واقعیت جدید اقتصادی در کمین فدرال رزرو

گروه جهان|

عده ماه ژانویه فدرال رزرو (بانک مرکزی ایالات متحده) به «شکیبایی» در ارتباط با ادامه افزایش نرخ بهره، روند 3ساله به‌کار‌گیری سیاست‌های انقباضی را به تعلیق درآورد و پس از چندین ماه تلاطم در بازارها که با چندین هزار میلیارد دلار کاهش ثروت خانوارها همراه بود، آرامش را مجددا در بازارهای سهام برقرار کرد. اما نوسانات در بازارها تنها عامل تغییر رویکرد فدرال رزرو به ریاست جرومی پاول نبود. 10سال از روند بهبود از بحران مالی جهانی می‌گذرد و باتوجه به اینکه نرخ بیکاری به کمترین سطح در حدود 50سال گذشته رسیده، نرخ تورم باید طبق الگوهای دیرینه بانک مرکزی در حال افزایش باشد؛ اما رشد قیمت‌ها به‌شدت اندک است و ظاهرا همین مساله بوده که سیاست‌گذاران را به تجدیدنظر در استراتژی خود برای اقتصاد ایالات متحده واداشته است.

به‌نوشته «فایننشال‌تایمز»، دقایقی پیش از نشست اخیر فدرال رزرو با بحث درباره مساله تورم پایین و نگرانی از عدم افزایش این نرخ همراه بود. آنچه فدرال رزرو را بیشتر نگران کرد، انتشار نتایج نظرسنجی و بررسی‌های انجام شده توسط دانشگاه میشیگان در ماه فوریه بود که نشان می‌داد خانوارها پایین‌ترین نرخ تورم در نیم قرن گذشته را برای 5‌سال آتی پیش‌بینی می‌کنند.

نرخ تورم که در چند ماه گذشته همواره پایین‌تر از نرخ 2درصدی هدف فدرال رزرو بوده، پیش‌تر مقامات بانک مرکزی را به تغییر در برنامه‌های قبلی برای افزایش نرخ بهره وا داشته است. اما اکنون مقامات فدرال رزرو به تعهد تورم بانک مرکزی می‌اندیشند. این مساله قرار است ژوئن در کنفرانس بزرگ فدرال رزرو بررسی شود. برخی تحلیل‌گران معتقدند که فدرال رزرو مجبور به اتخاذ رویکردی اصلاحی می‌شود که طبق آن، سیاست‌گذاران بطور داوطلبانه نرخ بهره هدف را بالاتر در نظر می‌گیرند. دایان سوانک کارشناس ارشد اقتصادی در شرکت حسابداری «گرنت تورنتون» گفت: «جهان مطابق قوانین قدیمی پیش نمی‌رود. تورم دیگر به نرخ پایین بیکاری، رشد بالا و افزایش سریع‌تر دستمزدها واکنش نشان نمی‌دهد. در کوتاه‌مدت، این بدین معناست که فدرال رزرو نمی‌تواند در رابطه با نرخ بهره و ترازنامه خود فعالانه عمل کند. در بلندمدت، آنها درباره اهداف تورم تجدیدنظر خواهند کرد و به تدریج برنامه‌ریزی‌های آنها برای چنین اقدامی آشکار می‌شود.»

ژانت یلن رییس پیشین فدرال رزرو در سال 2015 که سیاست‌های انقباضی پولی را آغاز کرد. رویکرد او در ارتدوکسی اقتصادی ریشه داشت که حاکی از آن بود که داغ شدن بازار کار به افزایش دستمزدها و افزایش قیمت‌ها می‌انجامد. تا همین اواخر سال 2018، فدرال رزرو همچنان نگران مخاطره داغ شدن بیش از اندازه اقتصاد (افزایش شدید و ناگهانی نرخ تورم) بود. با این حال، داده‌های اقتصادی مبنی بر پایین ماندن قیمت‌ها بطور فزاینده باور مقامات فدرال رزرو به ارتباط نرخ‌های بیکاری و تورم (مطرح شده توسط فیلیپس کِرْو) را به چالش می‌کشد. نرخ بیکاری که پس از بحران مالی (2008) برابر به 10درصد افزایش یافته بود، اکنون تنها 4درصد است. دستمزدها هم حدود 3درصد افزایش یافته، اما هسته تورم همچنان پایین‌تر از سطح مطلوب 2درصدی فدرال رزرو مانده و این روند در سراسر یک دهه گذشته به استثنای 6ماه ادامه داشته ‌است.

