نزدیکی اوکراین به روسیه یا اروپا؟
گروه جهان|
در انتخابات ریاست‌جمهوری اوکراین ولودیمیر زلنسکی با به دست آوردن ۷۳ درصد آرا بر رقیب خود پیروز شد. پترو پروشنکو رییس‌جمهوری فعلی اوکراین با ۲۴درصد آرا شکست خود را پذیرفت. اتحادیه اروپا و ناتو خواهان یک همکاری خوب با رییس‌جمهور جدید شده‌اند و روسیه نیز پیروزی زلنسکی را فرصتی برای بهبود روابط با کی‌یف خوانده است.
به‌گزارش دویچه‌وله، ولودیمیر زلنسکی رییس‌جمهوری جدید اوکراین، پس از پیروزی گفته: «به عنوان یک شهروند اوکراین می‌توانم خطاب به تمامی کشورهای شوروی سابق بگویم: به ما نگاه کنید، همه‌چیز ممکن است!» این هنرپیشه و کمدین ۴۱ساله برای شرق اوکراین که از سال‌ها پیش درگیر جنگ با جدایی‌طلبان مورد حمایت مسکو است، اعلام مذاکرات جدید صلح کرده است. او گفته مذاکرات مینسک را ادامه خواهد داد و از نو بازسازی خواهد کرد. زلنسکی همچنین وعده داده که برای بازگشت آن عده از اهالی اوکراین که در مناطق تحت کنترل جدایی‌طلبان بوده و نیز کسانی که در روسیه در بازداشت هستند به اوکراین تلاش خواهد کرد. در جریان درگیری‌ها در این منطقه از اوکراین تاکنون ۱۳هزار نفر کشته شده‌اند. پترو پروشنکو نیز وعده داده تا به رییس‌جمهوری جدید در مرحله واگذاری قدرت کمک کند. این سیاستمدار ۵۳ساله تاکید کرده که از سیاست کناره نخواهد گرفت.
با پیروزی زلنسکی، هر دو جناح اروپا و روسیه نسبت به بهبود روابط با دولت بعدی اوکراین ابراز امیدواری کرده‌اند. دونالد تاسک رییس شورای اتحادیه اروپا، در توییترش نوشته این اتحادیه مصمم است حمایت خود از اوکراین را ادامه دهد. او روز انتخابات را یک روز تعیین‌کننده برای اوکراین خوانده و انتخابات آزاد و جابه‌جایی مسالمت‌آمیز قدرت در این کشور را نشانه‌ای از یک دموکراسی قوی اوکراینی دانسته است. ینس استولتنبرگ دبیرکل ناتو پیروزی سیاستمدار نوظهور اوکراین را تبریک گفته است. او اوکراین را همکار ارزشمند ناتو نامیده و گفته: «خوشحالیم که همکاری خود را ادامه دهیم.» امانوئل ماکرون رییس‌جمهوری فرانسه، جرمی هانت وزیر خارجه بریتانیا، آندژی دودا رییس‌جمهوری لهستان و نیز سفیر امریکا در کی‌یف پیروزی زلنسکی را تبریک گفته‌اند. دیمیتری مدودف نخستوزیر روسیه، نیز پیروزی زلنسکی را فرصتی مناسب برای بهبود روابط میان مسکو و کی‌یف قلمداد کرده است. مدودف تصریح کرده قصد رویاپردازی درباره ولودیمیر زلنسکی را ندارد اما اطمینان دارد که رییس‌جمهوری جدید اوکراین بدون هیچ شک و تردیدی همان موضعی را در قبال روسیه در پیش خواهد گرفت که پیشتر در طول مبارزات انتخاباتی از آن بهره برده بود.
دلسردی از صاحبان کنونی قدرت
زلنسکی در شرایطی رییس‌جمهوری اوکراین شده که ۲۰۱۵ به عنوان نقش اصلی در سریالی با نام «خادم ملت» بازی می‌کرد. در این سریال او به‌طرز عجیبی از یک معلم تاریخ ساده به رییس‌جمهوری کشور تبدیل می‌شود. به نظر می‌رسد آنچه امروز در صحنه سیاسی اوکراین مشاهده می‌کنیم، در سال ۲۰۱۵ برنامه‌ریزی شده باشد. در این سریال به موضوع فساد فراگیر در دستگاه‌های دولتی با درون‌مایه طنز پرداخته شده است و معلم تاریخی که حال رییس‌جمهوری کشور است، باید با آن مبارزه کند. در سریال، زلنسکی با دوچرخه و وسایل نقلیه عمومی به دفتر ریاست‌جمهوری می‌رود. شعارهای امروز زلنسکی یعنی نابودی سیستم فساد نیز برگرفته شده از محتوای سریال است.
