گام بلند بازار سرمایه در مسیر افزایش شفافیت
روز گذشته مراسم بهره‌برداری از سامانه جامع تسویه معاملات بورس‌های کالایی با حضور شاپور محمدی، رییس سازمان بورس و اوراق بهادار، حسین فهیمی، مدیرعامل شرکت سپرده‌گذاری مرکزی و مدیران ارشد بازار سرمایه برگزار شد.
رییس سازمان بورس و اوراق بهادار با اشاره به مشارکت و تبادل اطلاعات میان ارکان بازار گفت: یکی از مباحث مهم کشور بهبود محیط کسب و کار و ارتقای سهولت در انجام کارها است و تمامی فعالان حوزه بازار سرمایه نیز تلاش می‌کنند تا فرآیندهای این بازار را تسهیل کنند.
به گزارش سنا، شاپور محمدی، رییس سازمان بورس و اوراق بهادار در مراسم بهره‌برداری از سامانه جامع تسویه معاملات بورس‌های کالایی ضمن بیان مطلب فوق و با اشاره به اینکه شرکت سپرده‌گذاری مرکزی با ایحاد یک بستر نظام‌مند توانسته همه معاملات بازار سرمایه را یکپارچه کند، گفت: این سامانه با کمک شرکت سپرده‌گذاری مرکزی، بورس انرژی ایران و شرکت مدیریت فناوری راه‌اندازی شده و اقدامی شایسته تقدیر است.
محمدی با اشاره به مزیت‌های بازار سرمایه در مقایسه با سایر بازار‌ها عنوان کرد: مهم‌ترین مزیت بازار سرمایه شفافیت است. طبیعتا کشف قیمتی که در تابلو صورت می‌گیرد با قیمتی که دو فرد در دفترخانه سهام تعیین می‌کنند متفاوت است. بنابراین یکی از ویژگی‌های اصلی بازار سرمایه شفافیت و کشف قیمت منصفانه است.
عضو شورای عالی بورس ویژگی دیگر بازار سرمایه را برابری فرصت‌ها عنوان کرد و افزود: در بازار سرمایه منصفانه بودن معاملات و برابری فرصت‌ها برای همگان است و همه افراد می‌توانند از هر جای کشور و با هر میزانی از سرمایه در این بازار فعالیت کنند.
وی به نقش سمات در بازار سرمایه نیز اشاره کرد و افزود: ویژگی اختصاصی شرکت سپرده‌گذاری مرکزی نیز کاهش ریسک‌های معاملاتی است. در این زمینه شرکت سپرده‌گذاری مرکزی وظیفه کاهش ریسک نحوه ایفای تعهد را دارد. به‌طور مثال اگر طرفین معامله، ایفای تعهد نکنند ریسک عملیاتی بروز می‌کند که شرکت سپرده‌گذاری مرکزی به‌طور ویژه و با ابزار‌های متفاوتی این ریسک را مدیریت می‌کند و با راه‌اندازی این سامانه، فرآیند مدیریت ریسک عملیاتی تسهیل می‌شود.
محمدی با اشاره به مزیت‌های سامانه جامع تسویه معاملات بورس‌های کالایی گفت: با سامانه جامع تسویه معاملات بورس‌های کالایی بخش انرژی ریسک‌های عملیاتی نیز کاهش پیدا می‌کند که می‌تواند اعتماد و اطمینان خاطر پایداری را برای سرمایه‌گذاران شکل دهد.
رییس سازمان بورس و اوراق بهادار عنوان کرد: خرید و فروش یک محتوای انرژی در بورس به صورت مکانیکی و دستی ممکن است با خطای انسانی مواجه شود. همچنین ممکن است اتفاقاتی رخ دهد که خارج از سیستم بوده و قابلیت ردیابی نداشته باشد. اما زمانی‌که این رویه الکتریکی می‌شود ریسک عملیاتی تا حد زیادی رفع می‌شود.
سخنگوی سازمان بورس و اوراق بهادار افزود: سامانه جامع تسویه معاملات بورس‌های کالایی نیز ارتقای شفافیت را دنبال می‌کند و با توان و تخصص نیروی جوان کشور طراحی و عملیاتی شده است.
محمدی ضمن بیان اینکه رهبر معظم انقلاب همواره به استفاده از ظرفیت‌های نیروی متخصص جوان کشور تاکید داشته‌اند و نیروی متخصص جوان تحصیلکرده مزیت بازار سرمایه است، گفت: امیدواریم هر اقدامی که به دست متخصصان جوان کشور عملیاتی می‌شود مستمر باشد.
حوزه «آی‌تی» سدی مقابل فساد و رانت
در ادامه این مراسم سید علی حسینی، مدیرعامل بورس انرژی ایران عنوان کرد: بازار سرمایه خود برای کشور یک سرمایه با ارزش است و اکنون پس از نیم قرن فعالیت به بلوغ رسیده است. امیدوارم از ظرفیت این ثروت ملی به درستی استفاده شود.
