ونزوئلا، جبهه جدید مواجهه چین و روسیه با امریکا

گروه جهان| طلا تسلیمی|

روسیه و چین تحریم‌های امریکا علیه ونزوئلا را به‌ شدت مورد انتقاد قرار دادند و اقدامات واشنگتن را عامل کاهش اعتماد به نظام مالی بین‌المللی خواندند. ایالات متحده دوشنبه در تلاش برای تحت فشار گذاشتن نیکلاس مادورو رییس‌جمهوری ونزوئلا بخش انرژی این کشور را هدف تحریم‌ قرار داد. با وجود اختلافات سیاسی گسترده بین واشنگتن و کاراکاس، ایالات متحده همچنان مقصد اصلی برای نفت صادراتی ونزوئلا محسوب می‌شود و به نظر می‌رسد دولت دونالد ترامپ که از خوان گوآیدو رییس مجمع ملی ونزوئلا و رییس‌جمهوری خودخوانده این کشور حمایت می‌کند، قصد دارد دولت مادورو را تحت فشار بگذارد. گوآیدو از تحریم‌های امریکا استقبال کرده است. اما این تحریم‌ها نه تنها به نوسانات شدید در بازار نفت انجامیدند، بلکه به مناقشات بین امریکا با روسیه و چین دامن زدند. وزیر خارجه روسیه، امریکا را به «مداخله آشکار» در ونزوئلا متهم و چین اعلام کرد با وجود تحریم‌ها به همکاری با دولت مادورو ادامه می‌دهد. اگرچه مناقشات واشنگتن و پکن تنها به مساله تحریم‌های نفتی کاراکاس محدود نمی‌شود. در جبهه اصلی مناقشات، امریکا ادعانامه‌ای را علیه مدیر مالی هوآوی که در کانادا دستگیر شده، منتشر کرده است. وزارت خارجه چین هم با انتشار بیانیه‌ای، این ادعانامه وزارت دادگستری امریکا را تلاش برای تضعیف شرکت‌های چینی توصیف کرده است. مادورو تحریم‌های جدید امریکا را غیرقانونی توصیف کرده و گفته ونزوئلا همه تدابیر لازم برای حفاظت از دارایی‌های خود در امریکا را لحاظ خواهد کرد.

  جبهه‌گیری تحریمی و نظامی امریکا

جان بولتون مشاور امنیت ملی کاخ سفید از تحریم شرکت ملی نفت ونزوئلا با هدف افزایش فشار بر دولت نیکلاس مادورو خبر داد و گفت: «واشنگتن از گذشته روند افشای فساد گسترده مادورو و دوستانش را در پیش گرفته و امروز نیز برای متوقف کردن تاراج دارایی‌های مردم ونزوئلا اقدام می‌کند.» ظاهرا واشنگتن امیدوار است که با این اقدام مانع از «تامین مالی» سرکوب مخالفان مادورو شود. این اقدام همچنین به‌منزله حمایت غیرمستقیم از خوان گوآیدو رهبر مخالفان دولت ونزوئلاست. گوآیدو از هفته گذشته با فراخوان عمومی و برگزاری راهپیمایی‌های گسترده تلاش کرده با براندازی دولت مادورو، انتخابات زودهنگام آزاد برگزار کند و در این روند توانسته حمایت امریکا و برخی از دیگر کشورها را به دست آورد.

اما بولتون در زمان گفت‌وگو با خبرنگاران درباره بحران ونزوئلا، یادداشتی در دست داشت که روی آن نوشته شده بود «اعزام 5هزار سرباز به کلمبیا». این اتفاق با گمانه‌زنی‌هایی درباره زمینه‌چینی امریکا برای مداخله نظامی در ونزوئلا همراه شد. با این حال، یک مقام امریکایی که خواست نامش فاش نشود، گفت: «ما هیچ نشانه‌ای دال بر اعزام احتمالی سربازان به کلمبیا (کشور همسایه ونزوئلا) ندیده‌ایم.» پنتاگون پاسخ به سوالات در این زمینه را به کاخ سفید ارجاع داد. بولتون در نشست خبری گفته بود: «رییس‌جمهور به‌وضوح اعلام کرده‌اند که همه گزینه‌ها روی میز هستند.»

کارلوس هُلمز وزیر خارجه کلمبیا گفت نمی‌داند چرا بولتون در کنفرانسی خبری که در آن از تحریم‌ها علیه شرکت نفت ونزوئلا خبر داده، چنین یادداشتی را در دست داشته‌ است. او افزود کشورش به «اقدام سیاسی و دیپلماتیک» برای بازگرداندن نظام دموکراتیک به ونزوئلا و برگزاری انتخابات جدید متعهد است.

