نگاهی به تکالیف قانونی مودیان مالیات بر ارزش افزوده
اجرای نظام مالیات بر ارزش‌افزوده همچون سایر انواع مالیات‌ها در جهت تأمین درآمدهای پاک مالیاتی و باهدف انتقال بار مالیاتی از تولید به مصرف است.
مالیات بر ارزش‌افزوده نوعی مالیات بر مصرف است که درشمار مالیات‌های غیرمستقیم قرار می‌گیرد.این مالیات درواقع نوعی مالیات چندمرحله‌ای است که در مراحل مختلف زنجیره تولید- توزیع براساس درصدی از ارزش‌افزوده کالاهای تولیدشده یا خدمات ارایه‌شده اخذ میشود. به گزارش تعادل از پایگاه اطلاع‌رسانی اتاق تعاون ایران، اجرای نظام مالیات بر ارزش‌افزوده همچون سایر انواع مالیات‌ها در جهت تأمین درآمدهای پاک مالیاتی و باهدف انتقال بار مالیاتی از تولید به مصرف است.برخی از مزایای مالیات بر ارزش افزوده عبارتند از: درآمد زایی پایدار برای تامین هزینه‌های عمومی، شفاف‌سازی فعالیت‌های اقتصادی و نظارت بر جریان کالا و خدمات در اقتصاد ملی، حمایت از اقشار آسیب پذیر با اعمال معافیت کالا و خدمات سبد خانوار، تقویت صادرات با اعمال نرخ صفر، اصلاح الگوی مصرف، کاهش اتکای بودجه کشور به درآمدهای نفتی، انتقال بار مالیات از درآمد به مصرف و کاهش فشار بار مالیات بر فعالان اقتصادی سازمان امور مالیاتی کشور بر اساس اختیار حاصل از ماده «۱۸» قانون مالیات بر ارزش افزوده به ترتیب اولویت نسبت به تعیین و اعلام مودیان مشمول ثبت‌نام در نظام مالیات بر ارزش افزوده اقدام نموده است. که تاکنون شامل 7 مرحله فراخوان بوده است.
اگراشخاص حقیقی یا حقوقی مشمول ثبت‌نام در نظام مالیات بر ارزش افزوده باشند باید مراحل ثبت‌نام الکترونیکی مالیات بر ارزش افزوده را به صورت زیر انجام دهند:
۱-پیش ثبت‌نام: فعال اقتصادی پس از احراز شـرایط مشـمولیت ثبت‌نام بایسـتی بـه سـامانه اینترنتـی عملیات الکترونیکـی مالیـات بـر ارزش افـزوده بـه آدرسwww.evat.ir مراجعـه و در قسمت انجام پیش ثبت‌نام با توجه به نوع شخصیت خود حسب مـورد، اقـدام بـه تکمیـل فـرم پیش ثبت‌نام اشخاص حقیقی یا حقوقی نماید.اطلاعات هویتی مودیان در تمامی فرم‌های سامانه مالیات برارزش افزوده از اطلاعات ثبت‌نام مودیان بارگذاری میشود و به دلیل یکپارچگی اطلاعات سازمانی امور مالیاتی کشور، بخش زیادی از اطلاعات مودیان از سامانه عملیات الکترونیکی مالیاتی (ثبت‌نام کد اقتصادی) بارگذاری و مابقی اطلاعات که توسط مودی در سامانه ثبت‌نام ارزش افزوده ثبت شده است، توسط اداره امور مالیاتی مربوطه کنترل و صحت سنجی میشود .
