سرمایه‌داران دیگر گمراه نمی‌شوند

گروه جهان| طلا تسلیمی|

برای هر کسی که به‌دنبال دستیابی به اطلاعات دقیق باشد، «رجوع مستقیم به منبع» بهترین توصیه و یک قانون کارآمد است. طبق همین توصیه، سرمایه‌گذاران در بازارهای سهام می‌توانند بهترین چشم‌انداز درباره هر شرکتی را از طریق سوال پرسیدن از مدیرعامل آن به دست آورند. اما مدیران شرکت‌ها را نمی‌توان همواره راویانی صادق و قابل اعتماد دانست.

به نوشته اکونومیست، موقعیت آنها سبب می‌شود که همواره با خوش‌بینی به چشم‌انداز شرکت خود بنگرند و از آینده‌ای مثبت دم بزنند. گاهی اوقات هیچ اطلاعی از آنچه حقیقتا در حال وقوع است، ندارند یا در توییت‌هایشان بی‌توجه و بی‌دقت عمل می‌کنند.

کمیسیون بورس و اوراق بهادار ایالات متحده که نظارت بر بازارهای مالی در این کشور را بر عهده دارد، 25 ماه فوریه از یک قاضی فدرال خواسته بود که پرونده‌ای علیه «ایلان ماسک» مدیرعامل خودروسازی «تسلا» بگشاید و او را به بی‌احترامی به قوانین کمیسیون متهم کند. مشکلات ماسک با کمیسیون اوراق بهادار و بورس در ماه اوت و پس از آن آغاز شد که در توییتی نوشت بودجه مورد نیاز برای تبدیل تسلا به یک شرکت کاملا خصوصی را تامین کرده است. این توییت سبب شد ارزش سهام شرکت خیلی سریع افزایش یابد. زمانی که معلوم شد ادعای او نادرست بوده است، کمیسیون بورس و اوراق بهادار او را به کلاهبرداری در بازارهای مالی متهم کرد. این دعوی در ماه اکتبر و با کناره‌گیری ماسک از ریاست شرکت تسلا و پرداخت 20میلیون دلار جریمه و تعهد به انتشار توییت‌ها با تایید وکلای تسلا، مختومه شد؛ اگرچه ماسک همچنان مدیرعامل تسلا باقی ماند و در 20فوریه با انتشار توییتی مبنی بر اینکه تسلا در سال جاری میلادی 500هزار دستگاه خودرو تولید می‌کند، شرط آخر را نقض کرد چراکه بعدتر مشخص شد این ادعا بدون مشاوره با شرکت مطرح شده است.

اما ناظران کمیسیون بورس و اوراق بهادار ایالات متحده تنها کسانی نبودند که از اطلاعات نادرست منتشر شده توسط ماسک خشمگین شدند. سرمایه‌گذاران هم از دیرباز خواهان درک بیشتر از عملکرد تسلا بوده‌اند. اما آنچه می‌تواند به خوشنودی سرمایه‌گذاران منجر شود این است که روش‌های جدید جمع‌آوری داده‌ها راه‌حلی برای مشکل آنهاست. شمار فزاینده‌ای از تامین‌کنندگان امروزه «داده‌های جایگزین» را به فروش می‌رسانند. از عبارت داده‌های جایگزین برای اشاره به اطلاعات قابل یافت در ورای بیانیه‌های مالی و دیگر منابع متداول اطلاعاتی استفاده می‌شود. بانک «جی. پی. مورگان» معتقد است که مدیران سرمایه سالانه برای دستیابی به این داده‌ها 3‌میلیارد دلار هزینه می‌کنند.

