پایان حقوق نجومی، فساد و رانت با اصلاح ساختار بودجه

وحید شقاقی‌شهری، با بیان اینکه سهم مالیات از بودجه عمومی دولت حدود 30 درصد و این نسبت برای سایر کشورها حدود 70 درصد است، گفت: نسبت پایین سهم مالیات به سایر درآمدهای دولت یکی از معضلات تاریخی بودجه‌ریزی در ایران بوده است.حدود 35 درصد از منابع بودجه از طریق درآمدهای نفتی و مابقی نیز از طریق انتشار انواع اوراق تأمین می‌شود. این رویه باعث شده تا در سال‌های متمادی به‌خصوص در سنوات اخیر با کسری بودجه قابل توجه مواجه شویم. به‌نظر می‌رسد توان اداره کشور با بودجه‌ریزی مبتنی بر نفت وجود ندارد اما تنها در مواقعی با بحرانی مثل تحریم مواجه می‌شویم که این اولویت مد نظر قرار می‌گیرد. وی با اشاره به معضلات جدی بودجه‌ریزی وابسته به نفت و به بن‌بست رسیدن اقتصاد نفتی، ادامه داد؛ یکی از مباحث مهم در اصلاح ساختار بودجه بحث کاهش هزینه‌های جاری کنار کاهش سهم درآمدهای نفتی و افزایش درآمدهای مالیاتی در کل منابع عمومی دولت است.

این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه یکی از محورهای ضروری اصلاح بودجه، بحث تغییر ساختار بودجه‌ریزی شرکت‌های دولتی است، گفت: 70 درصد بودجه کل کشور به شرکت‌های دولتی اختصاص پیدا می‌کند که نحوه هزینه‌کرد در این شرکت‌ها شفاف نیست.

وی افزود: بسیاری از مفاسد اقتصادی، اعم از حقوق‌های نجومی، استخدام‌های خارج از قاعده، فساد و رانت در همین شرکت‌های دولتی به‌وقوع پیوسته است که با اصلاح ساختار بودجه باید وضعیت این شرکت‌ها نیز تعیین تکلیف شود. بسیاری از شرکت‌های دولتی در 10 سال اخیر به‌سمت زیاندهی حرکت کرده‌اند و به‌جای اینکه اندازه و حجم دولت و شرکت‌های دولتی کاهش پیدا کند یک روند صعودی را طی کرده‌اند.

این اقتصاددان، با بیان اینکه حدود 80 درصد بودجه و درآمدها صرف پرداخت حقوق و هزینه‌های جاری می‌شود، گفت: متأسفانه سهم هزینه‌ای عمرانی در بودجه کشور ناچیز بوده و حتی در تخصیص‌ها نیز میزان پرداخت‌های عمرانی با کاهش روبه‌رو می‌شود.

وی با اشاره به معضل صندوق‌های بازنشستگی در نظام بودجه ایران گفت: تنها در سال 98 حدود 80 هزار میلیارد تومان از منابع عمومی به صندوق‌های بازنشستگی مختلف تزریق خواهد شد. رفته رفته به‌سمتی حرکت خواهیم کرد که نیمی از درآمدهای دولت صرف پرداخت هزینه‌های عمومی صندوق‌های بازنشستگی شود این درحالی است که اساسا  این صندوق‌ها ماهیت مستقل از دولت دارند.

شقاقی با ابراز اینکه در آینده با صفر شدن پرداخت‌های عمرانی، بودجه و دولت تنها به صندوق دریافت و پرداخت تبدیل خواهند شد، گفت: شفافیت در هزینه‌ها یکی از اولویت‌های اصلی برنامه اصلاح ساختار بودجه است.