در فرم پیش ثبت‌نام اطلاعات اصلی عبارتند از: اشخاص حقوقی: نام شرکت/ موسسه - شماره ثبت - شماره اقتصادی - شماره شناسایی ملی مدیرعامل - نام مدیرعامل - نام خانوادگی مدیرعامل - محل ثبت
اشخاص حقیقی: نام - نام خانوادگی - نام فروشگاه/کارگاه/ دفتر - شماره جواز کسب (اختیاری) - شماره اقتصادی - شماره شناسایی ملی
با توجه به اینکه اطلاعات مودیان بارگذاری میشود هر گونه اطلاعاتی که از مودی موجود نیست باید توسط مودی تکمیل شود . در پایان پس از تأیید عدم ثبت‌نام قبلی یا عدم دریافت دعوت نامه ثبت‌نام، کد امنیتی ارایه شده توسط سایت را عینا در محل مربوطه وارد و گزینه ارسال اطلاعات را انتخاب کند.
۲-دریافت دعوتنامه پـس از انجـام پـیش ثبت‌نام: در سـامانه اینترنتـی عملیـات الکترونیکـی و دریافـت کد رهگیری، چنانچه کد پستی و نشانی محل فعالیت به درسـتی اعـلام شـده باشـد، پـس از یک هفتـه تـا 10روز از طریـق پسـت، بسـته‌ای حـاوی دعوتنامـه ثبت‌نام و نـام کـاربری و رمز عبور برای مودی ارسال میشود.
برای انجام ثبت‌نام فعال اقتصادی مشمول پس از دریافت بسته رمز خود، بایستی مجددا به سامانه اینترنتی www.evat.ir مراجعه ودر لینک انجام ثبت‌نام پس از وارد نمودن نام کاربری و رمز عبور اقدام به ثبت‌نام نموده وآن را نهایی نماید.
۳-انجام ثبت‌نام: اطلاعات هویتی مودیان در تمامی فرم‌های سامانه مالیات برارزش افزوده از اطلاعات ثبت‌نام مودیان بارگذاری می‌گردد و به دلیل یکپارچگی اطلاعات سازمانی امور مالیاتی کشور، بخش زیادی از اطلاعات مودیان از سامانه عملیات الکترونیکی مالیاتی (ثبت‌نام کد اقتصادی) بارگذاری و مابقی اطلاعات که توسط مودی در سامانه ثبت‌نام ارزش افزوده ثبت شده است، توسط اداره امور مالیاتی مربوطه کنترل و صحت سنجی می‌گردد، انجام اغلب مراحل الکترونیکی منوط به تکمیل ثبت‌نام است.
مودی جهت ثبت‌نام در سامانه مالیات بر ارزش افزوده باید دوکد دریافت نماید:
توانمندسازی اتحادیه و تعاونی‌ها
برنامه اصلی اتاق تعاون خراسان رضوی
۱- نام کاربری و کلمه عبور ارسالی پس از پیش ثبت‌نام در سامانه مالیات بر ارزش افزوده به آدرس ww.evat.ir
۲-کد رهگیری ثبت‌نام در سامانه عملیات الکترونیکی مالیاتی به آدرس www.tax.gov.ir (ثبت‌نام کد اقتصادی) .
مودی پس از دریافت کد‌های مربوطه وارد سامانه مالیات بر ارزش افزوده به آدرس www.evat.ir گردیده و از منوهای موجود در سامانه، در ستون ثبت‌نام، گزینه «انجام ثبت‌نام» را انتخاب می‌نماید.
طبق ماده «۲۰» قانون مالیات بر ارزش افزوده مودیانی که با توجه به ضوابط اعلام شده سازمان امور مالیاتی کشور ملزم به ثبت‌نام و اجرای قانون شده‌اند، باید علاوه بر اینکه هنگام عرضه کالا یا ارایه خدمات، اقدام به صدور صورت حساب مورد تایید نمایند، مالیات بر ارزش افزوده را به نیابت از طرف سازمان از طرف دیگر معامله خود وصول و تا پایان دوره مالیاتی و زمان تسلیم اظهارنامه نزد خود به امانت نگه دارند.
