع تهران بر شمرد و گفت: فاضلاب ناشی از شیرابه پسماندهای آرادکوه و تخمیر و تجزیه مواد غذایی فسادپذیر صنایع لبنی و کشتارگاه‌ها آلودگی بسیار بالایی ایجاد می‌کند، بوی ناشی از این آلودگی به هوا متصاعد و در اثر وزش باد پراکنده می‌شود.
به گفته محسنی‌بندپی برای تمامی فاضلاب‌های صنعتی استاندارد‌هایی با شاخصه تصفیه‌پذیری به حد ورود به آب پذیرنده و خاک باید رعایت شود. او ادامه داد: ما در این مساله به صورت جدی ورود پیدا می‌کنیم و از تمامی صاحبان صنایع دعوت می‌کنیم تا خود را نسبت به رعایت استانداردهای محیط زیستی مکلف و موظف بدانند تا آب، خاک و هوای‌مان دچار آلودگی نشود. به گونه‌ای که شهر دیگر جای زیست و تنفس و زندگی برای آحاد جامعه نباشد.وی با اشاره به شایعه ارتباط بوی بد تهران با فعال شدن گسل‌های زلزله خاطرنشان کرد: این موضوع کاملا منتفی است چرا که هیچ تغییری در آب‌های زیرزمینی مشاهده نشد، از طرفی زلزله‌های هفته اخیر مورد بررسی قرار گرفته و خوشبختانه حتی تکان‌های کوچک هم شاهد نبودیم، همچنین در هیچ کجای دنیا قبل از وقوع زلزله بویی به مشام نرسیده است.استاندار تهران اضافه کرد: ارتباط بوی بد تهران با فعال شدن آتش‌فشان دماوند نیز کاملا رد شده است، چرا که جهت غالب وزش باد از غرب به شرق بوده و دماوند در شرق تهران است.
رد نظریه استاندار تهران
اما رضا عبدلی، مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران نسبت به صحبت‌های محسنی بندپی در خصوص دفع نامناسب زباله در آزادکوه واکنش نشان داد و با تاکید بر اینکه بوی نامطبوع پایتخت ناشی از پسماندهای مجموعه آرادکوه نبوده است، گفت: اگر این بو ناشی از پسماندهای آرادکوه بود، باید ابتدا در مناطق جنوبی و با شدت بیشتری در این مناطق بو احساس می‌شد، اما اینگونه نبوده است.
عبدلی با بیان اینکه هنوز مطمئن نیستم این اظهارنظر منتسب به استاندار تهران باشد، تصریح کرد: با این وجود موضوع را از روابط عمومی استانداری پیگیری خواهیم کرد، اما باید به این نکته توجه داشته باشیم که استاندار تهران در مصاحبه تلویزیونی احتمال داد که بوی نامطبوع پایتخت ناشی از فاضلاب یا افزودن ماده به گاز شهری بوده باشد و صحبتی از پسماندها به میان نیاورد. اگر چنین صحبتی از سوی استاندار تهران مطرح شده باشد کاملا قابل دفاع است، چرا که شیرابه‌ها در سنوات گذشته در محل آرادکوه از طریق بازچرخانی خشک شده است و شیرابه‌ای برای تولید بوی نامطبوع وجود ندارد.
به گفته مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران، بر اساس گزارش‌هایی که از بوی نامطبوع پایتخت منتشر شده است، این بو در مناطق مرکزی و شرقی تهران استشمام شده است و نه در مناطق جنوبی شهر. همچنین پسماندها در منطقه آرادکوه در ۴۰ کیلومتری جنوب شهر قرار گرفته است. در حالی که اگر این بو ناشی از پسماندها باشد اولین نقطه‌ای که باید بو در آن استشمام شود مناطق جنوبی خواهد بود.
وی ادامه داد: انتشار بوی پسماند نمی‌تواند در یک روز به صورت مقطعی باشد و حتما تداوم خواهد داشت، از این رو، همه این موارد دلایل محکمی است تا اثبات کند تا بوی نامطبوع پایتخت ناشی از پسماندهای آرادکوه نبوده است.
این که منشأ بوی بد در تهران مشخص نشد؛ چندان عجیب نیست. بوی بدی که ناگهان به وجود می‌آید، در کلان‌شهری چون تهران می‌تواند صدها عامل شناخته و ناشناخته داشته باشد؛ اما عدم پیش بینی زیرساخت‌های لازم برای شناسایی بو در سطح این کلان‌شهر در کنار آشفتگی در اطلاع‌رسانی و تایید و تکذیب‌های مداوم مسوولان باعث بی‌اعتمادی شهروندان شد. برای اولین‌بار عموم مردم متوجه شدند که برخلاف کشورهای پیشرفته، زیرساخت‌های لازم برای شناسایی بو در کلان‌شهر تهران وجود ندارد و برای این کار تیم‌هایی به مناطق مختلف این شهر گسیل شده‌اند.
