دست و پا زدن امریکا برای ترسیم مسیر دور بعدی معافیت‌های نفتی
گروه انرژی| نادی صبوری |
آن‌طور که شواهد نشان می‌دهد، امریکا برای اینکه با پایان یافتن این دور از معافیت‌های مشتریان نفت خام ایران پس از اردیبهشت چه راه و روشی را دنبال کند در حال تقلا و دست و پا زدن بسیار زیاد است. کارشناسان اعتقاد دارند ایالات متحده نخواهد توانست صادرات نفت خام ایران را به زیر 1 میلیون بشکه در روز برساند چرا که این مقدار از تقاضا از سمت چین، هند و ترکیه به شکلی کاملا جدی و غیرقابل مذاکره وجود دارد.
ماجرای سرنوشت معافیت‌های نفتی اعطایی امریکا به 8 خریدار نفتی ایران این روزها بیش از هر زمان دیگری داغ شده و مورد بحث در رسانه‌های بین‌المللی حوزه انرژی قرار گرفته است. در همین راستا رویترز در گزارشی به نقل از منابع آگاه ادعا کرده است که امریکا قصد دارد از اردیبهشت سال آینده مصادف با اواخر آوریل و اواسط ماه مه2019 صادرات نفت خام ایران را نسبت به سطح فعلی 20 درصد کاهش دهد. برآورد صورت گرفته از صادرات فعلی ایران 1 میلیون و 250 هزار بشکه در روز بوده که در نتیجه طبق ادعای منابع رویترز امریکا قصد کاهش 250 هزار بشکه‌ای آن و رساندن به صادرات 1 میلیون بشکه در روز را دارد. این البته با چیزی که دولت ترامپ پیش‌تر روی آن مانور می‌داد که صفر کردن صادرات نفت خام ایران است فاصله‌ای قابل توجه دارد.
رویترز در گزارش خود در مورد ساز و کاری که 250 هزار بشکه از صادرات فعلی ایران را کم خواهد کرد ادعا می‌کند که شمار مشتریان نفتی ایران که دارای معافیت بودند از 8 کشور به 5 کشور کاهش می‌یابد. 2 کشور «ایتالیا» و «یونان» که پیش‌تر بیژن زنگنه وزیر نفت ایران گفته بود با وجود معاف شدن از ایران نفت خریداری نمی‌کنند دو مورد از سه گزینه‌ای هستند که ادعا می‌شود امریکا قصد دارد معافیت‌شان را تمدید نکند. مورد دیگر نیز «تایوان» است. مقام‌های آگاه به رویترز گفته‌اند که این 3 کشور از معافیت خود استفاده نکرده‌اند و لزومی به تمدید آن وجود ندارد.
از سوی دیگر آن‌طور که به نظر می‌رسد امریکا در حال مذاکره با ژاپن، کره جنوبی، هند، چین و ترکیه است تا آنها را مجبور کند نفت کمتری از ایران بخرند. رویترز البته تاکید می‌کند که تمام 8 کشور از جمله ایتالیا، یونان و تایوان در حال مذاکره با امریکا برای تمدید معافیت‌هایشان هستند.
3 کشوری که روی سطح واردات نفت خام خود از ایران نیز مقاومت کرده و قصد دارند آن را کاهش ندهند «هند»، «چین» و «ترکیه» هستند.
رویترز می‌نویسد که سخنگوی دپارتمان انرژی دولت ترامپ از تایید یا تکذیب اهداف تعیین شده برای دور جدید معافیت‌ها امتناع کرده و فقط به گفتن این مساله کفایت کرده است که مقامات ایالات متحده به دقت در حال رصد بازار نفت هستند تا برای دور جدید تصمیم بگیرند.
پیش‌تر برایان هوک گفته بود امریکا نمی‌خواهد در خلال تحریم نفتی ایران به بازار نفت خام شوک وارد شود. آموس هوشستاین که معاون انرژی جان‌کری در دولت اوباما بود در مورد برآوردش از آنچه رخ خواهد داد به رویترز گفته است که دولت ترامپ برای اینکه صادرات نفت خام ایران را به زیر 1 میلیون بشکه در روز برساند باید دست و پای زیادی بزند چرا که تقاضای خیلی جدی از سوی هند، چین و ترکیه برای این نفت وجود دارد.
او در ادامه می‌گوید: «نگاهی به وضعیت فعلی بازار نفت خام نشان می‌دهد که صادرات نفت خام ایران چیزی بین روزانه 800 هزار بشکه تا روزانه 1 میلیون و 100 هزار بشکه باقی خواهد ماند»
هوشستاین که در دولت اوباما بالاترین مسوول حوزه انرژی مرتبط با تحریم ایران بود تاکید می‌کند که صرفا چین و هند تقاضایی غیرقابل مذاکره بین روزانه 800 هزار بشکه تا 900 هزار بشکه از نفت خام ایران را به خود اختصاص می‌دهند.
البته احتمالا ابهام در وضعیت رشد اقتصادی که نتیجه جنگ تجاری بوده و باعث شده است برخی برآوردها از تقاضای نفت خام جهانی کاهش یابد دست امریکا را اندکی بازتر خواهد کرد. در همین زمینه گزارشی که امروز در روزنامه تعادل به نقل از اوپک چاپ شده است نشان می‌دهد که این سازمان برآورد خود از رشد تقاضای جهانی برای نفت خام در سال 2019 را معادل روزانه 130 هزار بشکه کاهش داده است.
سعودی عصبانی است
در بحبوحه گمانه‌زنی در مورد سرنوشت معافیت‌های نفتی مشتریان ایران، بلومبرگ در گزارشی مدعی شد که تصمیم ترامپ برای ارایه معافیت در دور پیشین موجب عصبانیت پادشاهی سعودی شده است چرا که آنها امید داشتند با کنار رفتن رقم صادراتی نفت خام ایران، بهای نفت خام به بالای 80 دلار در هر بشکه رفته و خیالشان را بابت بودجه 2019 راحت کند.
دولت ترامپ اما در حالی که حاضر است به مشتریان نفتی ایران که در صورت وارد نکردن نفت خام از ایران مجبورند نفت خام‌هایی با هزینه بالاتر را جایگزین کرده و با مشکل روبرو شوند فشار بیاورد، به هیچ‌وجه قصد ندارد صدای مصرف‌کنندگان بنزین در امریکا را در بیاورد و باعث افزایش هزینه سوخت آنها شود.
ترامپ از سال‌ها پیش از آنکه ردای ریاست‌جمهوری ایالات متحده را بر تن کند از منتقدان سیاست‌های امریکا در قبال اوپک بوده است که از نظر او باعث می‌شوند قیمت نفت بالا باشد و امریکا هزینه آن را بپردازد. به این ترتیب پیشینه‌ای برای خود ساخته است که با ادعاهای اولیه او در مورد ایران (صفر کردن صادرات نفت خام ایران) در تناقض است.
بلومبرگ می‌نویسد که امریکا برای خود یک مرز 60 دلاری به ازای هر بشکه را در نظر گرفته و هر عددی بالای آن را مطلوب نمی‌داند، بر خلاف آنها سعودی‌ها دنبال نفت بالای 80 دلار در هر بشکه هستند. اما هر کدام از این دو اعداد، مسیری متفاوت را در مورد صادرات نفت خام ایران ترسیم می‌کنند.
با استناد به این موارد خبرگزاری بلومبرگ مدعی می‌شود که به نظر می‌رسد سعودی‌ها و امریکایی‌ها از هیچ منظری نتوانسته‌اند در مورد تحریم‌های نفتی ایران به توافق برسند.
