از بهره‌وری در دولت غافل بوده‌ایم
گردهمایی متولیان بهره‌وری با حضور رییس سازمان ملی بهره‌وری ایران، رییس سازمان اداری و استخدامی و جمعی از فعالان این حوزه در ایوان شمس برگزار شد. در این جلسه جمشید انصاری، معاون رییس‌جمهور و رییس سازمان اداری و استخدامی اظهار کرد: وقتی در سال ۱۳۷۷ مصوبه مربوط به بهره‌وری برای تصویب شورای عالی اداری تنظیم می‌کردیم، هنوز سیاست‌های اصل ۴۴ ابلاغ نشده بود و دولت با گستردگی زیادی در حوزه‌های اقتصادی حضور داشت و اساساً اقتصاد کشور بیشتر از اینکه در اختیار بخش خصوصی باشد در اختیار دولت بود و دولت چه در حوزه اقتصاد و چه در حوزه خدمات نقش گسترده‌ای را ایفا می‌کرد. امروز هم با وجود اینکه سیاست‌های اصل ۴۴ ابلاغ‌شده است و قوانین مربوطه به تصویب رسیده و واگذاری بنگاه‌های اقتصادی دولتی بخش عمده‌ای از آن انجام‌شده است اما به دلیل نوع رویکرد و مداخلاتی که دولت دارد کماکان دولت درست یا غلط تصمیم‌گیر و بازیگر اصلی عرصه اقتصاد کشور است و دربسیاری از امور بنگاه‌ها تأثیرگذار است. معاون رییس‌جمهور افزود: ما نمی‌توانیم کتمان کنیم که اگر صنعت خودروسازی ما امروز به عنوان یک صنعت بزرگ و کلیدی خصوصی شده است هیچ تصمیم مدیریتی در صنعت خودروسازی بدون دخالت دولت اتخاذ نمی‌شود. حتی در بخشی از بانک‌ها و بیمه‌ها که دولتی بودند و خصوصی شده‌اند تمام تصمیم‌گیری‌ها از چینش مدیریت تا سیاست‌گذاری‌ها تحت تأثیر تصمیمات دولت اتخاذ می‌شود. صنعت پتروشیمی هم از این قضیه مستثنی نیست. آنچه به‌ظاهر شکل خصوصی پیدا کرده تحت تأثیر مداخلات دولتی است.
انصاری همچنین ادامه داد:به نظرمی رسد مهم‌ترین مشکلی که امروز در نظام اداری و اجرایی کشور داریم غلبه نگاه منابع محور بر مدیریت کشوراست، یعنی وقتی‌که می‌خواهیم تحولی را در حوزه ارایه خدمات درمانی و بهداشتی ایجاد کنیم همیشه با این رویکرد از سوی مدیران وزارت بهداشت ودرمان مواجه هستیم که این تحول منابعی لازم دارد که در صورت تأمین آن می‌توانیم کار را انجام داد و در غیر این صورت نمی‌توانیم. اینکه ما با اصلاح فرآیندها و شیوه‌های مدیریت یا تغییر در نوع عمل نیروی انسانی می‌توانیم بسیاری از این برنامه‌ها را مرتب کنیم حداقل برای مدیریت اجرایی کشور جا افتاده نیست و به تعبیری دیگر مدیریت اجرایی ما بیشتر تابع این ضرب‌المثل است که هرچه پول دهی آش می‌خوری یعنی کیفیت به میزان پولی که پرداخت می‌شود بستگی دارد.
این مقام مسوول بیان کرد: بسیاری از دوستان ما قبل از اینکه سازمان ملی بهره‌وری در دولت بدین صورت شکل بگیرد معتقد بودند که بهره‌وری امری مربوط به بنگاه‌های خصوصی است که یا باید در بخش خصوصی شکل بگیرد یا در یک وزارتخانه‌ای که مرتبط با بخش خصوصی است و به همین خاطر به عنوان یک شرکت در ایدرو در ابتدا شکل گرفت. ولی وقتی‌که مشخص شد در حوزه کشاورزی، خدمات و زیرساخت‌هایی مانند انرژی، آب با مشکلات جدی به لحاظ بهینه‌سازی مصرف آنها مواجه هستیم و مشخص شد که این موضوع نمی‌تواند زیرنظر یک وزارتخانه قرار بگیرد اما ا قرار گرفتن آن در دولت توجهاتی را می‌طلبد.
انصاری گفت: امروز هیچ امکان زیرساختی در کشورمان بدون دخالت مستقیم دولت شکل نمی‌گیرد. الان در حوزه ایجاد زیرساخت‌های ارتباطی چه راه و حمل‌ونقل و چه ارتباطات چه انرژی و غیره در کشور بدون مباشرت مستقیم و سرمایه‌داری مستقیم دولت اتفاق نمی‌افتد. دولت با وجود آنکه برخی از گروه‌های صنعتی خود را واگذار کرده اما متولی اصلی حوزه زیرساخت کشور است. اگرچه سال‌های طولانی است که در کاهش تصدی‌های دولت برنامه و تکالیف قانونی داریم اما امروز در شرایطی قرارگرفته‌ایم که در حوزه فرهنگی و اجتماعی تمام اقدامات با تصدی مستقیم دولت اتفاق می‌افتد. اگر زمانی قائل به این بودیم که در آموزش‌وپرورش نیز می‌توانیم بخشی از کار را برون‌سپاری کنیم، امروز در تکالیف قانونی آموزش‌وپرورش را از برون‌سپاری استثنا کرده‌اند.
