خلیل‌زاد رهبر بعدی افغانستان خواهد بود؟
گروه جهان|
عمران‌خان نخست‌وزیر پاکستان، گفته به‌زودی صلح در افغانستان برقرار خواهد شد و در آینده حکومت جدید در این کشور روی کار آمده که تمام مردم افغانستان را نمایندگی خواهد کرد. عمران‌خان گفته روند صلح به ثبات، بهبود بازرگانی و رفاه اقتصادی در منطقه منجر خواهد شد. او با اشاره به نشست طالبان و هیأت آمریکا در قطر گفته در آینده نزدیک مردم افغانستان با صلح کنارهم زندگی خواهند کرد. در همین حال رسانه‌های آمریکایی گزارش داده‌اند که دونالد ترامپ نشستی یک ساعته را با تیم امنیت ملی خود پشت درهای بسته برگزار کرده که مختص به افغانستان بوده است. در این نشست پنتاگون طرح‌هایی را برای خروج نیمی از 14 هزار سرباز آمریکایی مستقر در افغانستان ارایه کرده است.
اظهارات بی‌سابقه نخست‌وزیر پاکستان درباره تشکیل دولت جدید در افغانستان در شرایطی منتشر شده که در کابل نیز زمزمه‌هایی از تلاش زلمی خلیل‌زاد نماینده ویژه آمریکا در امور افغانستان، برای به دست گرفتن قدرت شنیده می‌شود. نشریه دیلی‌بیست نوشته، یک مقام ارشد دولت افغانستان ادعا کرده خلیل‌زاد در تلاش برای ضعیف کردن دولت اشرف غنی است و با دور زدن آن در گفت‌وگو با طالبان، تلاش دارد تا در دولت آینده خودش به عنوان رییس‌جمهور در رأس قدرت قرار گیرد. حمدالله محب مشاور امنیت ملی دفتر ریاستجمهوری افغانستان در نشستی رسمی با اشاره به حذف کامل دولت افغانستان از مذاکرات صلح گفته: «خلیل‌زاد یا نمی‌داند که چه می‌کند یا چیزی دیگر در ذهن دارد. او پیش از این دو بار برای رسیدن به ریاستجمهوری در افغانستان تلاش کرده است. به همین دلیل مردم و مقام‌های افغانستان بر این باورند که تمام تلاش او برای ایجاد یک دولت موقت است که خودش در رأس آن قرار گیرد.» این ادعاها در حالی صورت می‌گیرد که خلیل‌زاد هفته گذشته نشست ۱۶روزهای با طالبان داشت.
امریکا با غنی چه خواهد کرد
روزنامه هشت صبح افغانستان نوشته: سخنان مشاور امنیت ملی دفتر ریاستجمهوری افغانستان نشان‌دهنده بی‌اعتمادی رییس‌جمهوری افغانستان به دیپلماسی پایان جنگ واشنگتن است. غنی به این نتیجه رسیده که دیپلماسی پایان جنگ آمریکا به جایی می‌رسد که او باید کرسی ریاستجمهوری را واگذار کند. غنی تا پیش از سپتامبر ۲۰۱۸ از بقای سیاسی خود اطمینان داشت. او فکر می‌کرد که مورد حمایت واشنگتن است و استراتژی جنوب آسیای کاخ سفید هم در داخل، وضعیت را به سود او رقم خواهد زد. اما با تشدید دیپلماسی پایان جنگ امریکا، غنی احساس کرد که واشنگتن دیگر روی بقای او سرمایه‌گذاری نمی‌کند. خلیل‌زاد هم با کسی تعارف ندارد. او آشکارا گفته برای پایان جنگ افغانستان عجله دارد. خلیل‌زاد پیوسته تاکید می‌کند که واشنگتن حامی آغاز گفت‌وگو با طالبان است. طالبان هم پیشتر اعلام کرده بود که از تشکیل دولت ائتلافی انتقالی با هدف فراهم شدن زمینه تشکیل دولت مشارکتی و تدوین قانون اساسی جدید حمایت می‌کند. خلیل‌زاد فوریه سال جاری گفت که طالبان با کابل مذاکره نمی‌کند، اما اگر هیأت مذاکره‌کننده چند‌حزبی و چند‌فرهنگی تشکیل شود و نمایند‌گان دولت هم در آن حضور داشته باشند احتمالش زیاد است که طالبان وارد مذاکره شوند. خلیل‌زاد در آخرین سفرش به کابل هم گفت که دفتر ریاستجمهوری باید پیش از برگزاری جرگه مشورتی، تشکیل هیأت مذاکره‌کننده چند‌حزبی و چند‌فرهنگی را نهایی کند. روشن است که وقتی هیأت مذاکره‌کننده چند‌حزبی و چند‌فرهنگی تشکیل شود و نمایند‌گان دولت هم در آن حضور داشته باشند، در میز مذاکره دولت در حد یک گروه تنزل می‌کند. در چنین وضعیتی، گروه‌ها با‌هم مذاکره می‌کنند و روشن است که وقتی گروه‌ها با‌هم مذاکره کنند، بحث‌ها به سمت تشکیل یک دولت انتقالی جهت پیدا می‌کند.
