صادرات نفت ایران به هند ادامه می‌یابد

گروه انرژی| نادی صبوری|

دیروز، نشریه دپرینت چاپ هند نوشت که 2 منبع آگاه دولتی به این رسانه گفته‌اند دولت هند خواهان ادامه یافتن واردات نفت خام از ایران است و مقامات این کشور به دنبال راهی هستند که پرداخت نفت را به روپیه انجام دهند. دولت هندوستان پیشتر به ایران گفته بود که برای تصمیم‌گیری درباره نحوه مواجهه با تصمیم دونالد ترامپ در خصوص عدم تمدید معافیت‌های نفتی، تا پایان انتخابات این کشور صبر کند. انتخابات نخست‌وزیری این کشور چند روز پیش برگزار شد و نارندرا مودی دوباره پیروز آن بود. اما پرداخت پول نفت ایران به روپیه مساله بی‌سابقه‌ای نیست. هند در سال 2012 که تحریم‌ها علیه نفت ایران شدت گرفت قراردادی را امضا کرد که پول نفت ایران را به روپیه پرداخت کند؛ قراردادی که حواشی زیادی نیز به دنبال داشت و در نهایت تنها با برجام بود که امکان تصویه کامل آن از طریق هند عملیاتی شد.

نشریه انگلیسی زبان د پرینت چاپ هندوستان دیروز سه‌شنبه در خبری به نقل از 2 منبع آگاه دولتی نوشت که دولت هندوستان به دنبال راهی برای پرداخت پول نفت ایران به روپیه است تا خرید نفت خام این کشور از ایران ادامه یابد.

طبق دیتاهای بلومبرگ، هندوستان در دوره خروج دونالد ترامپ از برجام بطور متوسط روزانه 580 هزار بشکه نفت خام از ایران وارد می‌کرد، این آمار بعد از خروج امریکا از برجام به روزانه 276 هزار بشکه رسیده بود تا اینکه پس از تصمیم ترامپ برای تمدید نکردن شکل قبلی معافیت‌ها، هند به صورت موقت واردات را به تعلیق در آورد.

نشریه دپرینت نوشته است که دولت مودی به زودی صحبت‌های اولیه را با ایران آغاز خواهد کرد که باعث ادامه واردات نفت شود. در این گزارش نوشته شده است هندی‌ها به دنبال راهی هستند که پول نفت را با روپیه پرداخت کنند؛ راهی که البته هند قبلا از آن رد شده است.

به گزارش «تعادل» در فاصله سال‌های 2012 تا اجرایی شدن برجام، هند از روش‌های مختلفی از جمله تهاتر برای پرداخت نفتی به ایران استفاده کرد، یکی دیگر از روش‌ها پرداخت به روپیه بود. البته در مقاطعی هند نتوانست بدهی مالی را در زمان خود به ایران پرداخت کند تا این پرداخت به «بدهی» تبدیل شود. هند مدعی بود تحریم مانع از آن می‌شود که بتواند پول نفت را منتقل کند. اما این تمام ماجرا نبود، در اواسط سال 2015 در حالی که کم و بیش خبرهایی در مورد رقم طلب نفتی ایران از هند مطرح شده و حدود آن 6 میلیارد دلار اعلام می‌شد، یک نشریه هندوستانی نوشت که میان ایران و هندوستان بر سر رقم این طلب اختلاف نظر وجود دارد. اختلاف از کجا ناشی می‌شد؟ این گزارش به نقل از یک منبع هندی اینگونه توضیح می‌داد: « اختلاف نظر بر سر نحوه محاسبه ارزش یورو در این پرداخت‌ها است. شرکت ملی نفت ایران اعتقاد دارد باید نرخ یورو در حال حاضر برای این پرداخت‌ها لحاظ شود در حالی که شرکت‌های نفتی هندی معتقدند این نرخ باید با توجه به زمان بسته شدن قرارداد پرداخت شود.»

محاسبات «تعادل» در آن زمان نشان می‌داد که اختلاف بر سر محاسبات نرخ تبدیل دلار به روپیه در روز گذشته که معادل 1 میلیارد و 810 میلیون دلار خواهد بود که با اضافه شدن به 6 میلیارد دلار سابق، حجم پرداخت نفتی هند به ایران را به 7 میلیارد و 810 میلیون دلار افزایش می‌داد.

