موفق نبودن پیامرسان داخلی به دلیل مشکلات فنی نیست
گروه دانش و فن |
سوءاستفاده امریکا از اعمال حاکمیت بر فضای مجازی، دیگر دولتها را به فکر مقابله با این روند انداخته است، باید دید ایران برای در اختیار گرفتن حق حاکمیت ملی خود در فضای مجازی چه برنامهای دارد.
سالهاست موضوع لزوم حاکمیت و حکمرانی بر فضای مجازی به عنوان یکی از مطالبات نظام جمهوری اسلامی ایران مطرح است و بارها نیز این موضوع در شورای عالی فضای مجازی به عنوان بالاترین نهاد سیاستگذاری کشور در عرصه فضای مجازی بررسی شده است، اما شواهد نشان میدهد که این سیاستگذاری راه به جایی نبرده و کشور به دلیل عدم استقلال در این فضا، از تصمیمگیریهای خارجی ضربه میخورد.
در آخرین تجربه میتوان به اقدام شبکه اجتماعی اینستاگرام اشاره کرد این شبکه یکی از شبکههای پرطرفدار در ایران محسوب میشود که بیش از ٢۵میلیون ایرانی عضو آن هستند و بخش اعظمی از پهنای باند کشور ما را به خود اختصاص داده است. با این حال این شبکه به دلیل عمل به دستورات و قانون امریکا برای تحریم علیه ایران در اقدامی جدید حذف حساب کاربری شخصیتها و مقامات نظام را در دستور کار خود قرار داد.
حذف صفحات عدهای از فرماندهان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در شبکه اجتماعی اینستاگرام و حتی پستهای کاربران عادی این شبکه اجتماعی در دفاع از این نیروی نظامی، تازهترین جلوه اعمال استانداردهای دوگانه دولت امریکا در فضای مجازی محسوب میشود. این در حالی است که اینستاگرام برای پاکسازی پستهای مروج خشونت بر ضد مسلمانان و حاوی مطالب ضددینی دیگر یا مروج خشونت، نژاد پرستی و هرزه نگاری هرگز بدین سرعت عمل نکرده و حتی در صورت ارسال گزارشهای کاربران در این زمینه به آنها توجه چندانی نمیکند.
اقدامات مشابه در محدودیت فضای مجازی در حالی هربار به نوعی از سوی سرویسدهندههای فضای مجازی برای ایران رقم میخورد که کشور ما به دلیل ضعف در اجرای سیاست واحد از این اقدامها متضرر میشود و واکنش موثری را نیز در قبال این برخوردها از خود نشان نمیدهد. چنین تجربیاتی نشاندهنده منفعل بودن و عدم حاکمیت ما در فضای مجازی است.
در همین خصوص رسول جلیلی، عضو حقیقی شورای عالی فضای مجازی در گفتوگو با مهر درباره ضعفهای کشور در حاکمیت سایبری اظهار داشت: سالها است که بخش قابل توجهی از دغدغه مندان و علاقهمندان به کشور فریادشان بلند است که باید مساله زیرساخت ارتباطی و شبکههای اجتماعی به عنوان محمل ارتباطات، خودی و ایرانی شود. به بیان دیگر باید یک زیرساخت ایرانی که تحت قوانین کشور فعالیت میکند و از مجاری قانونی کشور مجوز گرفته است، این خدمات را به مردم ارایه کند.
وی گفت: اما متأسفانه در سطوح مختلف تصمیم، از شورای عالی فضای مجازی گرفته تا سطح وزارت ارتباطات، این موضوع نتوانسته محقق شود و به یک باور و مصلحت جمعی تبدیل نشده است. ما متأسفانه در این حوزه کوتاهی کردیم و به نظر میآید باید چوب آن را بخوریم تا بعدا یک تصمیم درست و به مصلحت جمع، نظام و دولت در این باره بگیریم.