وی گفت: در حوزه بهداشت و درمان حوزه مداخلات دولتی افزایش پیداکرده است. اگرچه شاهد فعالیت تعدادی بیمارستان خصوصی هستیم اما تحمیل هزینه‌های درمان برای مثل در قالب نظام بیمه‌ای بر عهده دولت قرار گرفت است. در حوزه بهداشت و درمان نیز هنوز سیطره دولت بسیار بالا است و در حوزه‌های علمی و پژوهشی و فناوری اطلاعات، حمل‌و نقل و غیره مداخله دولت مداخله معنادار و جدی است. حتی در بخشی که به بخش خصوصی واگذارشده است کماکان مداخله دولت ادامه دارد. رییس سازمان اداری و استخدامی گفت: عملکرد دولت در تمامی حوزه‌ها تأثیر مستقیم دارد و ما آن را به این سمت می‌بریم که برای ارتقای بهره‌وری در دولت برنامه داشته باشیم. شاید یکی از اشتباهاتی که در برنامه‌ها داشتیم این باشد که به بهره‌وری در دولت نپرداخته‌ایم و تمام احکام و تکالیف برای ارتقای بهره‌وری اقتصاد بوده است. وی گفت: وقتی‌که گفتیم سهم بهره‌وری از رشد ۸ درصدی باید یک‌سوم باشد نگاهمان به بخش اقتصاد بوده و غافل بودیم از اینکه کسانی‌که راهبری بخش اقتصادی را بر عهده‌دارند کسانی هستند که در نظام اداری و اجرایی کشور حضور دارند. وی گفت: اگر ارتقای بهره‌وری و استقلال نظامات بهره‌وری در بخش دولتی اتفاق نیفتد ما نمی‌توانیم امیدوار باشیم به اینکه در بخش خصوصی به نتایج پیش‌بینی‌شده برای ارتقای بهره‌وری نائل شویم، به همین خاطر متولیان بهره‌وری در دستگاه‌های اجرایی صرف‌نظر از مسوولیتی که به عهده‌دارند برای ارتقای بهره‌وری در بخش تحت نظارت و مدیریت خودشان قبل از آن بر استقرار چرخه مدیریت بهره‌وری در مجموعه مدیریت خودشان وظیفه دارند. اگر ما نتوانیم مفهوم بهره‌وری را درخود این دستگاه‌ها نهادینه کنیم نمی‌توانیم امیدوار باشیم که راهبری تحقق ارتقای بهره‌وری در بخش‌های تحت نظارت ما به‌سادگی اتفاق بیفتد.
همچنین فاطمه پهلوانی، رییس سازمان ملی بهره‌وری ایران از دیگر سخنرانان این برنامه بود که گفت: بهره‌وری مهم‌ترین عامل رشد بلندمدت یک کشور است که باعث بهبود رفاه عمومی می‌شود و یکی از مهم‌ترین شاخصه‌های اقتصاد کلان است. ما هنوز ابعاد بهره‌وری را به عنوان یک مفهوم عام نتوانسته‌ایم روشن کنیم. کار سازمان ملی بهره‌وری ایران و متولیان بهره‌وری در بخش‌های مختلف در درجه اول جا انداختن این مفهوم است و اینکه نقش بهره‌وری در هر حوزه کاری، به‌طور دقیق مشخص شود. پهلوانی تصریح کرد: اگرچه دستاوردهای بهره‌وری در برنامه توسعه متوازن نبوده و شاید در یک برنامه توانسته‌ایم اهداف را تحقق دهیم و در یک برنامه‌ای دیگر به دلایل مختلف موفق نشده‌ایم؛ اما آنچه در حاکمیت بهره‌وری مطرح است و شکل می‌گیرد این است که نقش این سازمان بیش از پیش شفاف‌تر شده است. پهلوانی از طراحی و برگزاری جایزه ملی بهره‌وری به عنوان یکی از تکالیف برنامه جامع بهره‌وری در سال جاری و سال آینده یاد کرد و گفت: تشکیل اتاق فکر و گفت‌وگو با موضوعات مختلف مرتبط با بهره‌وری در سازمان و تقویت ساختار بهره‌وری در دستگاه‌های اجرایی و همکاری با سایر دستگاه‌ها و سازمان‌های داوطلب و توان‌افزایی سازمان بهره‌وری به عنوان متولیان، بخشی از دیگر برنامه‌های این سازمان در سال جاری و آینده است.
