دلایل ثبات بازار ارز و طلا درسه ماهه اول امسال

گروه بانک و بیمه|احسان شمشیری|

با وجود انتشار اخبار مختلف در روزهای اخیر در رابطه با تنش ایران و امریکا و همچنین تحولات مختلفی که در چند ماه گذشته در زمینه‌های اقتصادی و سیاسی صورت گرفته، بازار ارز و طلا با روندی با ثبات همراه است و از نوسانات یکساله مرداد 96 تا مرداد 97 خبری نیست و کارشناسان برای این وضعیت با ثبات بازار ارز و طلا دلایل مختلفی را مطرح کرده و معتقدند که بازار ارز، افزایش نرخ‌ها را در یکساله مرداد 96 تا مرداد 97 پیش خور کرده و پس از آن، به دنبال اقدامات بانک مرکزی و همچنین واکنش متقاضیان بازار ارز و عرضه‌کنندگان، بازار با روند با ثباتی همراه شده است.

به گزارش «تعادل»،  دو روز پس از انتشار اخبار مرتبط با تنش ایران و امریکا در روزپنج شنبه و سقوط پهپاد امریکایی، بازار ارز و طلا دوباره آرام گرفت که نشان می‌دهد بازار ارز و طلا نسبت به ابتدای سال 97 با تغییرات زیادی همراه شده و یک خبر سیاسی تنها یک یا دو روز می‌تواند نرخ‌ها را اندکی بالا ببرد و پس از آن دوباره نرخ‌ها فروکش کرده و به حالت قبلی بر می‌گردد.  این موضوع نشان می‌دهد که اخبار و تحولات نمی‌تواند به اندازه تحولات بنیادی و ساختاری و اقدامات بانک مرکزی در یک سال اخیر بر بازار موثر باشد و رفتار خریداران ارز و عرضه‌کنندگان نیز نسبت به قبل تغییر کرده است و باعث شده که نرخ طلا و ارز نسبت به ابتدای فروردین 98 تغییر زیادی نداشته و قیمت‌ها تقریبا روندی با ثبات را طی کند.

  کاهش تقاضا به دلیل ثبات نرخ ها

کارشناسان در این زمینه معتقدند که یکی از دلایل افزایش تقاضا برای ارز و طلا، نوسان نرخ‌ها و افزایش آنها بوده که باعث شده بود عده‌ای برای حفظ ارزش پول خود به بازار مراجعه کنند. اما بعد از ثبات نسبی که در یکسال اخیر رخ داده، دلیلی برای خرید دلار و طلا جهت حفظ ارزش پول خود نمی‌بینند واحساس می‌کنند که هر گاه نیاز باشد می‌توانند دلار 13 هزار تومانی یا سکه 4.5 میلیون تومانی خریداری کنند.

کارشناسان می‌گویند که اونس جهانی نسبت به ابتدای بهار 98 با رشد 100 دلاری همراه بوده است. اما با این وجود، نرخ طلا و ارز در بازار ایران تقریبا بدون تغییر بوده و دلار همچنان در کانال و مرز 13 هزار تومان قرار دارد که نشان می‌دهد نسبت به سه ماه قبل تغییر چندانی نداشته و به دلیل دو، سه برابر شدن نرخ ارز و طلا در سال‌های 96 و 97، در سال 98 می‌توان انتظار داشت که نرخ دلار و سکه و طلا باثبات باشد و تا زمانی که نقدینگی رشد عظیم دیگری نداشته باشد باید انتظار داشت که نرخ‌ها همچنان باثبات باشد. همین ثبات نرخ‌ها باعث شده که سفته بازان و کسانی که به دنبال سود هستند تمایلی به خرید سکه و طلا و ارز نداشته باشند زیرا احساس می‌کنند که نرخ‌ها ثابت است و باید به سمت بازارهای سودده در سال 98 مثل بورس و مسکن بروند.

   نیاز به ریال و تبدیل ارز و سکه

نکته دیگر، نیاز به ریال است و کسانی که نقدینگی خود را به ارز و طلا تبدیل کرده بودند اکنون با کاهش درآمد و قدرت خرید، افزایش تورم و قیمت کالاها و مخارج خود، نیاز به فروش ارز و سکه دارند تا بتوانند مایحتاج عمومی خود را تامین کنند و همین موضوع باعث شده که عرضه طلا و ارز به بازار زیاد شود و این موضوع از فروردین 98 قابل مشاهده بوده و حتی در برخی روزها عرضه ارز و سکه بیش از تقاضای آن بوده است.

