جنگل‌ها هم قربانی تورم و گرانی شدند
ریحانه جاویدی|
آتش، چند سالی می‌شود که با شروع تابستان به جان جنگل‌های ایران می‌افتد و قربانی می‌گیرد. بهار پرباران امسال در روزهای انتهایی خود، جنگل‌ها را به سوختن نشانده و شعله‌های آتش در میان درختان زبانه می‌کشد. در یک هفته گذشته، 15 مورد آتش‌سوزی در استان‌های مختلف رخ داد در حالی که از اوایل اردیبهشت یگان حفاظت منابع طبیعی کشور درباره این آتش‌سوزی‌ها هشدار داده و فهرستی هم از مناطق پرخطر اعلام کرده بود اما در سایه نداشتن تجهیزات و بی‌توجهی به هشدارها، جنگل‌ها دقیقا از همان مناطقی که پیش‌بینی می‌شد در حال سوختن هستند. آتش‌سوزی‌هایی که به گفته فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی، تنها 20 درصدشان بنا به دلایل طبیعی رخ داده و باقی موارد کاملا عمدی هستند اما آتش‌سوزی جنگل‌ها چه عمدی باشد و چه غیرعمدی، تنها به یک دلیل گسترده شده و خسارت بار می‌شود، آن هم کمبود تجهیزات اطفای حریق در سازمان جنگل‌ها و تخصیص ندادن بودجه مورد نیاز آن است، اعتبار خرید بالگرد تخصیص داده نشده و خودروهای اطفای حریق هم به دلیل افزایش قیمت از کارخانه ترخیص نمی‌شوند تا به این ترتیب جنگل‌ها و منابع طبیعی هم قربانی تورم و گرانی شوند.
اطفای حریق بدون تجهیزات
در سال 96 تعداد 1780فقره آتش‌سوزی رخ داد که 9500 هکتار از اراضی را گرفتار کرد اما در سال 97این میزان به 1300فقره کاهش یافت و 4700هکتار از جنگل‌ها را سوزاند. این وضعیت در حالی است که سازمان جنگل‌ها تنها 9 ایستگاه اطفای حریق در کشور دارد که این تعداد به خوبی پاسخگوی نیاز جنگل‌ها نخواهد بود. 23 ایستگاه دیگر هم در حال احداث است که درصورت تامین اعتبار، تا 6ماه دیگر آماده بهره‌برداری می‌رسند که فصل آتش‌سوزی‌ها گذشته است. علی عباس‌نژاد، فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی کشور، درباره وضعیت تجهیزات اطفای حریق، به تعادل گفت: در حال حاضر بالگرد به‌سختی برای اطفای حریق در جنگل‌ها و مراتع تامین می‌شود، اعتبار امسال دولت برای اطفای حریق از طریق بالگرد در اختیار سازمان‌های مربوطه قرار نگرفته است و به همین دلیل سازمان جنگل‌ها هنوز نتوانسته هماهنگی‌های لازم را در این زمینه انجام دهد. بر اساس تفاهمنامه‌ای که با وزارت دفاع داشتیم در زمان نیاز این وزارتخانه بالگرد در اختیار سازمان جنگل‌ها قرار می‌داد اما در آتش‌سوزی‌های اخیر به دلیل اینکه دولت بودجه این بخش را در اختیار وزارتخانه قرار نداده تا این لحظه هیج همکاری صورت نگرفته و بالگردی هم در اختیار سازمان جنگل‌ها قرار نگرفته است.او افزود: اعتبار امسال دولت برای اطفای حریق از طریق بالگرد در اختیار سازمان‌های مربوطه قرار نگرفته است و به همین دلیل سازمان جنگل‌ها هنوز نتوانسته با نهادهایی که در اطفای حریق به این سازمان کمک می‌کنند هماهنگی‌های لازم را انجام دهد. از طرف دیگر سال 97 تجهیزات بسیاری برای سازمان جنگل‌ها خریداری شد که به دلیل گرانی و تورم بخشی از آنها هنوز در اختیار این سازمان قرار نگرفته تا جایی که ماشین‌های اطفای حریقی که خریدیم به دلیل افزایش قیمت از طرف کارخانه ترخیص نمی‌شود و آنها هزینه بیشتری می‌خواهند که خارج از بودجه سازمان است، دولت هم بودجه بیشتری نمی‌دهند.
عباس‌نژاد بیان کرد: در هفته گذشته در حدود ۱۵ فقره آتش‌سوزی در سطح کشور داشتیم، البته بیشتر این آتش‌سوزی‌ها در مراتع اتفاق افتاده است. بیشتر آتش‌سوزی‌ها در استان‌های مرکزی، قم، فارس بوده که در استان فارس ۴ مورد آتش‌سوزی اتفاق افتاده است. همچنین بیشترین آتش‌سوزی‌ها در مناطق مرتعی و جنگل‌های غیرانبوه شهرستان بهبهان در استان خوزستان بوده است. وی با بیان اینکه احتمال حریق در روزهای آینده با توجه به گرم شدن هوا وجود دارد، ادامه داد: برخی از این آتش‌سوزی‌ها به دلیل اهمال و کم‌توجهی برخی از هموطنان اتفاق می‌افتد، با وجود اینکه در بیشه‌زارها و مناطق جنگلی روشن کردن آتش ممنوع است، اما باز هم به انجام این کار مبادرت کرده و گاها این آتش‌ها نیمه خاموش رها می‌شوند و با اندک بادی حریق صورت می‌گیرد. شاید این موضوع در ظاهر ساده به نظر برسد اما بررسی‌ها نشان می‌دهد، تنها 20 درصد آتش‌سوزی‌های جنگل‌ها و مراتع به دلایل طبیعی رخ داده و باقی موارد حریق به دلیل عوامل انسانی است در همین آتش‌سوزی‌های اخیر، دو مورد آتش‌سوزی عمدی در استان فارس گزارش شده است که پیگیر این موضوع از طریق مقامات قضایی هستیم تا برخورد قاطع با این افراد صورت گیرد.
