تعطیلی بازار پایه فرابورس برای رنگ‌آمیزی
گروه بورس|
از بیستم خرداد ماه، قرار است تمامی معاملات بازار پایه متوقف شده و تا شکل و شمایل جدید این بازار تحت عنوان «پایه زرد»، «پایه نارنجی» و «پایه قرمز» صورت بگیرد. پس از انجام اقدامات مربوط به راه‌اندازی تابلوهای جدید معاملاتی، نمادهای بازار پایه به تابلوهای جدید منتقل خواهند شد.
گفته می‌شود نمادهایی که به دلیل برگزاری مجمع یا انتشار اطلاعات حائز اهمیت متوقف هستند، پس از ارایه اطلاعات لازم، بازگشایی می‌شوند.
در این باره، بهنام محسنی، معاون بازارهای خارج از بورس فرابورس، در خصوص طبقه‌بندی شرکت‌های درج‌شده در بازار پایه فرابورس در سه تابلو جدید این بازار نیز گفت: ناشرانی که روزهای تاخیر در ارایه اطلاعات‌شان مطابق با «دستورالعمل اجرایی افشای اطلاعات شرکت‌های ثبت‌شده نزد سازمان» بیش از 100 روز نباشد در تابلو «پایه زرد» قرار می‌گیرند به شرط آنکه دفعات عدم ارایه صورت‌های مالی این ناشران مطابق با دستورالعمل یادشده بیش از 2 مرتبه نباشد و همچنین حداقل یک صورت مالی حسابرسی شده ارایه کرده باشند.
معاون بازارهای خارج از بورس فرابورس ایران در‌خصوص شرکت‌هایی که در تابلو «پایه نارنجی» درج می‌شوند، توضیح داد: شرکت‌هایی که در دوره مورد رسیدگی حائز شرایط تابلوهای پایه زرد یا پایه قرمز نباشند در تابلو پایه نارنجی قرار می‌گیرند. از سوی دیگر در صورتی که اظهارنظر حسابرس مستقل و بازرس قانونی نسبت به هر یک از صورت‌های مالی شرکت اصلی یا تلفیقی گروه از نوع عدم اظهارنظر یا اظهارنظر مردود باشد، آن شرکت در تابلو پایه نارنجی درج خواهد شد. محسنی همچنین در خصوص شرایط شرکت‌هایی که در تابلو پایه قرمز قرار می‌گیرند، گفت: ناشرانی که در دوره مورد رسیدگی حداقل یکی از 3 معیاری که در ادامه به آن اشاره می‌کنم را دارا باشند، در تابلو پایه قرمز درج می‌شوند: معیار اول آن است که رأی بدوی یا قطعی مراجع قضایی مبنی بر ورشکستگی ناشر صادر شده باشد. معیار دوم نیز موقعیتی است که مجمع عمومی فوق‌العاده یا مراجع قضایی رأی به انحلال ناشر داده باشند. معیار سوم هم نیز مربوط به این است که ناشر در سررسید دوره‌های رسیدگی حداقل سه سال مالی متوالی صورت‌های مالی حسابرسی‌شده ارایه نکرده باشد.
معاون بازارهای خارج از بورس فرابورس ایران در ادامه با بیان اینکه سفارش‌های خرید و فروش سهام در تابلوهای بازار پایه جدید به صورت مخفی (Hidden) خواهد بود، گفت: از نظر معاملاتی سفارش‌ها در بازار پایه جدید مشابه شرایطی است که در روش ثبت سفارش (Book Building) وجود دارد و در هر سه تابلو این بازار شامل زرد، نارنجی و قرمز، سفارش‌ها نمایش داده نمی‌شوند تا رفتارهای هیجانی بر اساس مدل عرضه و تقاضا شکل نگیرد.
بهنام محسنی همچنین به اهداف اتخاذ این تصمیم در بازار پایه جدید اشاره کرد و گفت: در اکثر بورس‌های معتبر دنیا موضوع کشف قیمت بدون نمایش سفارش‌های خرید و فروش یا با تاخیر در نمایش سفارش‌ها، صورت می‌گیرد و هدف از آن، این است که سرمایه‌گذار بر اساس تحلیل خود نسبت به خرید یا فروش سهم در بازار اقدام کرده و به اصطلاح در بازار موج‌سواری نکند.
