سفری که پیام ایران را به دنیا مخابره کرد

منصور  بیطرف|

سردبیر|

سفر آبه شینزو به تهران، که اولین سفر نخست‌وزیر ژاپن به ایران پس از 40 سال است، نگاه همه تحلیلگران جهانی را به خود جلب کرد. روزنامه نیویورک‌تایمز، ‌پیش از این سفر در تحلیلی سفر آبه را نه‌تنها برای ایران بلکه برای جایگاه خود آبه هم مفید ارزیابی کرده بود . (این تحلیل را می‌توانید در روزنامه پنج‌شنبه تعادل بخوانید)، رسانه‌های منطقه‌ای هم مانند الجزیره این سفر را برای منطقه مهم تلقی کرده بودند. اما چه انتظاری از سفر «آبه» که قبل از آمدنش انتظاراتی را در بازار کشور ایجاد کرده بود، می‌توان داشت؟در نگاهی به سه هفته گذشته یعنی از زمانی که مشخص شد آبه می‌خواهد برای میانجی‌گری به تهران بیاید، بازار کشور واکنش‌های مثبتی به این خبر نشان دادند . قیمت هر دلار امریکا از 14800 تومان به 12800 تومان کاهش یافت - یعنی 13.5 درصد! شاخص بازار سرمایه حدود 10 هزار واحد افزایش یافت و یک نوع انتظارات روانی در بازار به وجود آمد . پیامدهای بازار بعد از سفر ابه در این هفته مشخص خواهد شد اما سوال این است که از سفر آبه چه انتظاری باید می‌داشتیم.

پیش از سفر گمانه‌زنی‌های مختلفی در خصوص سفر نخست‌وزیر ژاپن صورت گرفته بود که غالب آن متاسفانه این بود که در این سفر بسیاری از مصایب تحریم میان ایران و ایالات متحده حل خواهد شد . شاید از همین‌رو بود که بازار واکنش‌های مثبت به این سفر آن هم پیش از سفر، نشان می‌داد. اما کمی واقع نگر باشیم . اول آنکه، تنش میان ایران و امریکا، تنشی نیست که با یک سفر میانجی حل شود. این تنش 40 ساله و کینه‌ای که طی این مدت به وجود آمده نه با یک سفر بلکه با چندین سفر هم حل نخواهد شد؛ در این زمینه بهتر است این گفته رکس تیلرسون، ‌وزیر سابق امور خارجه ایالات متحده به محمد جواد ظریف را به خاطر بیاوریم که شاید ارتباط میان ایران و ایالات متحده در نسل بعد درست شود . گفته‌ای که دور از انتظار نیست و کاملا پخته است. دوم، نباید انتظار می‌داشتیم که ایران از موضع خود کوتاه بیاید. واقعیت آن است که هیچ کارشناس خبره‌ای توصیه نمی‌کند که ایران از موضع خود عقب‌نشینی کند. آنچه در این میان باید به خاطر آورد این است که ایالات متحده میز مذاکره را ترک کرده و به زیر آن زده است - رفتاری که حتی متحدانش هم به آن ایراد گرفته‌اند - نه ایران . بنابراین اگر بنا به ادامه مذاکره و گفت‌وگو باشد - بر سر برجام - لازم است ایالات متحده بر سر میز مذاکره برگردد. این اصل اول مذاکره است. پس از آن است که می‌شود به بررسی اوضاع پرداخت . سوم، ‌این سوال مطرح است که آیا سفر آبه پیامدهای مثبتی هم داشت ؟ پاسخ آن این است، ‌بله. به چند دلیل که مهم‌ترین آن این است که ژاپن بطور رسمی به عنوان میانجی قبول شد . این مرحله را نمی‌توان نادیده گرفت. در این سفر، ایران بطور رسمی پیام‌های خودش را هم به ایالات متحده و هم به جهان داد و تمامی کشورها هم به جز دو یا سه کشور، ‌پیام‌های ایران را قبول کرده و حق را به آن داده‌اند . بنابراین چرا از این زاویه به موضوع نگاه نکنیم. این برداشت تنها ما نیست بلکه حتی رسانه‌های رسمی خود ژاپن و از جمله وزیر امور خارجه آن کشور سفر آبه شینزو را مفید توصیف کرده‌اند . چهارم، فایده سفر آبه شینزو به ایران را می‌توان از سانحه‌ای که برای دو نفتکش ژاپنی حادث شد فهمید . در همان صبح روز پنج‌شنبه در حالی که نخست‌وزیر ژاپن با مقام معظم رهبری دیدار داشت دو نفتکش حامل محموله برای ژاپن به فاصله چند ساعت دچار سانحه شدند . هر چند امریکا به‌دنبال آن است که این حادثه را به ایران نسبت دهد اما می‌دانیم و می‌دانند که این عملیات را گروه‌ها یا کشورهایی انجام داده‌اند که از آثار این سفر می‌ترسند . تحقیق در این مورد که کدام کشورها از سفر آبه شینزو به ایران ناراحت هستند و سود خود را در تخریب این سفر می‌بینند کار پیچیده‌ای نیست.

اگر امریکا در جنگ‌هایی که با کشورها داشت، توانسته بود متحدان قدر قدرت را دور خود جمع کند در نبرد با ایران تنهاست و خودش هم به خوبی می‌داند که نمی‌تواند این‌بار یارانی را برای خود داشته باشد. او باید بداند راهی را که رفته باید بازگردد و اولین مرحله آن هم این است که بر سر میز برجام برگردد.