وی ادامه داد: سامانه تسویه معاملات بورس‌های کالایی یک اقدام جمعی بود و با کمک ارکان بازار سرمایه و شرکت سپرده‌گذاری مرکزی به ثمر نشست.
حسینی ابراز امیدواری کرد این سامانه مسیر داد و ستد در بازار سرمایه را تسهیل کند و ادامه داد: حوزه آی‌تی به افزایش سرعت، شفافیت و دقت منتهی می‌شود و ابزاری برای نظارت و جلوگیری از تخلف، فساد و رانت است. شفافیت ساختاری بازار سرمایه همواره مزیت آن بوده و با توسعه فضای آی‌تی به این مزیت افزوده شده است. مدیرعامل بورس انرژی در پایان با تاکید بر اینکه سازمان بورس در چند سال گذشته مسیرتازه‌ای را آغاز کرده، گفت: سکاندار سازمان بورس کشتی بازار سرمایه را به سمت شفافیت بیشتر هدایت کرده و اکنون جای پای این نهاد ملی در اقتصاد کشور برجسته‌تر شده است.
ایجاد امکان رصد و کنترل تحویل کالا
به خریدار
همچنین در این مراسم مدیرعامل سمات، استفاده از آخرین مدل به روز شده حساب در اختیار یا حساب وکالتی و افزایش قابلیت مدیریت وجوه نقد برای مشتریان را از دستاوردهای مهم سامانه جامع تسویه معاملات بورس‌های کالایی در بخش انرژی دانست.
حسین فهیمی گفت: اجرای پروژه با یک فاز صفر تحلیل و مطالعات طراحی به مدت ۴ ماه از پاییز سال گذشته شروع و در ادامه، فرآیند تولید و پیاده‌سازی طی ۱۲ ماه انجام شد .
وی افزود: مراحل تولید نرم افزار نیز با بیش از ۱۲۰ هزار نفر ساعت کار کارشناسی و با برگزاری بیش از ۱۰۰ جلسه کاری در شرکت سپرده‌گذاری مرکزی با محوریت معاونت عملیات، مدیریت فناوری اطلاعات و همچنین شرکت سمات سامانه به عنوان بازوی فناوری این شرکت و با همکاری تیم‌های نوآور و شرکت‌های دانش بنیان کشور انجام شده است . به گفته فهیمی، طراحی ماژولار نرم افزاری و سخت‌افزاری و معماری سرویس‌گرای سامانه موجب انعطاف‌پذیری و توسعه‌پذیری بسیار بالای آن شده است؛ به‌طوری که به آسانی می‌توان بخش‌های جدید مطابق با نیازهای روز بازار را به آن اضافه کرد .به این ترتیب، این سامانه قابلیت پشتیبانی از حجم بالای معاملات و اتصال کاربران متعدد را به صورت همزمان دارد.
مدیرعامل سمات با بیان اینکه یکی از دستاوردهای مهم این سامانه استفاده از آخرین مدل به روز شده حساب در اختیار یا حساب وکالتی و افزایش قابلیت مدیریت وجوه نقد برای مشتریان است و اولین‌بار به واسطه آن در بورس انرژی ایران قابل بهره‌برداری شد، ادامه داد: قبل‌تر استفاده از وجوه پیش پرداخت صرفا برای تایید یک سفارش انجام می‌شد و امکان عودت وجه تا پایان روز جاری وجود نداشت .
فهیمی اظهار کرد: تاخیر در محاسبه مبالغ تسویه واریز شده، پراکندگی سامانه‌های مورد استفاده و ریسک عملیاتی بسیار بالای وضعیت قبلی از جمله مشکلات موجود در عملیات تسویه بود که با کمک این سامانه امکان تسویه معاملات بلافاصله پس از تایید ناظر بازار و همچنین پرداخت وجوه تسویه به صورت مستقیم در شبکه بانکی را خواهیم داشت .
وی یکی دیگر از مزایای توسعه نرم افزار جدید را امکان رصد و کنترل تحویل کالا به خریدار و ارایه خدمات هرچه بهتر در حوزه پس از معاملات دانست و تاکید کرد: همچنین یکپارچه‌سازی فرآیندها، ارایه داشبورد گزارش‌های مدیریتی بسیار پویا در سطوح مختلف، کاهش ریسک عملیاتی، حذف فرآیندهای دستی، کنترل و تایید سیستمی و بهبود مدیریت ریسک اعتباری مشتریان از دیگر دستاوردهای این سامانه خواهد بود.
فهیمی در پایان خاطرنشان کرد: در خصوص ذی‌نفعان بیرونی نیز با برگزاری جلسات متعدد با ایشان کانال‌های ارتباطی خوبی طراحی شده است . امکان برقراری ارتباط الکترونیکی با بانک‌های عامل از طریق درگاه بانکی سمات (سپاس) از یکسو و ارکان دیگر بازار سرمایه از سوی دیگر، شرکت‌های کارگزاری و نهادهای نظارتی از جمله ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز و سامانه انبارها از طریق وب سرویس طراحی و در مرحله بهره‌برداری است .