دِمیان فون اوستن تحلیلگر ساکن مسکو معتقد است که جابه‌جایی دموکراتیک قدرت در کشورهای شوروی سابق بسیار نادر است. به نظر او، در این منطقه انتخاب فردی خارج از دایره قدرت به ریاست‌جمهوری قابل تصور نیست. فون اوستن نوشته: «بُرد زلنسکی به این دلیل نبود که او نامزد محبوب و مورد توجه مردم اوکراین بوده، او خودش هم این را می‌داند. زلنسکی جمعه در یک مناظره تلویزیونی خطاب به رقیبش پروشنکو گفت “من نتیجه اشتباهات و وعده و وعیدهای شما هستم. من رقیب شما نیستم، مجازات شمایم. “
این روزنامه‌نگار ادامه داده: «بدون اشتباهات پروشنکو در مقام ریاست‌جمهوری، زلنسکی نمی‌توانست تا این حد جلو بیاید. در سال ۲۰۱۴ پروشنکو که پس از “انقلاب میدان “ به ریاست‌جمهوری انتخاب شده بود قول داد که جنگ در دون‌باس را ظرف دو هفته خاتمه دهد؛ این جنگ تا به امروز ادامه دارد.» پروشنکو همچنین وعده مقابله با فساد را داده بود. اما به نظر این تحلیلگر تنها کاری که کرد تاسیس دفتر تحقیقات ضد فساد بود. دادگاه مبارزه با فساد نیز تا به امروز نتیجه تحقیقات این دفتر را دریافت نکرده است. اصلاحات در سیستم قضایی نیز که پروشنکو وعده آن را داده بود، اتفاق نیفتاده و فساد در شهرهای بزرگ اوکراین همچنان رواج دارد و پروشنکو نیز کاری برای مقابله با آن انجام نمی‌دهد.
جناح پروشنکو، نگران نفوذ روسیه
به نظر این تحلیلگر، مهم‌ترین نگرانی جناح پروشنکو پس از شکست، افزایش نفوذ روسیه در اوکراین است. فون اوستن در تحلیل خود نوشته: «در شب انتخابات اوکراین، پروشنکو برای قدردانی و ستایش یک انتخابات عادلانه در این کشور سخنی بر زبان نیاورد بلکه فورا در صفحه توییترش نوشت که رهبری روسیه قطعا برای نتیجه انتخابات اوکراین جشن خواهد گرفت. او نوشت در کرملین “فکر می‌کنند با یک رییس‌جمهوری جدید بی‌تجربه می‌توانند نفوذ خود بر اوکراین را دوباره به دست آورند “.»
به نظر این روزنامه‌نگار رییس‌جمهور نومنتخب اوکراین درباره اهداف مشخص سیاسی خود بسیار ناروشن صحبت می‌کند و تنها به این نکته اشاره می‌کند که می‌خواهد اوکراین را به سمت اتحادیه اروپا سوق دهد. این تحلیلگر می‌نویسد: «سخنان او در شب انتخابات یک سیگنال مشخص داشت و آن اینکه اوکراین دیگر تحت نفوذ روسیه نخواهد بود.»
در پی ناآرامی‌های سال ۲۰۱۴ که به سقوط رییس‌جمهور وقت، ویکتور یانکوویچ و فرار او به روسیه انجامید، جدایی‌طلبان شرق اوکراین که از پشتیبانی روسیه برخوردارند درگیری‌هایی را با نیروهای دولتی آغاز کردند که در پنج سال گذشته حدود ۱۰هزار کشته برجای گذاشته است. همچنین پس از سرنگونی ویکتور یانوکویچ، روسیه شبه‌جزیره کریمه را به خاک خود ضمیمه کرد که این امر واکنش‌هایی جهانی برانگیخت و تحریم‌هایی بین‌المللی علیه روسیه به اجرا گذاشته شد.
