ناتوی عربی به مرحله احتضار رسیده است

تحلیلگر مسایل منطقه با بیان اینکه سیاست های اردن و مصر درباره محور آمریکا و متحدانش در خلیج فارس تغییر کرده، درباره خروج قاهره از «ناتوی عربی» نوشت که این ائتلاف که اساسا بر پایه فرقه گرایی برای فرو بردن منطقه در جنگ های مذهبی به نفع اسرائیل است، به «مرحله احتضار» رسیده و چه بسا تنها اعضای آن عربستان و بحرین و شاید امارات باشند. «عبدالباری عطوان» در این مطلب که در روزنامه «رأی الیوم» منتشر شد، افزود: «عبدالفتاح السیسی» رئیس جمهوری مصر بتازگی دو سیلی به آمریکا زد، نخست اینکه تصمیم گرفته تا به ائتلاف اقتصادی و امنیتی خاورمیانه موسوم به ناتوی عربی که هدف آن مواجهه با نفوذ ایران در منطقه است، نپیوندد و دوم اینکه قاهره قصد دارد تا از روسیه جنگنده های «سوخو 35 » پیشرفته برای جایگزینی جنگنده های «اف 16» و «اف 35» آمریکایی خریداری کند. خبرگزاری «رویترز» به نقل از چهار منبع مصری گزارش داد که دولت قاهره به آمریکا اعلام کرد که نماینده ای به نشست ناتوی عربی که روز یکشنبه (فردا) در ریاض برگزار می شود، نخواهد فرستاد. رویترز از دلایل این عقب نشینی قاهره، بی اطمینانی دولت مصر به احتمال پیروزی «دونالد ترامپ» رئیس جمهوری آمریکا در دوره دوم ریاست جمهوری بعنوان کسی که طرح ناتوی عربی را دنبال می کند، ذکر کرد و افزود که قاهره ترجیح می دهد تنش های این کشور با ایران افزایش نیابد و وارد یک جنگ فرقه ای با تحریک آمریکا و عربستان نشود.  عطوان اضافه کرد که نشست سه جانبه ای غیرمنتظره در قاهره با حضور «عبدالله دوم» شاه اردن و« عادل عبدالمهدی» نخست وزیر عراق در کنار السیسی این نظریه درباره تغییر رویکرد مصر را تقویت می کند و نشان می دهد که عراق دروازه اصلی غیر مستقیم به سمت تهران است. وی یاد آور شد که منابع عربی به رای الیوم گزارش دادند که عبدالله دوم نیز برای پیوستن به این ائتلاف مطمئن نیست و تصمیم قاطع نگرفته که چند دلیل دارد و مهم ترین دلایل آن تعامل از بالا به پایین عربستان و کشورهای حاشیه خلیج فارس با امان ، توقف کمک ها به این کشور ، حمایت از «معامله قرن» به اعتبار اردن، متزلزل کردن هویت اردن در اتحادیه عرب ، جدا کردن جزئی از اراضی این کشور و سرازیر شدن میلیون ها آواره فلسطینی به اردن است که این کشور را تبدیل به وطن جایگزین می کند. همچنین دور شدن کشورش از جریان عادی سازی روابط کشورهای حاشیه خلیج فارس با تل آویو از دیگر دلایل عدم تمایل اردن به حضور در ناتوی عربی است.  وی افزود که «سلمان بن عبدالعزیز» شاه سعودی اخیرا در دیدارش با شخصیت های اردنی و فلسطینی از قیمومیت اردن بر اماکن مقدس در قدس اشغالی حمایت کرد و گزارش ها در باره تلاش ریاض برای تحمیل قیمومیت خود بر مقدسات اسلامی در قدس به جای خاندان هاشمی اردن را رد کرد تا از نگرانی های امان در این زمینه بکاهد.