به گزارش رویترز، دیمیتری پسکوف سخنگوی کرملین نسبت به تبعات «شدیدا منفی» مداخله نظامی خارجی درامور ونزوئلا هشدار داد و گفت چنین تهدیدهایی کمکی به عادی‌سازی وضعیت در ونزوئلا و یافتن راه‌حل سیاسی برای آن نخواهند کرد. او افزود: «گمانه‌زنی‌های مرتبط با گزینه نظامی غیرقابل‌قبول هستند. این یک مساله‌ بسیار حساس است و چنین بیانیه‌هایی کمکی به عادی‌شدن وضعیت در ونزوئلا و حل مشکلات داخلی این کشور نمی‌کنند.» پسکوف همچنین گفت: «مسکو در حال ارزیابی «اثرات این تحریم‌های جدید بر منافع روسیه در ونزوئلا» است. ما از منافعمان در چارچوب قوانین موجود بین‌الملل دفاع خواهیم کرد. مسکو چنین رفتاری را تجلی رقابت ناعادلانه و مداخله در امور داخلی ونزوئلا می‌داند.»

وزارت خارجه چین هم مخالفت کشورش را با تحریم‌های یک‌جانبه امریکا علیه ونزوئلا اعلام کرد و از تصمیم خود مبنی بر ادامه همکاری‌ها با کاراکاس خبر داد. به نوشته اسپوتنیک، ژنگ شوانگ سخنگوی وزارت خارجه چین گفت: «ما مخالف تحریم‌های یک‌جانبه هستیم. تاریخ نشان داده است که دخالت خارجی یا تحریم‌ها اوضاع را پیچیده‌تر می‌کنند. چین به ادامه و گسترش همکاری‌ها با ونزوئلا ادامه می‌دهد.» او افزود: «امریکا مجبور خواهد شد مسوولیت نتایج تحریم‌های علیه ونزوئلا را که منجر به پایین آمدن بیشتر سطح زندگی مردم این کشور می‌شود، بپذیرد.» بحران سیاسی در ونزوئلا در پی بحران شدید اقتصادی در این کشور رخ داده است. نرخ تورم در ونزوئلا به‌شدت بالا رفته و ارزش بولیوار (ارز ملی ونزوئلا) به‌شدت کاهش یافته است. بسیاری از مردم ونزوئلا برای دسترسی به اقلام اساسی و دارو دچار مشکل شده‌اند و فشار اقتصادی به‌اندازه است که به گزارش بی‌بی‌سی، بسیاری از زنان در این کشور به فروختن موهای خود رو آورده‌اند.

  جبهه‌های دیگر درگیری چین و امریکا

اما جبهه‌گیری دولت ترامپ علیه مادورو و تحریم‌های نفتی علیه ونزوئلا تنها عامل اختلاف چین و امریکا نیست. مناقشات تجاری بین دو کشور به‌شدت بالا گرفته و به نگرانی مدیران عامل شرکت‌ها انجامیده است. اختلافات آغاز شده با اعمال تعرفه‌های تلافی‌جویانه، از ماه گذشته و در پی دستگیری منگ وانژو مدیرعامل شرکت چینی هوآوی در کانادا به درخواست امریکا، بالا گرفته است. به نوشته بی‌بی‌سی، در جدیدترین تحولات در این زمینه، چین ادعانامه وزارت دادگستری امریکا علیه شرکت هوآوی و مدیر مالی آن را «فاقد اعتبار» و «دارای انگیزه سیاسی» دانسته است. وزارت خارجه چین با انتشار بیانیه‌ای به این ادعانامه واکنش نشان داد و ایالات متحده را به تلاش برای تضعیف شرکت‌های چینی متهم کرد: «مدت‌هاست که ایالات متحده از قدرت دولتی برای بی‌اعتبار کردن و فشار بر برخی شرکت‌های چینی استفاده می‌کند با این هدف که شاید بتواند عملیات مشروع و قانونی این موسسات را متوقف کند. پشت این اقدامات انگیزه‌های سیاسی و تلاش برای بهره‌برداری سیاسی مشهود است. ما قویا از ایالات متحده می‌خواهیم تا فشار ناروا علیه شرکت‌های چینی از جمله شرکت هواوی را متوقف کرده و با موسسات تجاری چینی به شکلی موجه و منصفانه رفتار کند.»