انتقال ریسک با انتشار اوراق بهادار بیمه
گروه بانک و بیمه|
در ایام برگزاری نمایشگاه بانک و بیمه غلامرضا سلیمانی‌امیری رییس کل بیمه مرکزی از ضرورت انتشار اوراق بهادار بیمه‌ای سخن گفت و حتی خبر از انتشار این اوراق طی ماه‌های آینده داد. به گزارش «تعادل»، بهادارسازی اوراق بیمه هم به عنوان زیرمجموعه‌ای از اوراق بهادارسازی مالی و هم به عنوان یکی از ابزارهای پرشمار مدیریت ریسک مالی در سال‌های گذشته مورد توجه صنعت بیمه ایران نیز قرار داشته است. اوراق بهادار بیمه‌ای در حقیقت تبدیل ریسک بیمه‌ای به اوراق بهادار شامل تبدیل جریان نقدی بیمه شده به اوراق بهادار مالی قابل معامله و انتقال ریسک‌های بیمه شده به بازارهای سرمایه از طریق خرید و فروش این اوراق بهادار است.همانطور که مردم در بازار سرمایه، سهام یا اوراق بدهی را به شکل معمول خود خریداری می‌کنند، این بازار می‌تواند بازاری برای انتقال ریسک هم باشد زیرا در این بازار هم ریسک‌پذیری و هم ریسک‌گریزی وجود دارند. یکی از مزیت‌های مهم بازار سرمایه را دورهم جمع کردن اقشار مختلف مردم است در بازار سرمایه ریسک را می‌توان از قشری به قشر دیگر با هزینه و قیمت آن منتقل کرد زیرا بالاخره و در نهایت هر ریسک قیمت خود را دارد. یکی از عواملی که سبب شده انتشار این اوراق به تاخیر بیفتد، نبود چنین مجوزی در قانون بیمه است زیرا انتشار این نوع اوراق، مانند اوراق دیگر بورس نیست و به نوعی کارکرد بیمه‌گری دارد. برای توضیح این موضوع باید گفت اگر فردی اوراق بهادار بیمه‌ای را خریداری و ریسک آن را قبول کند، در صورت بروز خسارت، ارزش اوراقش از بین خواهد رفت ولی این ریسک در خرید سایر اوراق مطرح نیست. برخی کارشناسان اعتقاد دارند که انتشار این اوراق نیاز به مجوز قانونی ندارد اما برخی دیگر می‌گویند از آنجایی که در قانون بیمه، عرضه بیمه تنها به شرکت‌های بیمه واگذار شده، این امر نیازمند دست‌کم مجوز یا مصوبه‌ای از سوی مجلس است. با توجه به آنکه این اوراق قرار است برای اولین‌بار در بازار سرمایه ایران منتشر شود، درباره ظرفیت، حجم و میزان رغبت خریداران باید به کشش بازار و ریسک‌پذیری آنها توجه داشت. به‌طور معمول، در دنیا این اوراق برای حوادث فاجعه‌آمیز و بلایای طبیعی با سررسیدهای
یک ساله و در مقیاس ریسک‌های بزرگ منتشر می‌شود زیرا که ضریب خسارت این حوادث بین ۳۰ تا ۴۰ درصد است. با این حساب سودی که سرمایه‌گذاران ریسک‌پذیر از محل خرید این اوراق می‌برند، تا ۵۰ یا حتی در برخی موارد ۶۰ درصد خواهد بود. کارشناسان می‌گویند انتشار این اوراق برای ریسک‌های خُرد مانند بیمه‌های شخص ثالث که ضریب خسارت بالایی دارند صرفه و توجیه اقتصادی ندارد و فقط می‌توان آن را برای حوادث فاجعه آمیز منتشر کرد. اگرچه انتشار اوراق بهادار بیمه‌ای در دنیا در حال رشد است اما حجم آن در مقایسه با سرمایه‌های بیمه شده بسیار ناچیز است. بازار بیمه در دنیا سرمایه‌ای بالغ بر ۱۵ هزار میلیارد دلار را تحت پوشش دارد اما بررسی آمارهای مربوط به انتشار اوراق بهادار بیمه‌ای تا سال ۲۰۱۷ نشان می‌دهد که تنها ۱۲ میلیارد دلار از این نوع اوراق انتشار یافته‌اند.
یکی از چالش‌های اصلی در این خصوص آن است که خریداران این اوراق تحلیلگران مالی هستند یا شرکت‌ها و بنگاه‌هایی با تخصص بالای مالی. علت این موضوع نیز آن است که این افراد می‌توانند از اوراق بهادار بیمه‌ای به عنوان ابزار و فرصتی برای سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت بهره بگیرند. با توجه به اینکه ایران جزو ۱۰ کشور حادثه خیز دنیاست و لایحه تشکیل صندوق حوادث طبیعی نیز همچنان در کش و قوس بین دولت، مجلس و شورای نگهبان به سر می‌برد، باید منتظر ماند و دید که آیا می‌توان از ظرفیت بازار سرمایه برای انتقال ریسک بهره برد .