موضع کنونی غنی این است که دولت انتقالی و راه‌حل‌های دیگری که با قانون‌اساسی سازگاری ندارد، برای او قابل‌قبول نیست. ولی واقعیت این است که مشکل آمریکا و طالبان در حال حل شدن است. آمریکا از طالبان تعهد گرفته از صف جهادگرایان جهانی خارج شود. آنان ظاهراً به خلیل‌زاد تعهد داده‌اند که دیگر در کنار دشمنان آمریکا نمی‌ایستند. خلیل‌زاد گفته بر سر تضمین مبارزه با ترور و خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان با طالبان به توافق رسیده است. خلیل‌زاد و طالبان به‌زودی به میز مذاکره بازمی‌گردند و احتمال آن زیاد است که تا یک ماه دیگر به توافق نهایی برسند. وضعیت امروز افغانستان شبیه اواخر ۲۰۰۱ است. پس از سقوط طالبان برهان‌الدین ربانی در دفتر ریاستجمهوری مستقر شد و اعلام کرد که کشورهای دخیل در مبارزه با طالبان باید با او مثل رییس‌جمهور مشروع برخورد کنند. او با نشست «بن» موافق نبود و می‌خواست که نیروهای سیاسی افغانستان در کابل بر سر آینده سیاسی کشور به توافق برسند. غنی هم امروز می‌خواهد که مذاکره با طالبان حکومت‌محور باشد. او از نیروهای سیاسی هم می‌خواهد که بدون حضور دولت با طالبان مذاکره نکنند. تحولات روزهای اخیر اما نشان می‌دهد که نه نیروهای سیاسی خارج از دولت به‌دنبال مذاکره دولت‌محور هستند و نه دیپلمات‌های امریکایی. در این وضعیت پرسش اساسی این است که آیا با نادیده‌گرفتن غنی، دیپلماسی پایان جنگ آمریکا به نتیجه می‌رسد؟ خلیل‌زاد تجربه نشست «بن» را دارد. او در کتاب خاطراتش آورده که در تماس تلفنی با برهان‌الدین به او اطلاع داده که اگر به نتیجه احتمالی نشست بن تمکین نکند، نیروهای بین‌المللی وارد کابل می‌شوند و تصمیم گرفته شده را اجرایی می‌کنند. در همان روز یک هواپیمای آمریکایی موشکی را (عمدا یا سهوا) به نزدیکی منزل شلیک کرد. این فشارها سبب شد که ربانی موضعش را تعدیل کند. اما افغانستان در حال حاضر در آن وضعیت نیست چرا که غنی به هر‌حال رییس دولت است. در این وضعیت تنها راهی که باقی می‌ماند، این است که کابل و واشنگتن با یکدیگر به تفاهم برسند تا دیپلماسی پایان جنگ به نتیجه برسد.
