«استخدام» چالش بزرگ آموزش

ریحانه جاویدی|

مسئله استخدام،‌ معضل تازه جمعیت ۲۵هزار نفری دانشجو معلمان ورودی ۹۷ است که به اعتبار استخدام رسمی دولت وارد دانشگاه فرهنگیان و شهید رجایی شدند، اما حالا که نوبت به استخدامشان رسیده،‌ رسمی- آزمایشی جای خود را به استخدام پیمانی داده است. حال آنکه بر اساس ماده 45 قانون مدیریت خدمات کشوری،‌ مصوب سال 1386، استخدام در دستگاه‌های اجرایی کشور به دو صورت رسمی برای مشاغل حاکمیتی و پیمانی برای تصدی پست‌های سازمانی و برای مدت معین صورت می‌پذیرد و بر مبنای قوانین کشور، آموزش و پرورش یک دستگاه حاکمیتی بوده که استخدام در آن باید به صورت رسمی انجام شود.  با این وجود مسئولان وزارت آموزش و پرورش معتقدند با نزدیک شدن به پایان سال مالی و احتمال تضییع حقوق ۶ ماهه دانشجو معلمان تصمیم استخدام پیمانی به طور موقت و برای جلوگیری از این اتفاق گرفته شده، اما کارشناسان آموزش معتقدند این اقدام که ناشی از تقابل دیدگاه‌های آموزش و پرورشی‌ها با مسئولان سازمان اداری و استخدامی کشور است،‌ در واقع  یک گام به سمت خصوصی‌سازی آموزش و پرورش است خصوصا آنکه در حال حاضر با توجه به بحث پر رنگ خرید خدمات در لایجه بودجه سال ۹۸، تصور عمومی این است که آموزش و پرورش در این روزها و با توجه به شرایط اقتصادی و... علاقه دارد به سمت خصوصی سازی حرکت کند.

   ماجرای استخدام پیمانی از کجا آمد؟

 چالش جدید دانشجو معلمان از جایی شروع شد که وزارت آموزش و پرورش بر اساس مجوز سازمان اداری استخدامی کشور و بر خلاف تعهد استخدام «رسمی آزمایشی» در دفترچه آزمون استخدامی سال ۹۷، اقدام به صدور احکام دانشجومعلمان ورودی سال ۹۷ کرد و در فهرست پذیرفته‌شدگان نهایی دانشگاه فرهنگیان و تربیت دبیر شهید رجایی،‌ که با امضای محمد بطحایی، وزیر آموزش‌وپرورش صادر شد به طور رسمی آمده بود که «استخدام ورودی‌های سال ۹۷ به صورت پیمانی است.» اما بعد از انتشار این خبر، در واکنش به موج نارضایتی که از سوی دانشجومعلمان شکل گرفت،‌ بطحایی قول پیگیری این موضوع را داد و با سازمان اداری و استخدامی وارد مذاکره شد. بعد از این مذاکره وزیر آموزش و پرورش در گفت و گو با شبکه خبر این اتفاق را ناشی از اختلاف برداشت بین بخش‌های حقوقی دانست و اعلام کرد: «در سال جاری برای همکاران جدید بر اثر برداشت حقوقی سازمان امور استخدامی که البته از قبل هم اعلام کرده بودند، احکام استخدام به‌صورت "پیمانی" صادر شد. اختلاف برداشتی بین بخش‌های حقوقی وجود دارد که در حال حل شدن است و مشکل استخدام "پیمانی" دانشجومعلمان ورودی ۹۷ نیز حل خواهد شد و امیدوارم ظرف چند روز آینده با اصلاح احکام، حکم استخدام آنها به‌صورت رسمی آزمایشی صادر شود. جلسه‌ای را با رئیس سازمان امور استخدامی داشتم و تا چند روز آینده مشکل حل می‌شود و همان‌طور که در دفترچه کنکور ۹۷ اعلام شده بود، استخدام دانشجومعلمان به‌شیوه رسمی آزمایشی است.»

