دست های پنهان در حمایت از پوشاک قاچاق

تعادل|

لابی های قدرتمند طرح جمع‌آوری برندهای عرضه‌کننده پوشاک قاچاق از بازار را متوقف کردند. جمع آوری پوشاک همواره از خواسته های تولیدکنندگان پوشاک کشور بوده است، اما خبر اجرای طرح «برخورد با برندهای محرز پوشاک قاچاق» از ابتدای دی ماه شاید مرهمی موقت بر زخم باز این صنعت از ضربه قاچاق بود.  بر اساس آمار وزارت صنعت، معدن و تجارت در هفت ماه منتهی به مهر سال جاری قاچاق پوشاک به کشور رشدی 7 درصدی داشته است. داده‌های مرکز آمار ایران اما نشان می‌دهند بازار مصرف ایران برای پوشاک، سالانه حدود 21 هزار میلیارد تومان است که تنها حدود 16.6 درصد از بازار پوشاک کشور از طریق واردات (رسمی و غیر رسمی) تامین شده و 83.4 درصد نیاز کشور به پوشاک را تولید داخلی تامین کرده است. به این ترتیب، سالانه 2.7 تا 3میلیارد دلار پوشاک از طریق قاچاق وارد کشور می‌شود. با این همه، از آنجا که عمده پوشاک قاچاق از طریق مسافری، کولبری و مناطق آزاد است، نگاه متولیان ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز به سمت و سوی مبادی عرضه کالا معطوف شد. بر همین اساس از اوایل دی ماه سال جاری طرح مبارزه با برندهای پوشاک قاچاق در دستور کار قرار گرفت و بر اساس این طرح، جمع آوری ۱۶۸ برند غیرمجاز در شهر تهران به عنوان پایلوت،  هدف گذاری شد.  این طرح  با پاکسازی ۴۰ مجتمع تجاری عرضه کننده پوشاک قاچاق پیش رفت اما در ادامه با کارشکنی‌های  ذی نفعان روبه‌رو شد که سعی داشتند تا طرح را به بهانه های مختلف متوقف کنند. در حال حاضر نیز شورای تامین استان تهران از ستاد خواسته تا طرح متوقف شود اما ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا در حال رایزنی برای اجرای مجدد طرح

 است.

  جزییات طرح مبارزه با برندهای پوشاک قاچاق

صنعت پوشاک و نساجی یکی از صنایعی است که در گذشته رونق زیادی داشت اما امروز به لطف قاچاق پوشاک، این صنعت به زمین خورده و به سختی به حیات خود ادامه می‌دهد. دشواری تامین مواد اولیه، کاهش نقدینگی، رکود و قاچاق از مشکلاتی است که فعالان این صنعت با آن دست به گریبانند. عرضه پوشاک قاچاق در بازار نیز همواره از سوی تولیدکنندگان داخلی مورد انتقاد بوده، به‌طوری که در آخرین گام، تولیدکنندگان داخلی برای عبور از این مشکل اقدام به انتشار بیانیه‌ای خطاب به ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز کردند. در بخشی از این بیانیه، فعالان این بخش بر این نکته تاکید کرده بودند که «با وجود گذشت حدود ۵ ماه از آخرین مهلت عرضه پوشاک خارجی فاقد شناسه کالا بر اساس دستورالعمل ماده ۷، فروشگاه‌های عرضه‌کننده برندهای قاچاق محرز با دکور و تابلوی برند‌های خارجی در تهران و شهرستان‌های بزرگ کشور کمافی‌‌السابق پوشاک قاچاق محرز را با قیمت‌های گزاف عرضه می‌کنند که هیچ تردیدی در قاچاق بودن این برند‌های خارجی و لزوم برخورد با آنها وجود ندارد.

پر واضح‌ است که عدم اخذ شناسه کالا توسط تولیدکنندگان داخلی اساسا نمی‌تواند دلیلی برای عدم برخورد با برندهای محرز قاچاق در سطح عرضه ‌باشد.»