آتش‌سوزی جنگل
عامل گسترش زمین‌خواری
آتش‌سوزی جنگل‌ها تنها سوختن چند درخت نیست بلکه از بین رفتن چندین و چند گونه گیاهی، از دست رفتن زیستگاه جانوران و به دنبال آن موجی از آسیب‌های محیط‌زیستی مانند فرسایش خاک، تغییر اقلیم و حرکت روان‌آب است. حسین آخانی، استاد محیط زیست و عضو هیات‌علمی دانشکده علوم دانشگاه تهران، درباره این موضوع به «تعادل» گفت: در سال‌های اخیر ما با یک موج ناباورانه از شیوع آتش‌سوزی مواجه بوده‌ایم که اگرچه آمار درستی از میزان این آتش سوزی‌ها در دست نیست ولی در ده سال اخیر صدها مورد آتش‌سوزی داشتیم که مساحت زیادی از جنگل‌ها را از بین برده و متاسفانه طبیعی است که با این آتش سوزی‌ها نه تنها بسیاری از گونه‌های با ارزش جنگلی را از دست می‌دهیم، گونه‌هایی که بعضی از آنها ممکن است عمرشان به بیش از صد سال هم برسد بلکه ازاین طریق راه تجاوز بیشتر به جنگل هم فراهم می‌شود که می‌تواند زمین‌خواری را به همراه داشته باشد. طبیعتا بعد از اینکه جنگل‌ها تضعیف می‌شوند، شیوع حمله‌های آفت‌ها و گونه‌های مهاجم به این مناطق اتفاق می‌افتد و در نتیجه متاسفانه با ارزش‌ترین ذخیره‌گاه‌های جنگلی خود را نه تنها در شمال بلکه در زاگرس و غرب کشور هم از دست می‌دهیم. من حتی در جنوب هم در سفرهایی که داشتم شاهد
آتش‌سوزی‌های متعدد بودم و در نتیجه خیلی از گونه‌های گیاهی ما بر اثر این آتش سوزی‌ها از بین می‌روند.
او درباره علت بروز حریق در جنگل‌ها افزود: آتش سوزی‌های طبیعی تا آنجا که می‌دانیم اصلا در ایران رخ نمی‌دهد، تقریبا امکان آن صفر است مثلا اینکه بر اثر رعد و برق این اتفاق بیفتد در ایران سابقه ندارد، در بسیاری از مناطق دنیا مثل مدیترانه آتش سوزی‌های طبیعی داریم که انسان هیچ نقشی در به وجود آمدن آن ندارد. بنابراین بر اساس دانش ما در ایران آتش سوزی‌ها نمی‌تواند منشأ طبیعی داشته باشد و تقریبا می‌شود گفت که صد در صد منشأ انسانی دارد. چیزی که باعث تشدید آتش‌سوزی‌ها می‌شود تغییر اقلیم است. مثلا همین پدیده خشکسالی که در چند ماه اخیر داشتیم و گرم شدن بیش از حد هوا طبیعی است که این امر شرایط را برای گسترش آتش‌سوزی مستعد می‌کند اما خود آتش‌سوزی‌ها منشأ انسانی دارد دلیلش هم کاملا مشخص است.
90 منطقه بحرانی در ایلام
در هفته گذشته در مناطق مختلف کشور آتش‌سوزی‌های جنگلی رخ داد اما این میان وضعیت استان ایلام وخیم است. استانی که کمترین تجهیزات را برای اطفای حریق دارد و در مقابل بیشتری آتش‌سوزی را. جنگل‌های ایلام در آتش می‌سوزد اما هنوز این استان یک بالگرد اطفای حریق ندارد. مدیرکل منابع طبیعی ایلام درباره وضعیت این استان بیان کرد: ۹۰ منطقه بحرانی و فوق بحرانی حساس را در استان در بحث آتش سوزی شناسایی و پایگاه‌هایی در این مناطق ایجاد شده است، نیروهای دیدبان همراه امکانات و تجهیزات حریق نیز در اختیار آنها قرار داده شده است اما این تجهیزات کافی نیست. برای استقرار بالگرد در استان نامه‌نگاری‌های لازم به وسیله استاندار ایلام انجام گرفته و حضور بالگرد و استقرار آن در استان الزامی است اما هیچ اتفاق مثبتی تاکنون در این زمینه رخ نداده است.
رضا احمدی بیان کرد: نخستین عامل بروز آتش در مراتع این استان، به علت وزش باد شدید اتصال کابل‌های برق فشار قوی در مسیر محدوده اراضی زراعی بود و دوم
سهل‌انگاری افرادی که در منطقه تردد دارند که با پرت سیگار در اراضی زراعی این آتش سوزی شروع شده است. بر اساس اعلام پیش بینی هواشناسی ظرف چند روز آینده دمای هوا گرم‌تر و وزش باد را خواهیم داشت، با توجه به اینکه شدت تراکم علوفه بالا است، تمام مولفه‌های حریق در سطح مراتع و جنگل‌های استان وجود دارد.
