اوراق اجاره بیشترین اوراق منتشر شده در سال ۹۷
در سال‌های اخیر مساله تامین مالی پروژه‌ها و بنگاه‌های اقتصادی به یکی از چالش‌های اصلی بنگاهها تبدیل شده و از نگاه فعالان اقتصادی «دسترسی به منابع مالی» از مهم‌ترین مشکلات مطرح در فضای کسب و کار است.»
رییس اداره نظارت بر انتشار و ثبت اوراق بهادار بدهی، ضمن بیان مطلب بالا در گفت‌وگو با سنا گفت: از ویژگی‌های اصلی تامین مالی در اقتصاد ایران، بانک محور بودن نظام تامین مالی و نقش پررنگ بازار پول در این فرآیند است. به عبارتی دیگر نخستین و شاید تنها گزینه اکثر مدیران برای تامین مالی پروژه ها و شرکت‌ها استفاده از تسهیلات بانک‌ها و موسسات اعتباری است و تامین مالی با استفاده از منابع صندوق توسعه ملی، منابع پیش بینی شده دولت و در نهایت تامین مالی از طریق بازار سرمایه در اولویت‌های بعدی قرار دارند؛ این در حالی است که بازار سرمایه با جمع‌آوری سرمایه‌های خرد و کلان قادر است تا در تجهیز منابع بنگاه‌های تولیدی و خدماتی کشور نقش مهمی ایفا کند.
این مقام مسوول، انجام تامین مالی در بازار سرمایه را به دو روش عمده دانست و افزود: نخستین روش از طریق انتشار اوراق بهادار سرمایه‌ای است که با تاسیس شرکت‌ها یا افزایش سرمایه شرکت های ثبت شده نزد سازمان بورس و اوراق بهادار محقق می‌شود؛ دیگر روش نیز انتشار اوراق بهادار بدهی است که طیف وسیع‌تری از شرکت‌ها، اعم از سهامی عام و خاص را دربرمی‌‌گیرد و استفاده از اوراق بهادار بدهی را می‌توان به عنوان یکی از مهم‌ترین و جدیدترین گزینه‌های تامین سرمایه در گردش بنگاه‌های اقتصادی برشمرد.
رادفر، در خصوص روش‌های تامین مالی برای بنگاه‌های اقتصادی اظهار کرد: در حال حاضر ابزارهای متنوعی در بازار سرمایه وجود دارد که برای تامین مالی فعالیت‌های مختلف واحد تجاری می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد. به عنوان مثال یک شرکت که قصد راه‌اندازی پروژه‌ای را دارد، برای تامین منابع مالی خود در مرحله ساخت (قبل از بهره‌برداری) می‌تواند از اوراق مشارکت یا اوراق سفارش ساخت استفاده کند. برای تامین ماشین‌آلات و تجهیزات مورد نیاز جهت تاسیس یا توسعه واحد تولیدی می‌تواند با استفاده از اوراق اجاره تامین مالی کند؛ اما طیف گسترده‌ای از اوراق بهادار بدهی برای تامین سرمایه در گردش بنگاه‌های اقتصادی کاربرد دارد.وی اوراق مرابحه را به عنوان پرکاربردترین ابزار مالی در جهت تامین مواد و کالا که یکی از اقلام اصلی سرمایه در گردش مورد نیاز بنگاهها نام برد و تصریح کرد: در فرآیند انتشار این اوراق، منابع مورد نیاز برای خرید کالا با انتشار اوراق جمع‌آوری شده سپس مواد و کالای مورد نیاز خریداری و به صورت فروش اقساطی در اختیار بنگاه اقتصادی قرار می‌گیرد.
