سایه بی‌پولی بر حقوق معلولان
اردیبهشت امسال بود که قانون حمایت از حقوق معلولان از سوی رئیس‌جمهوری به دستگاه‌ها ابلاغ شد اما حالا که نوبت به اجرا رسیده، کمبود بودجه از یک طرف و افزایش نرخ ارز و تورم هم از سوی دیگر دست به دست هم داد تا باز هم آنطور که باید ورق به نفع معلولان که چشم انتظار تخصیص اعتباری برای اجرای این قانون در بودجه سال 98 بودند، برنگردد. برآورد سازمان بهزیستی برای اجرایی کردن این قانون، ۱۲ هزار میلیارد تومان بود اما در کمیسیون‌های تخصصی مجلس تنها یک هزار و ۱۰۰ میلیارد یعنی کمتر از یک دهم برآورد این سازمان برای اجرای قانون حمایت از معلولان اختصاص داده شد که رییس سازمان بهزیستی، امید دارد با کمک نمایندگان مجلس این بودجه به دو هزار و 100 میلیارد تومان افزایش پیدا کند که در این حالت هم آنطور که وحید قبادی دانا می‌گوید، با توجه به تورم و کاهش ارزش پول ملی به یک سوم قبل، در سال آینده 1۰ درصد قانون حمایت ازمعلولان آن هم در دو مرحله، اجرایی می شود، این وضعیت در حالی است که بر اساس آمارها سالانه 60 تا 100 هزار نفر بر اثر تصادفات جاده‌ای به جمعیت معلولان می‌پیوندند و هر سال 30 هزار کودک معلول به دنیا می‌آیند.
قانون مغفول مانده معلولان
استفاده رایگان از سامانه‌‌های حمل و نقل ریلی و اتوبوسرانی درون‌شهری، بهره‌مندی از آموزش عالی رایگان در مراکز زیرمجموعه وزارتخانه‌‌های آموزش و پرورش، علوم، تحقیقات و فناوری، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، دانشگاه آزاد اسلامی و دیگر مراکز آموزش عالی، اختصاص واحدهای مسکونی با کیفیت، ارزانقیمت و مناسب‌‌سازی شده به افراد معلول، با اولویت زوج‌‌های دارای معلولیت و خانواده‌‌های دارای چند معلول، پرداخت حداقل دستمزد قانون کار برای معلولان دارای معلولیت‌های شدید و خیلی شدید، پرداخت حق بیمه سهم کارفرمایان برای افرادی که از نیروهای معلول در محیط کار استفاده کنند و ارائه خدمات توانبخشی به معلولان از سوی سازمان بیمه سلامت از مهم‌ترین مفاد قانون حمایت از معلولان است که بنابر اظهارات برخی نمایندگان مجلس شورای اسلامی، نه تنها تاکنون به دلیل کمبود بودجه مغفول مانده، بلکه اگر بودجه سال 98 سازمان بهزیستی کشور، افزایش یابد هم عملا این قانون به درستی اجرا نخواهد شد. ناهید تاج‌الدین، دبیرکمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی درباره این موضوع گفت: بخش عمده‌ای از قانون حمایت از معلولان به واسطه نبود بودجه در سال جاری مغفول مانده است. متاسفانه این موضوع سبب شده تا سرنوشت اجرای لایحه حمایت از حقوق معلولان که از سال 83 تا به امروز مغفول بود هنوز هم در هاله ای از ابهام قرار داشته باشد.
او افزود: انتظار حقیقی آن بود که سازمان برنامه و بودجه در تدوین بودجه 98 اعتبارات لازم را برای اجرای قانون حمایت از حقوق معلولان پیش بینی کند، اما متاسفانه بودجه‌ای که بهزیستی برای اجرای قانون حمایت از حقوق معلولین برآورد کرده ، 12 هزار و 500 میلیارد تومان بود این در حالی است که کل بودجه‌ای که سازمان برنامه و بودجه کشور به سازمان بهزیستی اختصاص داده ، 2 هزار و 900 میلیارد تومان است.افزایش هزار و 100 میلیارد تومانی این بودجه هم عملا نخواهد توانست به اجرای درست قانون حمایت از حقوق معلولان کمک کند .
بودجه اجرای قانون نادیده گرفته شد
اظهارات رییس سازمان بهزیستی و دبیر کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی در حالی است که مدیر کمپین پیگیری حقوق افراد دارای معلولیت بر این باور است که هیچ‌گاه در بودجه، سهم مجزا برای رسیدگی به وضعیت معلولان در نظر گرفته نمی‌شود بلکه سازمان بهزیستی باید از بودجه خود،اعتباری را برای معلولان در نظر گیرد. بهروز مروتی درباره این موضوع به «تعادل» گفت: هر سال برای سازمان بهزیستی بودجه‌ای تعلق می‌گیرد که به صورت سالیانه 10 تا 13 درصد به آن اضافه می‌شود. قانون جدید «حمایت از حقوق معلولان» در اواخر سال 96 تصویب و در اردیبهشت سال 97 ابلاغ شد و این به معناست که در سال 97 هم هیچ بودجه‌ای برای آن در نظر گرفته نشد چون بعد از آغاز سال ابلاغ شد.