با این حال اظهارات وزیر آموزش و پرورش در حالی است که آنطور که علی الهیار ترکمن، معاون توسعه مدیریت و پشتیبانی وزارت آموزش و پرورش می‌گوید فعلا قرار است استخدام برای دانشجومعلمان ورودی 97 پیمانی باشد و تغییر وضعیت آن‌ها بستگی به نتیجه قطعی مذاکره با سازمان استخدامی دارد چرا که مسئولان این سازمان بر این باورند که مستند به مواد ۲، ۳، ۲۰و ۲۸ اساسنامه دانشگاه فرهنگیان نحوه ورود و جذب و تربیت دانشجو معلمان مشخص شده اما به نوع استخدام اشاره نشده بنابراین بر اساس قوانین موضوعه نوع استخدام  «پیمانی» اعلام شد.

   خصوصی‌سازی با اسم استخدام پیمانی

با وجود این در حالی که مسئولان وزارت آموزش و پرورش این تصمیم‌گیری ناگهانی را ناشی از اختلاف نظر در بخش‌های حقوقی وزارتخانه و سازمان اداری و استخدامی می‌دانند، کارشناسان آموزش و پرورش معتقدند،‌ این اقدام در واقع یک قدم به جلو برای خصوصی‌سازی آموزش و پرورش است.

محمدرضا نیک‌نژاد، کارشناس آموزش درباره این موضوع به «تعادل» گفت:‌ این تصمیم‌گیری نشان می‌دهد روند کلی آموزش و پرورش و دولت به سمت همان بحث خرید خدمات حرکت می‌کند که در لایحه بودجه 98 هم مطرح شده است در واقع این موضوع را می‌توان نوعی خصوصی سازی آموزش دانست حتی اگر امسال بر اثر موج انتقادهایی که ایجاد شده است،‌ بخشنامه پس گرفته شود اما به نظر می رسد با توجه به مشکلات مالی آموزش و پرورش و همراهی نکردن سازمان برنامه و بودجه، دادن تعهدات مالی به معلمان برای این وزارتخانه دشوار باشد.

او افزود:‌ در چنین تصمیم‌گیری‌هایی مسئولان باید در نظر بگیرند که مولفه‌هایی سبب شده افراد به سمت تحصیل در دانشگاه فرهنگیان تمایل پیدا کنند یکی از این مولفه‌ها بحث استخدام رسمی آن‌ها بعد از تحصیل است که اگر این عامل از دانشگاه فرهنگیان حذف شود،‌ در سال‌های آینده با کمبود ورودی به این دانشگاه مواجه می‌شویم و در سال‌های بعد با کمبود معلم کمااینکه در شرایط فعلی هم کمبود معلم داریم و از بین بردن جذابیت‌های این دانشگاه وضع را بدتر می‌کند از طرف دیگر علاوه بر این موضوع زمزمه‌هایی به گوش می‌رسند که قرار است تحصیل ۴ سال را از سابقه معلمی حذف کنند که این موضوع عم از جذابیت این دانشگاه و تمایل افراد برای تحصیل در آن کم می‎کند.

   نگاه کارخانه‌ای و کاهش کیفیت آموزش

نیک نژاد بیان کرد:‌ همین الان بحث خرید خدمات مطرح می شود برای اینکه می گویند ما برای مناطق محروم معلمان داوطلبی نداریم که بفرستیم. در حالیکه در همین سیستم دانشجو معلمی به جای تعهد سربازی افراد تعهد خدمت دارند یا دو برابر زمان تحصیل در هر نقطه ای که آموزش و پرورش صلاح بداند باید خدمت معلمی انجام دهند. وقتی از مناطق مختلف با توجه به سهمیه دانشجو معلم جذب کنید، قاعدتا نباید مشکلی در جذب معلم برای مناطق محروم و رفتن به سمت خرید خدمات داشته باشید. اما روندی که در این دولت در حال رخ دادن است این است که سازمان برنامه و بودجه به دنبال اصلاح ساختارها نیست و به دنبال کم کردن هزینه هاست. در واقع یک دید کارخانه ای وجود دارد و نه یک دید ساختاری که این دیدگاه به نهاد تعلیم و تربیت آسیب های جدی وارد می‌کند. اتخاذ و حتی طرح تصمیم‌های عجولانه و بدون مبنای قانونی در زمینه شیوه‌های جذب و تربیت معلم؛ بدون تصویب مرجع ذی‌صلاح  که همان شورای عالی آموزش و پرورش است باعث صدمات جبران ناپذیری به نظام تعلیم و تربیت کشور خواهد شد بنابراین سازمان اداری و استخدامی کشور پیش از آنکه چنین تصمیمی بگیرد باید از قانون مطلع باشد.