چالش‌ها و راهکارهای جذب سرمایه ایرانیان خارج از کشور
یحیی لطفی‌نیا|
جذب سرمایه ایرانیان خارج از کشور یکی از راهکارهای مطرح شده به منظور رفع چالش‌های ناشی کمبود سرمایه‌گذاری خارجی در کشور است که تحقق آن نیازمند تلاش بیش از پیش برای بهبود فضای کسب و کار است.
ایران به عنوان کشوری در حال توسعه با وجود ظرفیت‌ها و فرصت‌های متعدد و متنوع چون منابع عظیم زیر زمینی، جوانان تحصیل کرده، گستره جغرافیایی متنوع و... با چالش‌های اقتصادی متعددی چون بالا بودن نرخ بیکاری خصوصاً در بخش تحصیل کرده، تورم رکودی و... مواجه است. در کنار این موانع و چالش‌ها در حوزه اقتصاد بین‌المللی نیز با خروج امریکا از توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ تحت عنوان برجام شوک‌های ارزی و کمبود سرمایه خارجی به آنها افزوده شد.
با وجود فرصت‌ها و تهدیدها مذکور در اقتصاد ملی یکی از اهدافی که سیاست‌گذاران حوزه اقتصادی کشور جهت رفع این موانع و تهدیدها و بهره‌گیری مطلوب‌تر از ظرفیت‌های موجود مطرح نموده‌اند، جذب سرمایه خارجی خصوصاً جذب سرمایه ایرانیان خارج از کشور است به گونه‌ای که اکثریت سیاست‌گذاران در دولت و مجلس به اتفاق بر این نکته تاکید می‌نمایند که باید برای جذب سرمایه لازم و مناسب برای پیگیری امور عمرانی و تولیدی توجه بیش از پیشی به سرمایه‌های ایرانیان خارج از کشور نمود و با ترغیب آنها خلأ وجود سرمایه‌های خارجی ناشی از تحریم‌های اقتصادی را تا حدودی مرتفع نمود.با این حال در زمینه جذب سرمایه ایرانیان خارج از کشور چالش‌هایی وجود دارد که در این نوشتار ضمن تبیین مهم‌ترین این موارد راهکارهایی برای رفع این موانع و جذب حداکثری آنها در بُعد اقتصادی بیان می‌شود.
۱. فقدان اطلاعات جامع و دقیق در خصوص جمعیت ایرانیان خارج از کشور و سرمایه در اختیار این گروه از جامعه ایرانی است به‌گونه‌ای که با بررسی مروری در خصوص این موضوع مشاهده تورش بسیار بین تعداد ایرانیان خارج از کشور و سرمایه در اختیار آنها خواهیم بود. این در حالی است که در صورت داشتن اطلاعات جامع و دقیق از جمعیت و میزان سرمایه در اختیار آنها و همچنین توزیع جغرافیایی آنها در گسترده جهانی است که می‌توان برنامه‌ریزی دقیقی برای جلب نظر آنها برای تخصیص منابع مالی (سرمایه) خود در ایران داشت. با این حال در سال‌های اخیر اقدامات مناسبی در این خصوص انجام شده که نیازمند دقت نظر بیشتر و سرعت عمل بالاتر است.
۲. تحریم‌های اقتصادی یک‌جانبه امریکا علیه کشورمان بعد از خروج از توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ (برجام)؛ از دیگر چالش‌ها برای جذب سرمایه‌های ایرانیان خارج از کشور جهت تخصیص منابع مالی (سرمایه) خود در اقتصاد ایران است. در این زمینه می‌توان با ارایه تضمین‌های لازم از سوی دولت و بانک مرکزی جهت تامین منافع ناشی از تخصیص سرمایه خود در ایران اشاره نمود. علاوه بر این می‌توان از ظرفیت نهادهای مالی کشورهای دوست و همگرا با ایران همچون عراق و عمان جهت تجهیز منابع ایرانیان خارج از کشور و تخصیص این منابع در داخل ایران اشاره نمود.
