کمبود 150 هزار پرستار در ایران نسبت به استاندارد جهانی

یکصد و پنجاه هزار پرستار در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی کشور مشغول فعالیت هستند اما آنطور که معاون پرستاری وزارت بهداشت می‌گوید، با توجه به استانداردهای جهانی به حدود 120 تا 150 هزار پرستار دیگر در این مراکز نیاز است. این وضعیت در حالی است که کمبود نیروی پرستار هر روز وضعیت وخیم‌تری پیدا می‌کند چرا که به موازات افزایش تعداد تخت‌های بیمارستانی، پرستار به کادر بیمارستان‌ها اضافه نشده و پرستاران ناچار به اضافه‌کاری اجباری هستند. با این حال آنطور که در لایحه بودجه سال آینده در نظر گرفته شده است، قرار بر این شده تا 19 هزار نفر پرستار در سال 98 و 99 در بخش دولتی استخدام شوند اما منابع مالی برای تامین اعتبار این میزان استخدام هنوز بطور شفاف مشخص نیست. موج کمبود پرستار در بیمارستان‌های کشور در حالی است که بنابر اعلام، اصغر دالوندی رییس کل سازمان نظام پرستاری، حدود ۳۰ هزار نیروی پرستار بیکار در کشور وجود دارد و در مقابل از ابتدای امسال تاکنون 130 پرستار تنها به کشور استرالیا مهاجرت کرده‌اند که سبب شده کمبود پرستار وضعیت بحرانی‌تر پیدا کند.

   استخدام 19 هزار پرستار

بدون منبع مالی مشخص

نارضایتی پرستاران از ساعت کاری خود و همچنین کمبود پرستار در حالی است که معاون پرستاری وزارت بهداشت، چندی پیش در نشست خبری از جذب 19 هزار پرستار طی دو سال آینده خبر داد. مریم حضرتی درباره علت کمبود نیروی پرستار بیان کرد: در کشور حدود 180 هزار پرستار در بخش دولتی، غیردولتی، خصوصی و خیریه فعالیت می‌کنند و طی سه سال گذشته، بیش از ‌‌27 هزار نیروی پرستاری جذب شده اما اجرای طرح تحول سلامت و افزایش حجم مراجعات به مراکز درمانی دولتی و دانشگاهی که مجریان اصلی این طرح ملی هستند، نیاز کشور به نیروی پرستاری را افزایش داد.

او افزود: در حال حاضر میانگین کشوری پرستار به تخت 0.73 است اما استاندارد ما در این زمینه 1.8 است و امیدواریم تا سال 1404 به این استاندارد دست یابیم. میانگین کل کادر پرستاری به تخت نیز 1.5 است که باید به 2.5 برسد. باید توجه کرد که مساله کمبود نیروی پرستاری همه‌چیز را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد. به عنوان مثال پرستاران مجبور می‌شوند اضافه کاری‌های اجباری داشته باشند یا قانونی مانند بازنشستگی پیش از موعد که حق قانونی پرستاران است به دلیل کمبود نیرو نمی‌تواند در برخی دانشگاه‌ها اجرا شود. اظهارات حضرتی در حالی است که سعید نمکی، وزیر بهداشت، درمان و آموزش‌پزشکی در تشریح وضعیت استخدامی 19 هزار پرستار در دو سال آینده بیان کرد: ما مصوب کردیم که 19 هزار نفر پرستار در سال 98 و 99 در بخش دولتی استخدام کنیم و مجلس نیز در این باره کمک می‌کند.

نمکی ادامه داد: باید توجه کرد فقط 17 هزار و 300 میلیارد تومان بخش حقوق نظام سلامت است، حال ما اختیار داریم تا 10 درصد اضافه‌تر بپردازیم. بنابراین طبق اختیارات سازمان برنامه و بودجه می‌توانیم حداقل 1700میلیارد تومان برای این کار قرار دهیم. من قول می‌دهم محکم روی این موضوع بایستم و برای دکتر شهریاری - رییس کمیسیون بهداشت نامه نوشتم که این میزان استخدام را تامین اعتبار شده فرض کند.