  اثر رشد سهام و مسکن بر بازار ارز

دلیل سوم، انتقال نقدینگی از بازار ارز و طلا به سمت بورس، مسکن  و سایر کالاها بوده که عده‌ای برای کسب سود بیشتر و استفاده از فرصت رشد شاخص بورس و قیمت سهام به فروش دلار و سکه روی آورده‌اند و برخی نیز معتقدند که سال 98 سال رشد سکه و دلار نیست و همه رشد نرخ دلار و سکه متناسب با شاخص تورم و نقدینگی، قبلا پیش خور شده و دیگر نمی‌توان انتظار سود بالا داشت و لذا امسال را سال رشد بورس و مسکن ارزیابی کرده و معتقدند که همه بازار دارایی‌های مختلف به هم ربط دارند و اگر نرخ دلار بیش از سه برابر شده یا سکه و طلا رشد کرده، می‌توان انتظار داشت که قیمت سهام و مسکن نیز متناسب با آن یااندکی کمتر از رشد نرخ ارز، افزایش داشته باشد.

  اقدامات بانک مرکزی

در این زمینه، اقدامات بانک مرکزی در محدود کردن تراکنش‌ها وجمع‌آوری چک‌های تضمینی و همچنین توافق با صادرکنندگان و ایجاد بازار متشکل ارزی و... موجب شده که روند با ثباتی در تامین ارز ایجاد شود و صرافی‌ها و بانک‌ها نیز متناسب با نوسان بازار نرخ‌ها را تغییر داده و از نوسان و سفته بازی و دلالی جلوگیری می‌کنند. در نتیجه انگیزه برای ورود به بازار طلا و سکه را کاهش داده و به دلیل روند با ثبات، متقاضی کمتری وارد بازار ارز و سکه می‌شود. این نرخ‌ها نشان می‌دهد که بازار ارز و طلا تقریبا به یک روند با ثباتی رسیده و اخبار سیاسی و تنش ایران و امریکا، اثر زیادی بر نوسان نرخ‌ها ندارد و با نظارت و کنترل بانک مرکزی، واکنش بلافاصله صرافی‌های مجاز بانکی و بانک‌ها به نرخ‌های بازار و جلوگیری از نرخ سود دلالی و... عملا شرایط برای ثبات بازار ایجاد شده است.  براین اساس کارشناسان معتقدند که با توجه به پیش خور کردن نرخ دلار و ارز و طلا در سال 97 و همچنین ایجاد بازار متشکل ارزی، اقدامات بانک مرکزی و... می‌توان انتظار داشت که بازار ارز و طلا در نیمه اول سال 98 دوره بدون نوسان و با ثبات و بدون سود خرید و فروش را به همراه داشته باشد. از سوی دیگر کاهش قدرت خرید مردم و رکود نسبی و کاهش درآمدها، برخی خانوارها را به سمت فروش ارز و سکه سوق داده و همین موضوع عرضه سکه و فروش طلا و ارز را نسبت به تقاضا افزایش داده است و برخی افراد که برای حفظ قدرت خرید خود اقدام به خرید طلا و ارز کرده‌اند، اکنون به دلیل نیاز به ریال، به دنبال فروش ارز و سکه هستند.  همچنین ثبات نسبی بازار ارز و طلا باعث شده که تمایل به خرید طلا و ارز برای حفظ ارزش پول کاهش یابد.  این در حالی است که بازار دارایی شامل بورس و سهام و مسکن از جذابیت بیشتری برخوردار است. بهار ۹۸ با پیشتازی سهام در میان سایر بازارها به پایان رسید. شاخص کل بورس تهران در فصل بهار رشد 31.5 درصدی را تجربه کرد. در ۵۶ روز معاملاتی دماسنج بازار سهام به‌صورت میانگین روزی بیش از هزار واحد رشد را به ثبت رساند. بازارهای ارز و سکه رشد بسیار اندکی را در مقایسه با بورس به ثبت رساندند. سکه که در سال گذشته از سایر بازارها سبقت گرفته بود، در فصل نخست سال بازدهی 1.3 درصدی و دلار نیز تنها بازدهی 1.9 درصدی را تجربه کرد. رشدهای بهاری بورس تنها بخشی از تلاش سهام برای جبران عقب‌ماندگی از بازارهای اثرگذار در سال ۹۷ بود. پشتوانه اصلی چنین رشدی در بورس تهران تورم و دلار بود که اثرات خود را در سودآوری شرکت‌ها منعکس می‌کند.

