دوام ارز مشترک اروپایی
گروه جهان|طلا تسلیمی|
کارشناسان اقتصادی معتقدند باتوجه به اینکه بحران اقتصادی جهان دولت‌های اروپایی را وادار کرده در‌راستای مستحکم کردن پایه و اساس یورو اقدام کنند، ارز مشترک اروپایی دست‌کم برای دو دهه دیگر نیز دوام خواهد آورد. با این حال، این کارشناسان اقتصادی درباره تله خوشبختی یورو به‌ویژه پس از کمپین‌های سیاسی پوپولیستی در سراسر اروپا و اظهارنظرهای عمومی درباره جدایی کشورها از منطقه ارز مشترک، هشدار می‌دهند. جشن‌های تولد زمانی برای ابراز شادمانی و بررسی روزهای گذشته هستند و درباره یورو هم در جشن 20سالگی آن، به همان اندازه که بهانه برای خوشحالی وجود دارد، اشتباهاتی هم هست که باید از آنها درس گرفت. در پیشینه یورو نکات مثبت زیادی وجود دارد، اما این ارز مشترک همواره قرار بوده چیزی بیشتر از یک پروژه اقتصادی باشد و اگرچه توانسته نقش سیاسی خود را به عنوان ابزاری برای یکپارچه‌سازی منطقه اجرا کند، اما در این زمینه چندان موفق عمل نکرده و همین مساله به تهدیدی برای آینده اتحادیه اروپا تبدیل شده است.
کریستین تودتمان از «دکابانک» آلمان به بلومبرگ گفته: «بطور عمده، یورو می‌تواند یک پروژه موفقیت‌آمیز تلقی شود و اگر پیشرفت کافی در تکمیل یک اتحادیه بانکداری و اتحادیه بازار-سرمایه صورت بگیرد، مزایای استفاده از یورو خیلی بیشتر از اکنون خواهد شد. در عین حال مهم است که اطمینان حاصل شود که تحولات اقتصادی و مالی هرگز به عاملی تبدیل نمی‌شوند که یکی از کشورهای عضو را به ترک اتحادیه وادار کنند. برای حصول چنین اطمینانی هم به اصلاحات بیشتر در سطح ملی و در سطح اروپا نیاز است.»
تقریبا 80درصد از شرکت‌کنندگان در نظرسنجی انجام شده توسط بلومبرگ پیش‌بینی کرده‌اند که یورو دوام می‌آورد و یکی از علت‌های آن هم جدایی ناخوشایند بریتانیا از اتحادیه اروپاست که به‌صورت عاملی بازدارنده از جدایی اعضای منطقه یورو عمل می‌کند. مارتین وِدِر از بانک دولتی «زوخر» سوییس تاکید کرد عواقب اقتصادی جدایی یکی از اعضای منطقه ارز مشترک خیلی وخیم‌تر از عواقب ترک اتحادیه اروپا برای بریتانیا خواهد بود. برایان مانت از بانک دولتی «لوتزرنر» سوییس هم به مزایایی اشاره کرد که منطقه ارز مشترک برای اعضا فراهم آورده است. آناماریا گریمالدی کارشناس اقتصادی در گروه بانکداری «اینتسا سانپائولو» در ایتالیا هم گفت: «یورو فرآیندی غیر قابل بازگشت است. ترک ارز مشترک روندی پرهزینه خواهد بود که هیچ یک از اعضای منطقه حاضر نیستند آن را تجربه کنند. من بر این باورم که اعضای منطقه یورو طی 20سال آینده در جهت تقویت بیشتر همبستگی در منطقه برخواهند آمد.»
مشکلات پیش رو
اگر تعریف از موفقیت یورو دوام آوردن آن در 20 سال گذشته باشد، می‌توان گفت باتوجه به چالش‌های متعدد از جمله بحران مالی جهانی، دوام یورو یک موفقیت بزرگ برای آن بوده است. به‌علاوه، این ارز به بخشی از اقتصاد جهانی تبدیل شده و ارزش آن به ثبات رسیده و فعالیت‌های اقتصادی در زمینه گردشگری و بازرگانی را تسهیل کرده است. شمار اعضای یورو در 20 سال گذشته از 11 کشور اولیه اکنون به 19 کشور افزایش یافته و حجم اقتصاد منطقه یورو 72درصد رشد کرده و به 11.2 هزار میلیارد یورو (12.8 هزار میلیارد دلار) رسیده است. با این حال، سرنوشت یورو همچنان به اعضای اصلی آن وابسته است و این ارز همچنان دربرابر بحران‌های احتمالی آسیب‌پذیر است. در شرایط کنونی باتوجه به مشکلات برگزیت و همچنین چالش‌های پوپولیستی برای احزاب سنتی سیاسی، دوام یورو ممکن است با مشکل مواجه شود.
اما ماریوس داهیم از بانک خصوصی «اس‌ای‌بی» سوئد چندان به موفقیت دولت‌های کشورهای عضو منطقه یورو در محافظت از ارز مشترک خوش‌بین نیست و باور دارد که باتوجه به تجربیات یورو در 20سال گذشته، بایستی احتیاط کرد. آلن مک‌کوئید از شرکت خدمات مالی «کانتور فیتزجرالد» امریکا هم بر این باور است که اگرچه سیاستمداران کنون در کسب اطمینان از دوام آوردن یورو مصمم به نظر می‌رسند، اما در صورت ظهور پوپولیست‌ها در انتخابات پارلمان اروپایی در ماه مه، احتمال تغییر این رویه وجود خواهد داشت: «یورو باز هم تا 20سال دیگر دوام خواهد آورد، اما لزوما نه با همین 19عضوی که اکنون دارد.»
به گفته اوِرِت براون استراتژیست بانک «آیدیا گلوبال»، یونان و ایتالیا دو نامزد احتمالی برای ترک منطقه یورو به شمار می‌روند و این مساله بقای یورو در شکل فعلی آن را زیر سوال می‌برد. اما آلستر وینتر کارشناس ارشد اقتصادی از شرکت «دنیل استوارت و شرکا» در بریتانیا، معتقد است که کلید موفقیت تجربه منطقه پولی مشترک در دستان پاریس و برلین است: «اگر فرانسه و آلمان از یکدیگر خسته شوند، آن زمان است که بازی برای منطقه یورو به پایان رسیده است.»
در حال حاضر امانوئل ماکرون رییس‌جمهوری فرانسه برای تعامل بیشتر در منطقه یورو برنامه‌ریزی می‌کند، اما بیشتر آنها در حد کلام هستند و نه واقعیت. اگرچه پیشروی دشوار است، اما هیچ‌یک از اعضا دست‌کم در حال حاضر نیت ترک منطقه را ندارند. به نظر می‌رسد در حال حاضر تنها امید اعضا به این است که موقعیت کنونی خود را حفظ و دعا کنند که نظام کنونی بحران‌های آتی را دوام آورد.