به گفته وی نمایش سفارش‌های خرید یا فروش، می‌تواند منجر به ایجاد هیجانات کاذب حاصل از نحوه چیدمان سفارش‌های خرید و فروش در افراد شود و امکان القای ظاهر گمراه‌کننده از روند معاملات یک سهم فراهم شود که عدم نمایش آن، مانع از این موضوع خواهد شد. محسنی در توضیح «القای ظاهر گمراه‌کننده از روند معاملات» که در قانون بازار نیز به آن اشاره شده است، گفت: این موضوع به این معنی است که یک نفر یا گروهی خاص بر پایه سفارش‌های خرید و فروش یک سهم که در تابلو معاملات نمایش داده می‌شود شروع به سیگنال‌دهی مثبت یا منفی روی یک سهم می‌کنند و از آنجا که این موضوع به ایجاد صف خرید یا فروش در سهم مورد نظر می‌انجامد، موجب می‌شود به واسطه هیجانی که به بازار منتقل می‌شود فرد سیگنال‌دهنده منفعتی را دنبال کند.
سیگنال‌دهی در بازار پایه سخت‌تر می‌شود
وی با یادآوری اینکه ما در حال حاضر شاهد پدیده سیگنال‌دهی هستیم که اخیرا از طریق پیام‌رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی شایع شده است در خصوص این پدیده افزود: پدیده سیگنال‌دهی به این صورت است که عده‌ای به عنوان لیدر یک گروه که بطور قطع صرفا منافع خود را لحاظ می‌کنند، در شبکه‌های اجتماعی شروع به ارایه سیگنال‌های مختلف روی سهام کرده و سهم را حسب منفعت به سمت تشکیل صف خرید یا فروش سوق می‌دهند. به گزارش ایرنا، معاون بازارهای خارج از بورس فرابورس عنوان کرد: با نمایش سفارش‌های خرید و فروش لیدرها شروع به سیگنال‌دهی کرده و به نتایج سیگنال به چند روش استناد می‌کنند. به عنوان مثال در برخی موارد اقدام به تشکیل صف خرید می‌کنند و سپس لیدر به همان صف خرید استناد می‌کند و باقی افراد را ترغیب می‌کند که در صف خرید قرار بگیرند و این اتفاق در صف فروش نیز رخ می‌دهد.
وی با اشاره به اینکه گاهی دیده می‌شود سیگنال‌دهنده‌ها برای آنکه اطمینان و اعتماد افراد را برای حضور در یک سهم جلب کنند اقدام به کدگذاری‌های خاصی می‌کنند، ادامه داد: مثلا با نوع سفارش‌های خاصی که از قبل اعلام شده به عنوان مظنه در صف قرار می‌گیرند و به بقیه اعلام می‌کنند که در سهم مذکور با این مظنه نشانه‌گذاری‌شده حضور دارم و با جلب اطمینان به این موضوع، در زمینه خرید و فروش سهم آنچه را مدنظر دارند به افراد القا می‌کنند.
به گفته محسنی تمامی این موارد در حالی است که اگر نمایش سفارش‌های خرید و فروش را حذف کنیم بخش عمده‌ای از دستاویز‌های اینچنینی از بین می‌رود و موضوع دستکاری قیمت و القای ظاهر گمراه‌کننده از روند معاملات به‌شدت سخت‌تر می‌شود و سهامدار به مراتب کمتر تحت تاثیر هیجانات قرار گرفته و ورود سفارش به میزان بیشتری در نتیجه تصمیم و تحلیل سرمایه‌گذار خواهد بود.
معاون بازارهای خارج از بورس فرابورس با بیان اینکه مشکلاتی که در نتیجه و در بستر نمایش سفارش‌های خرید و فروش در بازار پایه به وجود می‌آید با عدم نمایش آن کمتر خواهد شد، اظهار کرد: با عدم نمایش سفارش‌های خرید و فروش، فرد سیگنال‌دهنده از آنجا که اطمینان کسب نمی‌کند که سیگنال او به تشکیل صف خرید یا فروش انجامیده است یا خیر، نمی‌تواند با اطمینان خاطر از حصول هدف سیگنال‌دهی، سفارش خود را پیش از زمان مچینگ معاملات حذف کند.
وی اعتبار کانال‌هایی را که در سهم‌های مختلف اقدام به سیگنال‌دهی می‌کنند تا حد زیادی وابسته و متکی به نمایش فهرست‌های خرید و فروش سهم‌ها دانست و یادآور شد: اعتبار این کانال‌ها ناشی از استناد به صف خرید و فروشی است که در بازار پایه نمایش داده می‌شود و بطور قطع با حذف آن، فضا برای ارایه سیگنال تا حد زیادی از بین خواهد رفت.
وی یادآور شد: در کنار این موضوع تمهیدات دیگری از قبیل عدم امکان حذف یا تغییر سفارش‌های وارد شده در مرحله پیش‌گشایش نیز قابل به کارگیری است، اما امکانات فنی موجود ما را به این تصمیم سوق داده است که برای پیشگیری از پدیده سیگنال‌دهی و القای ظاهر گمراه‌کننده از معاملات یک سهم، سفارش‌های خرید و فروش را نمایش ندهیم و در مرحله اجرایی شدن مقررات جدید بازار پایه این موضوع را عملیاتی خواهیم کرد.