به همین دلیل معلولان صبر کردند تا سازمان برنامه و بودجه برای سال 98 به این قانون بودجه‌ای اختصاص دهد که حالا هم به کل قضیه منتفی شده است. او افزود: سازمان بهزیستی در جهت مشخص شدن اعتبارات لازم برای معلولین در اقدامی سریع اعتبارسنجی‌های لازم را انجام داد و 12 میلیارد اعتبار برای این مساله در نظر گرفت که این موضوع در نظر گرفته نشد و طبق سنوات گذشته و بدون در نظر گرفتن اعتبارسنجی دوباره 12 درصد مثل هر سال به بودجه بهزیستی اضافه شد. با این شرایط ما مجدد به 14 سال پیش بازگشتیم و تمام تلاش‌هایی که در این چند سال انجام دادیم بی‌نتیجه ماند.
مروتی بیان کرد: در ایران هیچ جایگزینی برای کمک به معلولان نداریم و با توجه به شرایط جامعه این افراد بیش از پیش به کمک‌های مالی نیاز دارند. شرایط امروز معلولان خوب نیست. مشکلات بهداشتی و دارویی که دارندکه بیش از قبل خود را نشان داده و تورم و گرانی‌های اخیر هم مزید بر علت می‌شود و بار بیشتری را بر دوش آنها و خانواده‌هایشان می‌گذارد و در ضمن هیچ نهادی هم نیست تا از این افراد حمایت‌های لازم را به عمل آورد.
قراری که سازمان برنامه و بودجه با بهزیستی گذاشته بود مبنی بر اینکه برای تسهیل امور معلولان در صورت فروش نفت 200 میلیارد تومان به بهزیستی تعلق گیرد هم عملی نشد.
سرخوردگی مضاعف از دیده نشدن
مروتی در بخش دیگری از صحبت‌هایش از سرخوردگی و تبعاتی که اختصاص ندادن بودجه برای معلولان باعث آن شده گفت: وضعیت تخصیص بودجه بهزیستی و در نظر نگرفتن اعتبار برای اجرای قانون حمایت از معلولان، سبب شد تا با وزیر بهداشت هم مکاتبه و دیدارهایی داشتیم چرا که برخی ماده‌های قانونی در رابطه با قانون حمایت از حقوق معلولان به این وزارتخانه مربوط می‌شد، وزیر وقت بهداشت به ما قول دادند بودجه‌ای برای بیمه سلامت معلولان در نظر بگیرند و تمام این مکاتبات با سند و مدرک موجود است که معلوم نیست وزر جدید هم این رویکرد را ادامه دهد یا خیر اما اولین تبعاتی که گریبانگیر معلولان می‌شود سرخوردگی مضاعف است.
بسیاری از این افراد در زمینه‌های اجتماعی فعالیتی نداشتند و ما توانستیم آنها را از کنج خلوت خودشان بیرون بکشیم تا فعالیت‌های اجتماعی داشته باشند و آنها را امیدوار کردیم که به حقوق دیده نشده‌شان می‌رسند، آنها چند سال برای این حق و حقوق تلاش کردند و حالا بیش از قبل سرخورده و سرکوب شده‌اند. آن عده‌ای هم که در فعالیت‌های اجتماعی مشارکت داشتند و اعتماد به نفس بیشتری داشتند هم دچار یاس شده‌اند و در صحبت‌هایشان مشهود است که امید خود را از دست داده‌اند چرا که معلول بودن در جامعه ما یعنی عدم بهره‌مندی از امکانات.
این فعال حقوق معلولان بیان کرد: معلولان مشکلات زیادی دارند و در سطح شهر دیده نمی‌شوند. برای مثال هنوز در سطح شهر با مشکل رو‌به‌رو هستیم. هنوز ایستگاه مترو یا اتوبوسی که شرایط معلولان را در نظر گرفته باشند وجود ندارد. نرخ بیکاری در معلولان بسیار بالاست و برای کوچک‌ترین نیازهایشان از جمله عصا، ویلچیر یا سمعک آن هم با کیفیت پایین باید ماه‌ها و حتی سال‌ها در نوبت باشند. بیماری‌هایی که برای معلولان پیش می‌آید سخت‌تر است و همین معلول بودند هم شرایط را برایشان سخت‌تر می‌کند.