   30 هزار پرستار بیکار

کمبود نیروی پرستار در بیمارستان‌های کشور در حالی است که بسیاری از پرستاران با توجه به نارضایتی از وضعیت شغلی خود مهاجرت را انتخاب می‌کنند و از طرف دیگر در حالی که مریم حضرتی معتقد است 2 درصد نیروی پرستار در کشور بیکار هستند، اصغر دالوندی، رییس کل سازمان نظام پرستاری کشور معتقد است 30 هزار پرستار بیکار در کشور وجود دارد. او درباره این موضوع بیان کرد: براساس آمار موجود ۱۲۱ هزار و ۵۰۰ تخت بیمارستانی داریم که با احتساب ضریب ۱.۳ به ازای هر تخت حدود ۱۶۰ هزار کادر پرستاری در کشور را شامل می‌شود که از این تعداد ۱۰ درصد مرخصی زایمان، ۶ هزار بازنشسته و سالانه ۲۰ تا ۳۰ درصد کاهش پرسنلی ناشی از اجرای بهره وری داریم که ۵۰ هزار نفر نیروی پرستاری کم می‌شود. بنابراین با وجود این کمبود شدید از یک طرف و به دلیل سیاست‌های اخیر عدم جذب نیروی طرحی و پرستاران بیکار حدود ۳۰ هزار نیروی بیکار داریم.  دالوندی با اشاره به راهکارهای حل مشکلات جامعه پرستاری، افزود: تامین منابع برای حذف نیروهای طرحی با توجه به کمبود شدید پرستار، جایگزینی قانونی بازنشستگان، مجوز تامین نیروهای جایگزین اجرای قانون بهره وری، اجرای قانون تعرفه‌گذاری و تامین منابع و پرداخت معوقات پرستاران راهکارهای حل مشکلات جامعه پرستاری به شمار می‌رود.  رییس کل سازمان نظام پرستاری معتقد است کاهش کیفیت خدمات دریافتی، افزایش عوارض بیماری و درمان دارویی، افزایش تنش میان بیمار و خانواده با پرسنل، کاهش تبعیت درمانی و دارویی بیمار، افزایش نیاز به بستری مجدد، کاهش رضایتمندی بیمار و خانواده، افزایش بار روانی ناشی از بیماری بر بیمار و خانواده، عدم دریافت آموزش‌های لازم برای ادامه مراقبت از خود در منزل، افزایش هزینه‌های تحمیل شده بر بیمار، کاهش دریافت خدمات درمانی ایمن، افزایش فشار کاری بر پرستاران شاغل، کاهش کمیت و کیفیت خدمات ارایه شده به بیمار، افزایش ترک خدمت پرستار، افزایش بیماری‌های جسمی و روانی پرستاران، افزایش فرسودگی شغلی پرستار، نارضایتی شغلی، بروز مشکلات متعدد خانوادگی ناشی از اجبار به کار در شیفت‌های اضافه، کم شدن تعداد پرستاران با تجربه مشغول به کار، افزایش تقاضا برای مهاجرت و...، مهم‌ترین پیامدهای کمبود پرستار به شمار می‌روند.

او درباره دلایل تشدید کمبود نیروی پرستاری در آینده گفت: کمبود جذب نیروی پرستاری، فرسودگی شغلی و خروج زودهنگام پرستار از سیستم بهداشتی و درمانی، افزایش مهاجرت پرستاران، بازگشایی مراکز درمانی جدید و پیشرفت‌های نوین در درمان، افزایش تعداد سالمندان، کاهش تمایل برای ورود به رشته پرستاری به دلیل نامناسب بودن جایگاه و منزلت پرستاری، و عدم تناسب سختی کار با حقوق دریافتی است.