همچنین بر اساس ماده «۲۱» قانون مذکور، از دیگر تکالیف و وظایف مودیان ثبت‌نام شده و ملزم به اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده انجام تسویه حساب مالیاتی از طریق ارایه اظهارنامه فصلی است، که مودیان باید حداکثر ظرف 15 روز از تاریخ انقضاء هر دوره مالیاتی سه ماهه، اظهارنامه‌ای را طبق نمونه و دستورالعملی که توسط سازمان امور مالیاتی اعلام شده است، به ترتیب مقرر تکمیل، تسلیم و مالیات و عوارض متعلق به دوره را محاسبه و در مهلت تعیین شده مذکور به حسابی که توسط سازمان امور مالیاتی تعیین می‌گردد واریز نمایند.
مودیان مشمول مالیات بر ارزش افزوده مکلفند از دفاتر، صورت حساب‌ها و سایر فرم‌های مربوط، ماشین‌های صندوق یا سایر وسایل و روش‌های نگهداری حساب استفاده نمایند و در صورت مراجعه ماموران مالیاتی مکلف به ارایه دفاتر و اسناد و مدارک درخواستی حسب مورد هستند.مودیان مالیاتی در صورت انجام ندادن تکالیف مقرر در قانون مالیات بر ارزش افزوده مشمول جرایم مقرر در مواد «۲۲» و «۲۳» قانون مزبور به شرح ذیل می‌گردند:
-عدم ثبت‌نام مودیان در مهلت مقرر معادل ۷۵% مالیات متعلق تا تاریخ ثبت‌نام و شناسایی حسب مورد;
-عدم صدور صورت حساب معادل یک برابر مالیات متعلق;
-عدم درج صحیح قیمت در صورتحساب معادل یک برابر مابه التفاوت مالیات متعلق;
-عدم درج و تکمیل اطلاعات صورتحساب طبق نمونه اعلام شده معادل ۲۵% مالیات متعلق;
-عدم تسلیم اظهارنامه از تاریخ ثبت‌نام یا شناسایی به بعد حسب مورد، معادل ۵۰% مالیات متعلق;
-عدم ارایه دفاتر یا اسنادو مدارک حسب مورد معادل ۲۵% مالیات متعلق;
-تاخیر در پراخت مالیات‌های موضوع این قانون در مواعد مقرر موجب تعلق جریمه‌ای به میزان ۲% در ماه، نسبت به مالیات پرداخت نشده و مدت تاخیر خواهد بود.
طبق ماده ۳۴ مودیان مشمول مالیات موضوع این قانون مکلفند از دفاتر، صورتحساب‌ها وسایر فرم‌های مربوط، ماشین‌های صندوق یا سایر وسایل و روش‌های نگهداری حساب که سازمان امور مالیاتی کشور تعیین می‌کند، استفاده نمایند. مدارک مذکور باید به مدت 10 سال بعد از سال مالی مربوط توسط مودیان نگهداری ودر صورت مراجعه ماموران مالیاتی به آنان ارایه شود.
همان‌گونه که گفته شد ثبت‌نام در نظام مالیات بر ارزش افزوده در صورت مشمولیت، صدور صورتحساب، ارایه اظهارنامه ارزش افزوده در موعد مقرر و نگهداری وارایه اسناد مورد نیاز برای رسیدگی از جمله مهم‌ترین وظایف مودیان مالیات بر ارزش افزوده است، در مقابل نیز سازمان مالیاتی با فراخوان مرحله‌ای مشمولان، ایجاد بسترهای سخت افزاری ونرم افزاری برای ثبت‌نام مشمولان، شناسایی، رسیدگی و تشخیص، مطالبه مالیات بر ارزش افزوده، تدوین آیین نامه‌ها و دستورالعمل‌های مورد نیاز، اطلاع‌رسانی در خصوص زمان ارایه اظهارنامه کوشیده است به تکالیف قانونی خود عمل کند. هر میزان عمل به این تکالیف و وظایف قانونی دقیق‌تر، منظم‌تر باشد وصول به اهداف و چشم‌اندازهای اقتصادی، اجتماعی مالیات بر ارزش افزوده بیشتر خواهد بود.مجموعه‌ای از اهداف وآرمان‌ها که همگی در خدمت پیشرفت و توسعه کشور است.
