زنگ خطر گرانی کالاهای اساسی
گروه اقتصاد کلان امیرعباس آذرم‌وند
مرکز آمار ایران نرخ تورم مصرف‌کننده در کشور را در مرداد ماه امسال 9.7 درصد اعلام کرد اما روند حرکتی نرخ تورم نقطه به نقطه از ابتدای سال بیانگر آن است که سیل تورم به زودی شاخص آن را دو رقمی خواهد کرد. به بیان دیگر تورم نقطه به نقطه 19.3 درصدی در میانه تابستان نشان می‌دهد نرخ تورم تک رقمی آخرین روزهایی است که درصدر اخبار خود را نشان می‌دهد. از سوی دیگر بالا بودن نرخ تورم در بخش کالاهایی چون مواد خوراکی و از جمله میوه و گوشت نگرانی را نسبت به کاهش مصرف چنین مواد مغذی افزایش می‌دهد.
به گزارش ایسنا، در پایان مرداد ماه سال جاری عدد شاخص کل قیمت مصرف‌کننده که در سال 1395 برابر با 100 بود، به 127.7 رسید که نسبت به تیرماه امسال 5.2 درصد رشد داشته است. در ماه دوم تابستان، تغییر شاخص کل نسبت به ماه مشابه سال قبل برابر با 19.3 درصد محاسبه شد که به معنای آن است که خانوارهای کشور بطور میانگین 19.3 درصد بیشتر از مرداد 96 برای خرید یک مجموع کالا و خدمات یکسان هزینه کرده‌اند. این رقم که همان شاخص تورم نقطه به نقطه خوانده می‌شود، در پنج ماه نخست امسال همواره روند صعودی داشته است. قیمت‌ها نسبت به تیرماه سال جاری 5.5 واحد درصد رشد داشتند و نرخ تورم دوازده ماهه منتهی به مرداد ماه به 9.7 درصد رسید. به بیان دیگر با وجود اینکه نرخ تورم نقطه به نقطه در حال رسیدن به مرز 20 درصدی است اما نرخ واقعی تورم همچنان تک رقمی است. هر چند به نظر می‌رسد در ماه شهریور دیگر تورم یک‌رقمی نباشد. شاخص تورم در تیرماه 8.7 درصد بود که حاکی از افزایش یک درصدی نرخ تورم در یک ماه است. به گزارش مرکز آمار ایران، شاخص قیمت در گروه عمده «خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات» نسبت به ماه قبل 9.1 درصد و در گروه عمده «کالاهای غیر خوراکی و خدمات» 3.6 درصد افزایش نشان می‌دهد. نرخ تورم دوازده ماه منتهی به مرداد این دو گروه به ترتیب 12.1 درصد و 8.8 درصد است.
تورم مناطق شهری بیش از روستایی
شاخص قیمت کل برای خانوارهای شهری کشور در مرداد ماه سال 1397 به عدد 127.6 رسید که نسبت به ماه قبل 5.1 درصد افزایش نشان می‌دهد. درصد تغییر شاخص کل نسبت به ماه مشابه سال گذشته 19.4 درصد و نرخ تورم دوازده ماهه منتهی به ماه جاری برای این دسته از خانوارها 9.8 درصد است. شاخص قیمت کل برای خانوارهای روستایی کشور در مرداد ماه به عدد 128 رسید که نسبت به ماه قبل از افزایش 5.9 درصدی خبر می‌دهد. درصد تغییر شاخص کل نسبت به ماه مشابه سال گذشته 18.8 درصد و نرخ تورم 12 ماهه منتهی به ماه جاری این خانوارها 9.1 درصد اعلام شد. در ماه جاری تمامی بخش‌های زیر‌مجموعه شاخص کل با افزایش قیمت همراه بوده‌اند که در گروه عمده «خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات» بیشترین افزایش قیمت نسبت به ماه قبل مربوط به گروه «دخانیات»، گروه «گوشت قرمز، سفید و فرآورده‌های آنها» (مرغ ماشینی، انواع ماهی و انواع گوشت قرمز)، گروه «شیر، پنیر و تخم مرغ» (تخم مرغ ماشینی، ماست پاستوریزه، پنیر پاستوریزه و شیر پاستوریزه)، گروه «میوه و خشکبار» (پسته، مغز گردو)، گروه «آشامیدنی ها» (آب معدنی)، گروه «خوراکی‌های طبقه بندی نشده در جای دیگر» (رب گوجه فرنگی)، گروه «قند و شکر و شیرینی» (بستنی پاستوریزه، شکر)، گروه «سبزیجات» (هویج فرنگی) و گروه «روغن‌ها و چربی ها» (کره گیاهی) است.