اکنون دیگر سرمایه‌‌گذاری که می‌خواهد بداند تسلا در سال چند خودرو می‌فروشد، مجبور نیست از ماسک بپرسد یا منتظر توییت او بماند. «تامر کامل» از پلت‌فرم کواندل که اطلاعات مالی، اقتصادی و داده‌های جایگزین ارایه می‌کند، گفت: «وقتی خودرو می‌خرید، بیمه هم می‌خرید.» شرکت کواندل از شرکت‌های بیمه دسترسی به (نسخه‌های بدون نام) داده‌های قراردادهای بیمه را خواستار می‌شود. وقتی کواندل می‌داند که چند بیمه‌نامه برای خودروهای تسلا تهیه شده، همچنین می‌داند که چند خودروی این شرکت وارد خیابان‌ها شده است.

دیگر شرکت‌هایی که به ناگاه وارد رقابت با شرکت‌هایی همچون کواندل شده‌اند، اقدامات بیشتری در این زمینه انجام می‌دهند. برای نمونه، «بلومبرگ» هم که یک تامین‌کننده اطلاعات به شمار می‌رود، یک ردیاب تولیدات تسلا ارایه کرده است. این ردیاب از شماره‌های شناسایی وسایل نقلیه استفاده می‌کند که همه خودروهای ساخته شده در امریکا باید داشته باشد. ردیاب در عمل دفعات ثبت شماره‌های شناسایی وسایل نقلیه برای خودروهای تسلا را دنبال می‌کند.

بانک‌های سرمایه‌گذاری که اغلب گزارش‌های تحقیقاتی تهیه و به مشتریان خود ارایه می‌کنند نیز اطلاعات مشابهی فراهم می‌آورند. در سال 2014 بانک «یو‌بی‌اس» یک گروه تحقیقاتی موسوم به «اویدنس لب» راه‌اندازی کرد که قطعات یک «تسلای مدل 3»، یک «چوی بولت» و یک «بی‌ام‌دابلیو آی‌3» را جداسازی کرده تا اجزای تشکیل‌دهنده آنها را با یکدیگر مقایسه کند. بری هورویتز از اویدنس لب می‌گوید: «اگر ندانید که این خودروها چه هزینه‌ای در بر داشته‌اند، نمی‌توانید متوجه شوید که چه زمانی سود ده خواهند شد.» این گروه تحقیقاتی دریافت که باتری تسلا به باتری به‌کار رفته در دو خودروی دیگر برتری دارد، اما کیفیت تولید خودرو ضعیف‌تر است و هزینه‌های ساخت آن بیشتر از انتظار بوده است.

مصرف‌کنندگان داده‌های جایگزین در ابتدا اغلب صندوق‌های تامین سرمایه بودند که می‌توانستند به‌سادگی اطلاعات اضافی را پردازش کنند. اما وقتی اطلاعات در زمینه‌های بیشتری ارایه شد، دیگر سرمایه‌گذاران نیز به این اطلاعات علاقه‌مند شدند. این مساله پویایی قدرت بین شرکت‌ها و سهامداران آنها را تغییر می‌دهد. اگر یک شرکت از انتشار اطلاعات خودداری کند، داده‌های جایگزین می‌توانند شکاف اطلاعاتی موجود را پر کنند. سرمایه‌گذاران می‌توانند به جای بررسی لحن مدیرعامل در زمان ارایه گزارش درآمدها، به داده‌های مربوط به فعالیت شرکت دسترسی پیدا کنند. برنامه‌های استخدامی یک شرکت معمولا بهتر از گزارش درآمدها از حال‌و‌هوای مدیریتی خبر می‌دهد.

بدین‌ترتیب، امکان تشخیص سریع‌تر اطلاعات نادرست و گمراه‌کننده نیز فراهم می‌آید. سرمایه‌گذارانی که از توییت ماسک درباره تولید 500هزار دستگاه خودرو توسط تسلا در سال جاری میلادی متعجب شدند، می‌توانند این مساله را در دیگر منابع چک کنند. ممکن است کمیسیون بورس و اوراق بهادار همچنان به تلاش‌های خود برای متوقف کردن ماسک از انتشار اطلاعات گمراه‌کننده ادامه بدهد، اما سرمایه‌گذاران احتمالا به‌راحتی نادرست بودن آنها را تشخیص خواهند داد و در تله نخواهند افتاد.