این انتقاد البته با گذشت دو هفته از انتشار آن به نتیجه رسید و جمع‌آوری پوشاک قاچاق در دستور کار متولیان امر قرار گرفت. طرح جمع‌آوری پوشاک قاچاق سال گذشته نیز در دستور کار ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز قرار داشت اما به گفته رئیس این ستاد، برخورد لازم با مراکز عرضه پوشاک برند قاچاق خارجی در سال ۹۶ صورت نگرفت و این بار از اول دی به شدت با مراکز عرضه پوشاک برند ثبت نشده برخورد خواهد شد. در همین رابطه، معاون امور مقابله و هماهنگی حقوقی ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز در خصوص اجرای جمع‌آوری برندهای عرضه‌کننده پوشاک قاچاق در سال جاری، گفته بود که300 برند غیرمجاز وجود دارد که در حوزه پوشاک 168 برند غیرمجاز هدف‌گذاری شده است که از سطح بازار جمع آوری شوند. مصطفی پورکاظم شایسته با اشاره به مقابله با قاچاق از مبادی ورودی گفت: فرایند اصلی مقابله از مبادی ورودی تا عرضه است که مدل مبارزه با قاچاق، مدل ویژه رجیستری با سامانه‌ ،یعنی دادن شناسه کالا جهت تصفیه بازار است تا سهم قاچاق را کاهش داده و تولیدات داخلی را جایگزین کنیم. او ادامه داد: در این مرحله، با یک طرح کاملا شناسایی شده با برندهای فاقد مجوز که پوشاک فاقد شناسه را عرضه می‌کنند، مقابله می‌کنیم. در این طرح تهران به عنوان پایلوت در نظر گرفته شده و نظارت برعهده ما و متولی سازمان حمایت از مصرف کننده، ناجا و تعزیزات است.

معاون امور مقابله و هماهنگی حقوقی ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز با بیان اینکه 68 برند ثبت شده در کشور وجود دارد که مانعی برای فروش آن‌ها وجود ندارد ادامه داد: 10 نقطه با حدود 75 مرکز تجاری شناسایی شده و در  مرحله‌ بعد مدیران و مراکز تجاری را دعوت و توجیه کردیم که بهتر است تابلوها و ویترین‌ها را اصلاح کنند و مهلتی هم برای جمع‌آوری پوشاک قاچاق داده شد که 75درصد تابلوها و بیش از 65 درصد این طرح اجرا شده است. شایسته با اشاره به اینکه این طرح مدل صنفی- مدیریتی تلقی شده و جنبه پلیسی آن کاهش پیدا کرده است.

  لابی قاچاقچیان جواب داد؟

اما دبیر اتحادیه تولید و صادرات نساجی و پوشاک ایران از توقف این طرح به بهانه های برهم خوردن بازار  می گوید. سعید جلالی قدیری طی مصاحبه‌ای با رادیو گفت: شورای تامین استان تهران به بهانه برهم خوردن امنیت و نظم بازار طرح مبارزه با پوشاک محرز قاچاق را متوقف کرده است. او افزود: لابی قدرت و فشار یک جریان بسیار پرقدرت است و شکی در این قضیه نیست. قدرت لابی قاچاقچیان پوشاک در کشور بالاست؛ چرا که 2.8 میلیارد دلار پول پشت این جریان است. او در ادامه ضمن اشاره به اینکه بیش از 98 درصد پوشاک وارداتی کشور به صورت قاچاق است، افزود: این پدیده تمامی زنجیره تامین صنعت پوشاک داخلی را تحت تاثیر خود قرار داده است.

به گفته قدیری، صاحبان صنف و صنعت پوشاک کشور از پدیده قاچاق به شدت ناراحت هستند؛ چرا که عارضه مدنظر ضربه مهلکی به تولید، اشتغال، صادرات و غیره در این حوزه وارد کرده است. او تصریح کرد: صنعت پوشاک صنعت پیچیده ای نیست، بلکه بر اساس عرضه و تقاضا شکل می گیرد. دبیر اتحادیه تولید و صادرات نساجی و پوشاک ایران گفت: این صنعت با برندینگ، طراحی، مد، مسائل فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و حتی سیاسی به نوعی عجین شده است. او افزود: وقتی صنعت به این مهمی دچار هجمه قاچاق می شود، ناخواسته فرهنگ قاچاق و همین طور مسائل سیاسی و امنیتی را وارد کشور می کند.