در گروه عمده «کالاهای غیر خوراکی و خدمات» گروه مبلمان، لوازم خانگی و نگهداری معمول آنها (اطو، ماشین لباسشویی، یخچال فریزر، انواع ظروف آشپزخانه) گروه «حمل و نقل» (انواع خودرو، دوچرخه، بلیت مسافرت داخلی با هواپیما) و گروه تفریح و فرهنگ (مانیتور، تجهیزات رایانه، تبلت) بیشترین افزایش قیمت را نسبت به ماه قبل داشته‌اند. علاوه بر این دامنه تغییرات نرخ تورم دوازده ماهه منتهی به مرداد ماه ١٣٩٧ برای دهک‌های مختلف هزینه‌ای از 9.2 درصد برای دهک اول تا 10 درصد برای دهک نهم است.
افـزایش 100 درصد قیـمت دخـانیات
و 58 درصدی قیمت میوه و خشکبار
در بخشی از این گزارش جدول شاخص قیمت برخی از کالاها و خدمات آورده شده است. بر این اساس در بخش خوراکی‌ها بیشترین افزایش قیمت نسبت به ماه مشابه سال قبل به گروه میوه و خشکبار تعلق گرفت چرا که قیمت این بخش در این مدت، 58.2 درصد افزایش یافت. در این مدت قیمت گوشت و ماهی به ترتیب 27.9 درصد و 27.5 درصد افزایش قیمت را تجربه کرد. با این وجود بیشترین تورم دوازده ماهه در بخش خوراکی‌ها به گروه گوشت قرمز تعلق می‌گیرد که در یک سال گذشته تورم 17 درصدی را ثبت کرده است.
شاخص تورم دخانیات در مرداد ماه امسال به 23.5 درصد رسید ولی با این وجود قیمت آن نسبت به ماه مشابه سال گذشته افزایش 100.9 درصدی داشته است. تورم پوشاک هشت درصد اعلام شد و قیمت مسکن 10 درصد و اجاره‌بها 10.1 درصد افزایش قیمت یکساله را تجربه کردند. همچنین در حوزه تفریح و فرهنگ هر چند تورم یکساله به 11.1 درصد رسیده اما مقایسه قیمت‌ها نشان می‌دهد در مرداد ماه سال 1396 هزینه این بخش 25.8 درصد از قیمت‌های امسال بوده است.
شتاب‌گیری قیمت‌ها در 5 ماه
همانطور که در جدول دیده می‌شود نرخ تورم در ماه‌های گذشته روند صعودی داشته است و این شاخص در مناطق شهری بیش از مناطق روستایی است. از سوی دیگر تورم مواد خوراکی بیش از کالاهای غیر خوراکی و خدمات است. همچنین در بخش مواد خوراکی هم همانطور که در بخش قبلی دیدید، بیشترین افزایش قیمت به میوه و خشکبار، گوشت قرمز و سفید باز می‌گردد که نقشی تعیین‌کننده در تامین نیازهای غذایی افراد در طول روز دارند.
نکته قابل توجه دیگر روندی است که نرخ تورم نقطه به نقطه از ابتدای سال طی کرده است. باید توجه داشت نرخ تورم نقطه به نقطه به هیچ عنوان معیاری مناسب برای روند تغییرات قیمتی محسوب نمی‌شود اما تفاوت قیمت یک کالا یا خدمات در یک مدت زمان مشابه می‌تواند حرکت تورم را نشان دهد. سال 1397 در حالی آغاز شد که نرخ تورم نقطه به نقطه هفت درصد و شاخص تورم 12 ماهه 8.1 درصد بود. در اردیبهشت ماه تورم نقطه به نقطه به 8.3 درصد رسید اما تورم سالانه 0.1 درصد کاهش یافت. در خردادماه در حالی تورم سالانه 8.2 درصد اعلام شد که این‌بار قیمت‌ها نسبت به مدت زمان مشابه سال قبل 10.2 درصد رشد کردن از سال 1395 برای اولین‌بار بود که نرخ تورم نقطه به نقطه دو رقمی شد. در تیرماه نرخ تورم به 8.7 درصد رسید و شاخص نقطه به نقطه عدد 13.8 درصد را نشان داد. حالا رکورد شکنی دوباره شاخص تورم نقطه به نقطه آن را به رقم 19.3 درصد رساند و اکنون نرخ تورم 12 ماهه در آستانه دو رقمی شدن است.
این روند نشان می‌دهد در ماه‌های آینده نرخ تورم به‌شدت افزایش خواهد یافت، به گونه‌ای که می‌توان پیش‌بینی کرد شهریور ماه دیگر تورم دو رقمی شده باشد. این میان باید مدنظر قرار داد که هر چند شاخص تورم نقطه به نقطه توضیح کاملی در رابطه با روند قیمت‌ها نمی‌دهد اما از آن‌جایی که حرکت قیمتی را به شکل مقایسه‌ای انجام می‌دهد، شتاب افزایش یا کاهش قیمت‌ها در این شاخص بسیار زودتر از شاخص تورم خود را نشان می‌دهد. بر این اساس می‌توان ادعا کرد حرکت برای دو رقمی شدن نرخ تورم از ابتدای سال آغاز شده و در میانه سال احتمالا شاخص تورم را به بیش از 10 درصد خواهد رساند.