رییس اداره نظارت بر انتشار و ثبت اوراق بهادار بدهی، اضافه کرد: واحدهای تولیدی نیز می‌توانند از اوراق اجاره برای تامین نقدینگی استفاه کنند. همه واحدهای تولیدی مالک دارایی‌هایی هستند که به صورت مولد در تولید نقش مستقیم ایفا نمی‌کند، مانند زمین و ساختمان و کارخانه. آنها از طریق انتشار اوراق اجاره می‌توانند با فروش دارایی به نهاد واسط و سپس اجاره به شرط تملیک آن، ضمن حفظ دارایی قبلی خود معادل ارزش کارشناسی دارایی نقدینگی جذب کنند. وی در خصوص اوراق سلف توضیح داد: این اوراق یکی دیگر از ابزارهای تامین مالی است که می‌تواند منابع مورد نیاز برای تولید را تامین کند. در این اوراق، شرکت می‌تواند در ازای دریافت وجه نقد متعهد به تحویل محصول خود در آینده به قیمت مشخص شود؛ البته در این اوراق برای پوشش ریسک ناشی از تغییرات قیمت محصول، اختیار خرید و فروش دیده شده که به شرکت و خریدار اوراق، این اطمینان را می‌دهد که قیمت در یک دامنه مشخصی تغییر خواهد کرد. رادفر، اوراق خرید «دین» را یکی دیگر از ابزارهای تامین نقدینگی معرفی کرد و گفت: در این اوراق شرکت‌ها می‌توانند مطالبات مدت‌دار ناشی از فروش خود را با تنزیل بفروشند و منابع به دست آمده را مجدد در فرآیند عملیاتی شرکت به کارگیرند. اوراق منفعت، اوراق دیگری است که عمدتا می‌تواند برای تامین مالی پیمانکاران مورد استفاده قرار گیرد. وی افزود: اکثر شرکت‌های پیمانکاری در ازای اجرای پروژه، دارای قراردادهای بلندمدت بهره‌برداری یا فروش تضمینی محصول هستند و بازگشت سرمایه‌گذاری اولیه آنها مستلزم سپری شدن زمان مشخصی است. در این اوراق، پیمانکاران می‌توانند با واگذاری منافع قرارداد در مدت معینی نسبت به تامین نقدینگی خودشان اقدام کنند.
این مقام مسوول تاکید کرد: از نظر ما گرچه تنوع‌بخشی به ابزارهای تامین مالی یکی از اقدامات لازم برای افزایش سهم بازار سرمایه در تامین مالی است، اما تنوع ابزارها لزوما به سهولت و افزایش تامین مالی نمی‌انجامد و آنچه از خود شیوه‌های تامین مالی مهم‌تر است، متناسب کردن آن با نیاز بنگاه ها و تسهیل شرایط استفاده از آنهاست که در این راستا طراحی و تصویب ابزارهای جدید متناسب با نیاز بنگاه‌های اقتصادی همواره مدنظر سازمان بورس بوده است.
مهسا رادفر، میزان انواع اوراق بهادار بدهی منتشر شده در سال ۹۷ را جمعا مبلغ ۵۲۱.۲۲۱ میلیارد ریال خبر داد و تصریح کرد: از این حجم، مبلغ ۱۴۷.۳۲۰ میلیارد ریال آن مربوط به پذیره‌نویسی اوراق در بازار و مابقی مربوط به شروع معاملات ثانویه اوراق عمدتا اسناد خزانه اسلامی در بازار است. بیشترین میزان انتشار اوراق مربوط به اوراق اجاره به مبلغ ۵۳.۷۷۰ میلیارد ریال و اوراق سلف به مبلغ ۵۰.۸۵۰ میلیارد ریال با هدف تامین نقدینگی و بعد مربوط به اوراق منفعت به مبلغ ۳۱.۰۰۰ میلیارد ریال، اوراق مرابحه ۸.۰۰۰ میلیارد ریال، اوراق رهنی ۲.۰۰۰ میلیارد ریال و اوراق مشارکت ۱.۷۰۰ میلیارد ریال است. میزان اسناد خزانه اسلامی پذیرش شده در سال ۹۷ مبلغ ۳۴۲.۰۶۸ میلیارد ریال و اوراق مشارکت دولت مبلغ ۲۰.۰۰۰ میلیارد ریال بوده است.