جلیلی با بیان اینکه موضوع تصمیم اینستاگرام بر مسدود کردن برخی از مطالب اعضای آن شبکه اجتماعی یا مسدود کردن حساب کاربری ایرانیان، موضوع تازهای نیست، میگوید: همه کارشناسان این موضوع را میتوانستند حدس بزنند و قائل به این مساله بودند که این اقدام در هر لحظه در گذشته و حال و آینده ممکن است اتفاق بیفتد. چرا که طبیعی است وقتی سرویسی در کشوری راهاندازی میشود، قوانین آن کشور بر آن حاکم است، منبعث و برآمده از قوانین کشوری است که در آن ثبت شده و تحت قوانین آن کشور کسب و کار کرده و به قوانین آن کشور احترام میگذارد.
عضو شورای عالی فضای مجازی افزود: بر این اساس این شبکه اجتماعی، هر تصمیم سیاسی در سطح بینالمللی یا در سطح روابط بین کشوری و بین دولتی را بر خط مشیهای خود اعمال میکند.
جلیلی با اشاره به عدم تحقق مصوبه شورای عالی فضای مجازی درباره حمایت از پیام رسانهای بومی و استقرار سرور پیام رسانهای خارجی در کشور میگوید: ما باید مصوبه شورای عالی فضای مجازی را اجرا کنیم. مصوبه شورا که ۲ سال قبل در مورد پیام رسانها و شبکههای اجتماعی تصویب شده این است که هر شبکه اجتماعی اعم از داخلی و خارجی برای فعالیت، نیاز به اخذ مجوز دارد و اخذ مجوز برای هر کاری در هر جای دنیا ضرورت دارد و ما نمیتوانیم کسب و کاری داشته باشیم که در حوزه عملکرد خود از هیچ جایی در داخل کشور مجوز نگرفته باشد و هر کاری که دوست دارد انجام دهد.
وی با بیان اینکه این موضوع شامل شبکه پیام رسانهای داخلی، شبکههای اجتماعی داخلی و خارجی هم میشود، افزود: اگر شبکه اجتماعی خارجی بخواهد در داخل کشور فعالیت کند باید از یک نهاد به نام سازمان تنظیم ارتباطات وزارت ارتباطات، تنظیم مقررات صدا و سیما، مرکز رسانههای دیجیتال وزارت ارشاد یا از مرکز ملی فضای مجازی مجوز بگیرد.
جلیلی با تاکید بر اینکه اخذ مجوز، پاسخگویی در پی دارد و قابل اعمال قوانین و احکام قضایی پیرو شکایات احتمالی خواهد بود، گفت: اگر این اتفاق نیفتد ما باید هر روز مترصد این باشیم که با وجود یک برخورد احساسی و سلیقهای از نظر نشر اکاذیب، جامعه دچار نابسامانی شود و کسی نیز پاسخگو نخواهد بود. اتفاقی که در وقوع سیل اخیر و انتشار اکاذیب بسیار در شبکههای اجتماعی خارجی با آن مواجه شدیم.
وی با بیان اینکه اگر رسانههای پیام رسان خود را پاسخگو و ملزم به مصالح عمومی مردم ندانند، نمیتوان به آنها اعتماد کرد، خاطرنشان کرد: حال وقتی یک شبکه اجتماعی تحت تأثیر قوانین دشمن آشکار ما قرار دارد، دشمنی که ما را تحریم کرده و هرروز نیز آن را افزایش میدهد، قاعدتا نمیتوان به آن شبکه اتکا کرد.
تاکید رییسجمهور برای پیگیری مصوبات بر زمین مانده
عضو شورای عالی فضای مجازی با بیان اینکه حاکمیت باید این مساله را مطرح و حل کند، در مورد اینکه چرا قانون در این باره اجرایی نمیشود، تاکید کرد: شورای عالی فضای مجازی نقش سیاستگذاری دارد و این مصوبه نیز در مورد فعالیت شبکههای اجتماعی وجود دارد.
وی گفت: این گلایه از طرف ما به عنوان عضو شورای عالی فضای مجازی مطرح است که چرا مصوبه شورا اجرا نشده و این سوال هم از مرکز ملی فضای مجازی و هم وزارت ارتباطات به شکل دقیق وجود دارد که چرا مصوبه شورای عالی فضای مجازی در خصوص پیام رسانها و شبکههای اجتماعی اجرا نشده و زمین مانده است.
جلیلی تاکید کرد: این موضوع بر زمین مانده و در ۳جلسه گذشته شورای عالی فضای مجازی نیز، پیگیری مصوبات اجرا نشده مطرح شد و حتی رییسجمهور هم تاکید کردند که این موضوع بررسی و در صحن شورا بیاید اما تاکنون اتقاق نیفتاده است.