در ایران هیچگاه مسوولان توضیحی در مورد این مساله ندادند، چندی بعد از انتشار این خبر نارندرا مودی نخست‌وزیر هندوستان به تهران آمد تا مسائل کلانی چون توسعه چابهار را بررسی کند. پس از این بود که غلامرضا انصاری سفیر ایران در هند بدون ارایه توضیحی در مورد اختلافی که رسانه‌های هندی به آن اشاره کرده بودند گفت که بدهی نفتی هند به ایران پس از سفر آقای مودی کاملا پرداخت شده است.

هند در دور قبلی تحریم‌ها نیز، حداقل در ظاهر همواره تاکید داشت که پشت ایران را خالی نکرده است. درامندرا پرادهان در سفر فروردین ماه سال 95 خود این موضوع را علنا بیان کرده و عنوان کرد که هند و ایران اشتراکات فراوانی از جمله کلمات مشترک در زبان دارند. البته بسیاری این موضوع را مطرح می‌کنند که هند انگیزه‌های قابل توجهی برای این رفاقت دارد. یکی از این انگیزه‌ها میدان گازی فرزاد B است که هندی‌ها نزدیک به 2 دهه است تلاش دارند شرکت ملی نفت ایران را مجاب کنند توسعه آن را به یک شرکت هندی بسپارد. طبق آخرین اظهارنظرها از سوی مدیران شرکت نفت و گاز پارس که میدان گازی فرزاد B تحت مدیریت آنهاست، میان طرف ایرانی و هندی در این میدان بر سر مدل مالی پیشنهاد شده از سوی شرکت ONGC هند، تفاهم وجود ندارد. هر چند اخیرا اظهارنظرهایی در مورد نزدیک شدن دو طرف منتشر شده بود.نشریه دپرینت که دیروز خبر تمایل دولت مودی به پیدا کردن راهی برای ادامه دادن واردات نفت خام از ایران را منتشر کرد در ادامه نوشت که رقم این واردات البته به مقدار قابل توجهی کم خواهد شد. هند پیشتر از طریق هالک بانک ترکیه بدهی نفتی خود به ایران را پرداخت کرده بود. در خبر نشریه دپرینت عنوان شده که این‌بار ممکن است هند پرداخت‌های نفتی را از طریق شعبه بمبئی بانک پاسارگاد که چندی پیش اجازه تاسیس آن داده شده بود انجام دهد.

به گزارش «تعادل» تیر ماه سال گذشته اعلام شد که دولت هند با پیشنهاد بانک خصوصی پاسارگاد ایران برای گشایش شعبه در بمبئی موافقت کرده است. منبع آگاه دولتی هند به د پرینت گفته که پرداخت‌ها می‌تواند در این بانک به حالت سپرده قرار گیرد و بعد دولت ایران درباره چگونگی به کار گرفتن آن تصمیم‌گیری کند. مشخص نیست انتشار این خبر از سوی دپرینت با چه هدفی صورت گرفته است، برخی بر این باور هستند که دولت هند با انتشار این خبر به نوعی خواسته است پیشنهاد خود را به شکلی غیررسمی به طرف ایرانی بکند تا مزه دهن آنها را متوجه شود.

د پرینت به نقل از منبع خود می‌نویسد که این موضوع البته قبلا میان دو طرف در جریان بوده و مذاکرات به دلیل برگزاری انتخابات در هندوستان به حالت تعلیق در آمده بود. این مذاکرات طبق ادعای این منبع حالا از سر گرفته خواهد شد. موضوع گزینه تهاتر کالا نیز در این خبر مورد اشاره قرار گرفته و عنوان شده که می‌تواند به عنوان یکی از گزینه‌ها مد نظر قرار بگیرد. هند علاوه بر انگیزه مهم میدان گازی فرزاد B که میدانی مشترک میان ایران و عربستان محسوب می‌شود، در چابهار انگیزه‌های مهمی دارد. وزیر نفت هند وقتی فروردین ماه 95 به تهران آمد سفری مهم به چابهار داشت. در آن زمان اعلام شد که هند آمادگی سرمایه‌گذاری به رقم کلان 20 میلیارد دلار در چابهار را دارد. برای سرمایه‌گذاری‌ای که بخشی از آن به منظور ساخت مجتمع پتروشیمی برای تقاضای عظیم کشاورزان هندوستان برای کودهای شیمیایی است. دپرینت دیروز نوشت که به محض اینکه مکانیزم پرداخت پول نفت ایران مشخص شود، دولت هند فکری برای مساله بیمه محموله‌های نفتی که از ایران راهی این کشور شوند خواهد کرد.