عطوان تصریح کرد که به نظر نمی رسد که این سخنان خیال اردن را آسوده سازد و حالت تنشی که در روابط دو کشور به این دلیل وجود دارد را از بین ببرد، چرا که حاکم فعلی در ریاض «محمد بن سلمان» ولیعهد سعودی است که از حامیان معامله قرن به دلیل دوستی قوی با مهندس این طرح یعنی «جراد کوشنر» داماد و مشاور ترامپ است که سخنان ملک سلمان مورد تایید وی نخواهد بود و عملی نخواهد شد و آنچه به امان گفته می شود تنها از روی تعارف است.

این تحلیلگر نوشت: نزدیکی اردن و ترکیه و نیز اردن و عراق در بالاترین سطوح این را القا می کند که امان گزینه های سابق خود در ائتلاف با کشورهای حاشیه خلیج فارس را دنبال نمی کند و به دنبال افق های جدید است و سیاست هایی را دنبال می کند که بیشتر با دیدگاه اقشار مردم آن و خواسته های آنها سازگار است، حتی سیاست باز نسبت به ایران یا سوریه. بعید نیست که یک روز چه بسا در آینده نزدیک شاهد تصمیم اردن برای گشودن مقبره های شیعیان در «الکرک» برای زائران ایرانی از جمله ضریح «جعفر طیّار» باشیم. وی افزود: السیسی به آنچه از حمایت مالی کشورهای حاشیه خلیج فارس نیاز داشت (نزدیک به 50 میلیارد دلار)، دست یافته و قصد دارد سیاست هایی را در جهت استقلال بیشتر از کشورهای این منطقه و آمریکا در پیش گیرد و نمی خواهد که شاهد تکرار صحنه های الجزایر و سودان در مصر باشد. عطوان اضافه کرد که بازگشت مصر به سمت روسیه برای تجهیز ارتش این کشور دو دلیل اصلی دارد: نخست سلاح روسیه بسیار پیشرفته بوده و خرید آنها به هیچ شرط سیاسی ندارد و برخی تجهیزات همانند تجهیزات نظامی آمریکا به دلیل رعایت حال اسرائیل از آن برداشته نشده و دوم سلاح های روسی کم هزینه تر و شرایط پرداخت آن مقرون به صرفه تر است. وی افزود که ترامپ رئیس جهموری آمریکا که شاهد هجوم مشتریان سلاح کشورش به سمت مسکو بخصوص برای خرید سامانه موشکی «اس 400 » است، حالا خشمگین شده و مصر و ترکیه را تهدید به تحریم می کند، اما این تهدیدها چه تأثیری دارد، آیا می خواهد کمک های مالی آمریکا به ارزش یک میلیارد و 500 میلیون دلار در سال را قطع کند، در حالی که بیشتر آن به جیب شرکت های تسلیحات آمریکایی می رفت. این درحالی است که روسیه نیز می تواند این کمک ها را برای قاهره تامین کند و مصر را از زنجیر اسارت آمریکا رها سازد.

جنگنده روسی سوخو 35 که مصر قصد خرید آن را دارد پیشرفته ترین جنگنده در جهان است که موشک های هوا به هوا و هوا به زمین را حمل کرده و سرعت آن به 2 هزار و 400 کیلومتر در ساعت می رسد که دو برابر سرعت صوت است و در مسافت 3هزار و 600 کیلومتری پرواز می کند بدون اینکه به سوختگیری نیاز داشته باشد، در نتیجه مصر از این فرصت درحالی که از شمال توسط اسرائیل و از جنوب توسط اتیوپی به دلیل خطرات سد «النهضة» تهدید می شود، استفاده می کند. عطوان نوشت که خروج مصر از ناتوی عربی اگر واقعا اجرایی شود، تصمیم راهبردی شجاعانه ای است که قاهره را از بندگی آمریکا و کشورهای خلیج فارس نجات می دهد و استقلال و عزت آن را بازخواهد گرداند و چه بسا مقدمه ای برای تغییر سیاست های آن در ادامه همکاری با دولت اشغالگر اسرائیل در سیناء که خواست بسیاری است، باشد. بخصوص که اگر دولت مصر این تغییر را با رویکرد باز سیاسی و احترام به حقوق بشر و دوری کردن از سیاست های سرکوبگرانه نسبت به تشکل های سیاسی مختلف مصری همراه کند.