هر چند شینا انصاری مدیرکل دفتر پایش‌های فراگیر سازمان محیط زیست از همکاری دفتر پایش‌های فراگیر سازمان محیط زیست و اداره کل محیط زیست استان تهران و آزمایشگاه‌های معتمد برای بررسی منشأ «بوی نامطبوع» روز چهارشنبه تهران خبر داد اما باران روز پنجشنبه کار را برای آنها سخت کرد . انصاری در این باره گفته است: ممکن است منشأ این بو از ترکیبات فرّار بوده باشد که با توجه به بارندگی روز پنجشنبه در تهران ممکن است این ترکیبات از بین رفته باشند.
بعید نیست آرادکوه عامل باشد
در حالی که مدیرعامل مدیریت پسماند شهرداری نظریه استاندار تهران مبنی بر اینکه ممکن است وجود شیرابه‌های پسماند در آرادکوه دلیل اصلی بوی نامطبوع تهران باشد را رد کرد، محسن علیجانی زمانی، دبیر مجمع نمایندگان تهران این احتمال را بعید ندانسته و گفته است: هیچ بعید نیست که پسماندهای آرادکوه عامل اصلی بو باشد، چراکه روزانه 9 هزار تن زباله از تهران به محل دپوی زباله در آرادکوه منتقل و در آنجا دفن می‌شود؛ بنابراین باید درباره این موضوع فکری شود.وی با اشاره به جلسه هفته پیش مجمع نمایندگان تهران که با حضور استاندار و شهردار تهران تشکیل شد، بیان کرد: در این جلسه عواملی نظیر سیستم فاضلاب یا گاز مرکاپتان که اداره گاز از آن برای بررسی نشت گاز استفاده می‌کند، مطرح شد. همچنین محل دپوی زباله و شیرابه‌های ناشی از آن نیز به عنوان یکی از دلایل انتشار بوی نامطبوع تهران در این جلسه مطرح و قرار شد استاندار و شهردار در این خصوص پیگیری انجام دهند.او افزود: اگر استاندار تهران به این جمع‌بندی رسیده که شیرابه‌های زباله در آرادکوه سبب انتشار بوی نامطبوع تهران یک هفته پیش شده است، ما هم که نماینده مردم هستیم خواستار این هستیم که زباله سوزهای کافی و مکان‌های دیگری هم برای امحاء زباله‌های تهران در نظر گرفته شوند؛ چراکه شیرابه‌های زباله‌ها در آرادکوه به آب‌های زیرزمینی نفوذ پیدا می‌کنند و این به هیچ‌وجه خوب نیست. علی‌الخصوص که بحث زباله‌های بیمارستانی هم در این میان مطرح است.علیجانی گفت: انتقال پسماندهای پزشکی 2 تا 3 هزار مرکز درمانی و دفع آنها اکنون در حال انجام است، اما زباله‌های مابقی آنها به دلیل اینکه با شهرداری قرارداد ندارند، به خوبی دفن نمی‌شوند و اثرات مضری خواهند داشت. این زباله‌ها باید در مبداء تفکیک شوند و نبایستی با زباله‌های عادی به مراکز دپوی زباله منتقل شوند.عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس با اشاره به اختلافاتی که درخصوص دفع پسماندهای عفونی میان سازمان پسماند شهرداری تهران و وزارت بهداشت وجود دارد، گفت: مطابق قانون وزارت بهداشت باید با شهرداری همکاری بیشتری کند. البته شهرداری می‌تواند درصورت وجود خلأ قانونی از مجلس برای برطرف‌سازی آن کمک بخواهد و درصورت وجود قانون، به مراجع قضایی مرجعه کند.وی درباره اظهارات مدیرعامل سازمان پسماند شهرداری تهران مبنی بر اینکه شیرابه‌های آرادکوه در سنوات گذشته از طریق بازچرخانی خشک شده و شیرابه‌ای برای تولید بوی نامطبوع وجود ندارد، گفت: تا جایی که ما اطلاع داریم هنوز بحث شیرابه‌ها وجود دارد.تهران روزانه 25 – 20 هزار تن زباله‌های ساختمانی دارد که بخشی از آنها به آبعلی و جاجرود می‌رود و حدود 4 هزار تن برای روکش زباله به آرادکوه منتقل می‌شود. اگرچه از این روکش‌ها برای زباله‌های آرادکوه استفاده می‌شود اما همچنان بحث شیرابه‌های محل دپوی زباله در آرادکوه مطرح است.