حتی برخی صرافی‌ها و طلافروشی‌ها که قبلا ارز خریداری می‌کردند به دلیل نوسان اندک و بازگشت نرخ‌ها به مرز 13 هزار تومان، حاضر به خرید دلار و ارز نیستند و بیشتر تمایل به معامله سکه و طلا دارند که از یک نرخ حاشیه سود خرید و فروش مطمئن برخوردار است.

  نرخ‌ها در بازار شنبه اول تیر

فصل تابستان با ثبات نسبی در بازار ارز و طلا آغاز شده و با وجود آنکه اونس جهانی طلا در مجموع حدود 100 دلار در سه ماه اخیر افزایش داشته اما اثر قابل توجهی بر نرخ طلا و سکه نداشته و نرخ طلا و ارز همچنان با ثبات است. در روزهای اخیر اونس جهانی متاثر از اخبار تنش ایران و امریکا، افزایش قیمت نفت، احتمال کاهش نرخ بهره در امریکا، جنگ تجاری و.... به نرخ‌های بالای 1417 دلار رسیده بود، اما روز شنبه عقب نشسته و به مرز 1400 دلار و نرخ 1399 دلار بازگشت.  به دنبال کاهش نرخ دلار به 13270 تومان در بازار آزاد و معاملات نقدی، نرخ طلا نیز کاهش یافت و قیمت هرگرم طلای 18 عیار به 433 هزار، مظنه مثقال 17 عیار یا طلای آبشده 1 میلیون و 875 هزار، سکه طرح جدید 4 میلیون و 710 هزار، سکه بهار آزادی طرح قدیم 4 میلیون و 500 هزار، نیمه سکه 2 میلیون و 430 هزار، ربع سکه 1 میلیون و 630 هزار، سکه گرمی 1 میلیون و 10 هزار تومان معامله شد.  صرافی‌های مجاز بانکی و ملی نیز نرخ دلار را 13100 تومان برای فروش و 13 هزار تومان برای خرید دلار اعلام کردند. همچنین نرخ فروش یورو را 15 هزار و نرخ خرید یورو را 14900 تومان اعلام کرده‌اند.  همچنین نرخ لحظه‌ای دلار در سامانه سنا به 13050 و نرخ یورو 14950 به تومان رسید. میانگین نرخ‌های ارز معامله شده در روز پنج شنبه نیز برای دلار 13233، یورو 15038، درهم 3639، یوآن 2024، پوند 16600 و لیر ترکیه 2383 تومان اعلام شده است.  این درحالی است که هر اونس طلا در بازار جهانی از مرز ۱۴۰۰ دلار گذشت و در معاملات روز جمعه بازار جهانی تحت تأثیر احتمال کاهش نرخ‌های بهره از سوی بانک مرکزی امریکا که افت دلار را به همراه داشت، بیش از ۱.۵ درصد صعود کرد و هر اونس طلا برای تحویل فوری در معاملات روز جاری بازار سنگاپور ۱.۲ درصد افزایش یافت و به ۱۴۰۴ دلار و ۳۵ سنت رسید.همچنین در بازار معاملات آتی امریکا، هر اونس طلا با ۰.۹ درصد افزایش، به ۱۴۰۸ دلار و ۹۰ سنت رسید. به دنبال این افزایش قیمت طلا در بازار جهانی، در بازار ایران و همچنین افزایش قیمت دلار به 13380 تا 13430 تومان افزایش یافت. مظنه مثقال 17 عیار یا طلای آّبشده به 1 میلیون و 886 هزار تومان، هرگرم طلای 18 عیار 435 هزار تومان، سکه تمام طرح جدید 4 میلیون و 685 هزار تومان، نیم سکه 2 میلیون و 450 هزار، ربع سکه 1 میلیون و 650 هزار و سکه گرمی 1 میلیون و 15 هزار تومان معامله شد.  در بازار ارز رسمی نیز، بانک مرکزی نرخ ۴۷ ارز را اعلام کرد که بر اساس آن نرخ ۳۱ ارز مانند یورو و پوند نسبت به روز پنجشنبه افزایش و قیمت ۶ واحد پولی کاهش یافت. نرخ دلار و ۹ ارز دیگر نیز ثابت ماند. هر دلار امریکا ۴۲ هزار ریال قیمت خورد. هر پوند انگلیس با ۱۹۵ ریال افزایش نسبت به روز پنج‌شنبه ۵۳ هزار و ۴۷۷ ریال و هر یورو نیز با ۴۱۶ ریال افزایش ۴۷ هزار و ۷۵۲ ریال ارزش‌گذاری شد.