وی با بیان اینکه این کوتاهی قطعا انجام شده است، افزود: مصوبه شورای فضای مجازی درباره فعالیت شبکههای اجتماعی اجرایی نشده یا حداقل دقیقتر این است که به شکل کاملی اجرا نشده است.
جلیلی با اشاره به تجربیات سایر کشورها در زمینه مقابله با شبکههای اجتماعی خارجی که قوانین آن کشورها را رعایت نمیکنند، توضیح داد: یکی از مثالهای خیلی بارز مربوط به کشور چین، کره جنوبی و اروپا هستند که در رابطه با شبکههای اجتماعی مانند فیس بوک و واتساپ هرجا که لازم بوده عکس العمل مناسب را نشان دادند. وی تاکید کرد: یعنی در کشور ما سهل انگاری در مواجهه با شبکههای اجتماعی فعالی که به قوانین کشور احترام نمیگذارند رخ داده و متأسفانه برخی مسوولان نسبت به این موضوع اعتنایی ندارند.
وی با اشاره به اینکه برخی کشورها شبکه داخلی خود را دارند و مردم را به شبکههای اجتماعی داخلی خودشان هدایت کردند، افزود: برخی کشورها نیز با فعالیت شبکه اجتماعی موافقت کردهاند که قوانین آن کشور را پذیرفته و در راستای آن قوانین فعالیت میکنند. برخی کشورها با مسوولان شبکههای اجتماعی مذاکره کرده و آنها نیز قوانین کشور مدنظر را پذیرفتهاند.
عضو شورای عالی فضای مجازی با بیان اینکه استقرار سرور شبکه اجتماعی در داخل کشور در درجه اهمیت قرار ندارد، گفت: مهم احترام و قبول قوانین کشوری است که درصد خوبی از مشترکان آن پیام رسان در آن کشور قرار دارند.
وی درباره تجربه مهاجرت کاربران به پیام رسانهای داخلی و عدم موفقیت این پیام رسانهای بومی نیز گفت: موفق نبودن شبکههای اجتماعی داخلی به دلیل مشکلات فنی و کیفی نبود.
البته قبول دارم که اردیبهشت و خردادماه سال گذشته هجمهای که به یکی از پیام رسانها وارد شد بسیار زیاد بود. البته آن اتفاق به دو دلیل هجوم مراجعه مشترکان به آن پیام رسان و حملات به آن، صورت گرفت.
جلیلی خاطرنشان کرد: باید این را قبول کنیم که عدهای با پیام رسان داخلی دشمنی داشتند و برای ناموفق جلوه دادن پیام رسان، حملاتی را فراهم کردند که این خدمت داخلی نتواند موفق باشد. البته بعد از مقطعی این حملات کم شد اما بازتاب مراجعه مشترکان هم کمتر شد.
وی با بیان اینکه هماکنون بخشی از اشکالات از نظر زیرساختی و نرم افزاری حل شد و نرم افزارهایی که داریم واقعا جوابگوی نیاز مردم است، گفت: مساله فعلی فعالیت برخی از سرویسهای عمومی و دولتی و مدارس است که دست از پیام رسان خارجی برنمی دارند. اگر اینها به سمت پیام رسانهای داخلی بیایند هم رونق ایجاد میشود و هم اینکه شیب رشد پیام رسانهای بومی مانند پیام رسانهای خارجی ارتقا خواهد یافت. عضو شورای عالی فضای مجازی تاکید کرد: ضعف ما در زمینه پیام رسانهای بومی، قبل از آنکه ضعف فنی باشد، ضعف مدیریتی و تصمیم بوده است. یعنی این کاستی، صرفا فنی نبوده و اگر اقتدار را به خرج میدادیم و تصمیم درستی در سطح ملی و با همگرایی میگرفتیم، مساله فنی قابل حل بود.
وی گفت: نهایتا میتوانستیم حتی خدماتی را در این زمینه اجاره کنیم. سخت نبود که برای مثال خدمات میزبانی را از یک سرویسدهنده میزبانی در اروپا یا شرق اجاره کنیم.