جرومی پاول در ماه ژانویه که از «شکیبایی» در ارتباط با افزایش نرخ تورم سخن می‌گفت، به ریسک خارجی و داخلی برای رشد اقتصادی اشاره کرد؛ اما از نظر برخی سیاست‌گذاران فدرال رزرو، نرخ تورم عامل اصلی تاثیرگذار در تصمیم‌گیری آنها بوده است. بسیاری از این سیاست‌گذاران در جلسه ماه ژانویه اعلام کردند تنها در صورتی با افزایش بیشتر نرخ بهره موافقت خواهند کرد که رقم تورم با انتظارات آنها همخوانی داشته باشد.

نرخ پایین‌ تورم یکی از موضوعات اصلی در کنفرانس فدرال رزرو ژوئن در شیکاگو با موضوع رویکرد بلندمدت برای هدایت اقتصاد محسوب می‌شود. در این کنفرانس استراتژی‌ها، ابزار و سیاست‌های ارتباطی که فدرال رزرو می‌تواند برای دستیابی به اشتغال‌زایی حداکثری و ثبات قیمت‌ها مورد استفاده قرار دهد، بررسی خواهد شد. این مباحثات این سوال را ایجاد می‌کند که سیاست‌گذاران در قبال جهانی با نرخ بهره خنثی که در آن سیاست‌های پولی نه اقتصاد را به پیش می‌برد و نه آن را عقب می‌کشد، چه رویکردی باید در پیش بگیرند. مقامات نگران این مساله هستند که باتوجه به محدودیت‌های فدرال رزرو در افزایش قیمت‌ها از طریق به‌کارگیری محرک‌های اقتصادی، پایین ماندن نرخ تورم به غرق شدن اقتصاد در یک رکود دیگر منجر شود.

گزینه‌های متعددی برای رسیدگی به این مساله وجود دارد که از نمونه آنها می‌توان به هدف‌گیری فدرال رزرو برای نرخ بالاتر بهره اشاره کرد. اما این گزینه به یک جنگ سیاسی در کنگره خواهد انجامید و احتمال اتخاذ آن بسیار اندک است. یکی دیگر از گزینه‌ها هدف‌گیری سطح قیمت‌هاست که در آن، فدرال رزرو به افزایش سطح قیمت‌ها در یک روند ثابت متعهد می‌شود. این رویکرد به تحقق وعده‌های بانک مرکزی به جبران نرخ تورم به‌شدت پایین در چند وقت گذشته کمک می‌کند، اما توضیح آن به عموم مردم دشوار است. یک گزینه دیگر که از سوی مقاماتی همچون جان ویلیامز و بیل دادلی روسای کنونی و پیشین فدرال رزرو نیویورک پیشنهاد شده، تلاش برای تحقق نرخ بهره هدف به صورت میانگین چند سال است به این صورت که وقتی نرخ بهره برای مدتی پایین‌تر از نرخ هدف می‌ماند، فدرال رزرو برای دوره‌ای برای تحقق نرخ تورم بالاتر از هدف تلاش می‌کند. مساله قطعی این است که فدرال رزرو خیلی زودتر از کنفرانس ماه ژوئن برای رسیدگی به نرخ پایین تورم تجدیدنظر در رویکرد کلی خود را آغاز خواهد کرد.