در همین رابطه، عضو هیات مدیره اتحادیه صنف تولید‌کنندگان و فروشندگان پوشاک تهران نیز با اشاره به توقف طرح برخورد با برندهای محرز پوشاک قاچاق در سطح عرضه گفت: لابی‌های قدرتمند عرضه‌کنندگان پوشاک قاچاق باعث توقف طرح شده اند.  مجید افتخاری در گفت‌وگو با فارس و در پاسخ به این سوال که آیا طرح برخورد با برندهای محرز پوشاک قاچاق در سطح عرضه که از ابتدای هفته جاری قرار بود دوباره اجرا شود، به اجرا درآمد یا خیر، گفت: اگرچه قرار بود این طرح پس از یک وقفه کوتاه دوباره از 22 دی 97  اجرا شود، اما با سنگ‌اندازی برخی ذینفعان متوقف شده است. عضو هیات مدیره اتحادیه صنف تولید‌کنندگان و فروشندگان پوشاک تهران با بیان اینکه به دنبال اجرای طرح 70 درصد از فروشگاه‌های عرضه پوشاک کالاهای خود را از سطح فروشگاه‌ها جمع‌آوری کردند، بیان کرد: متاسفانه با توقف طرح برخی از این فروشگاه‌ها مجدد در حال عرضه پوشاک قاچاق هستند. افتخاری گفت: در حال حاضر شورای تامین استان تهران از ستاد خواسته تا طرح متوقف شود اما ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا در حال رایزنی برای اجرای مجدد طرح است.

  طرح متوقف نشده است

اما این در حالی است که متولیان ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز اصرار بر ادامه اجرای طرح دارند و می‌گویند طرح برخورد با برندهای محرز پوشاک قاچاق در سطح عرضه متوقف نشده اما ناهماهنگی‌هایی در اجرای طرح به وجود آمده که البته در حال رفع هستند. در همین رابطه، سخنگوی ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز با تاکید بر اینکه طرح مبارزه با قاچاق پوشاک متوقف نشده است، گفت: ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز از سوی ذی‌نفعان واردات پوشاک قاچاق برای توقف طرح تحت فشار است. حمیدرضا دهقانی‌نیا در مورد وضعیت اجرای طرح مبارزه با عرضه پوشاک قاچاق گفت: کار در مسیر اجرا قرار دارد و ستاد پیگیر موضوع است. به گفته او، این طرح متوقف نشده  اما در حال رفع برخی از ناهماهنگی‌ها هستیم.

او با اشاره به اینکه این ناهماهنگی‌ها ممکن است از سوی بخش‌های دولتی باشد، افزود: البته بخشی از این ناهماهنگی‌ها هم از سوی بخش خصوصی است و گاهی برخی افراد در این بخش انتظارات ما را در زمینه مبارزه با عرضه پوشاک قاچاق برآورده نکرده‌اند. سخنگوی ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز با بیان اینکه فشار روی ستاد مرکزی برای انجام ندادن طرح خیلی زیاد است، گفت: ما شکی نداریم که این فشار ناشی از ذی‌نفعان قاچاق است.

دهقانی‌نیا طرح مبارزه با پوشاک قاچاق را طرحی مستمر عنوان کرد و بیان کرد: ما نخواسته‌ایم که این طرح  در یک نقطه آغاز و در نقطه‌ای به پایان برسد، بلکه هدف ما اجرای مستمر طرح بوده است. سخنگوی ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز همچنین در مورد عدم اجاره واحدهای تجاری در پاساژها و اماکن تجاری به پوشاک ایرانی گفت: صاحبان برخی از مجتمع‌های تجاری با توجه به موقعیت مکانی مجتمع تجاری خود تلاش دارند تا واحد تجاری خود را فقط به برندهای پوشاک خارجی اجاره دهند اما با اجرای طرح مبارزه با پوشاک قاچاق اکنون تا حدودی این موضوع رفع شده و این واحدها برای عرضه پوشاک ایرانی هم اجاره داده می‌شود.