چرا نان چند نرخی شد

نه تنها عرضه نان سفارشی به اجبار از سوی برخی واحدهای نانوایی صورت می‌گیرد، بلکه در مناطق مختلف شهر برخی نانوایی‌ها به‌ویژه در رسته سنگک، قیمت‌های متفاوتی برای این محصول اعلام می‌کنند. در چند سال اخیر نان سفارشی به محل درآمد بیشتری برای واحدهای نانوایی بدل و عاملی شده تا در کنار نان‌های کنجدی، نان سبزیجات و سبوس‌دار به واحدهای نانوایی و فهرست مصرف افزوده شود که البته این تنها راه افزایش درآمد در نانوایی‌ها به خصوص نانوایی‌های آزادپز نیست، زیرا یکی دیگر از راه‌های افزایش درآمد به‌ویژه در چند ماه اخیر، تغییر اندازه نان است که این اتفاق در نان‌های سنگک و بربری بیشتر دیده می‌شود. بررسی‌های میدانی نشان از آن دارد که در چند وقت اخیر موقعیت جغرافیایی محل قرارگیری نانوایی در قیمت‌گذاری نان‌های آزادپز هم تأثیرگذار است. بطور مثال نان سنگک ساده آزادپز در خیابان پیروزی تهران 1500 تومان عرضه می‌شود و قیمت نان یک رو کنجد 2000 تومان و نان دورو کنجد 3000 تومان است که همین نان در منطقه جردن به ترتیب به قیمت ۲۰۰۰، ۳۰۰۰ و ۵۰۰۰ تومان عرضه می‌شود. با این تفاسیر به نظر می‌رسد این تفاوت قیمت در سطح شهر عاملی می‌شود که گرانی به قیمت نان وارد شود و نیاز به نظارت و بازرسی دقیق واحدهای بازرسی اصناف احساس می‌شود. به گفته نانوایان افزایش قیمت نان به دلیل عدم دسترسی راحت به آرد، کنجد و سبوس است و در چند وقت اخیر آرد آزادپزی به‌سختی تأمین می‌شود. حال با تمام این تفاسیر جای سوال است که چرا نظارت بر واحدهای نانوایی آنگونه نیست که واحدهای صنفی با روش‌های مختلف، به افزایش قیمت روی نیاورند؟ در این رابطه بیژن مقدم - رییس اتحادیه نانوایان سنتی - به ایسنا گفت: دولت در انتهای دهه ۸۰ به این نتیجه رسید که باید در کنار واحدهای یارانه‌بگیر نانوایی، واحدهای آزادپز فعال باشند، از این رو واحدهای آزادپز به تعداد مشخص در کشور فعال شدند که آرد آنها به صورت آزاد تأمین می‌شود. وی ادامه داد: این واحدها به صورتی در سطح شهر قرار گرفته‌اند که واحدهای یارانه‌بگیر در محدوده آنها قرار دارند و از نظر اقتصاد خانوار، هزینه‌کرد خرید نان را پوشش می‌دهند. رییس اتحادیه نانوایان سنتی اظهار کرد: دولت قیمت سقف و کف و قیمت دستوری برای نان واحدهای آزادپز در نظر نگرفته و واحدها با توجه به هزینه تمام شده و موقعیت جغرافیایی، نرخی برای محصولات خود در نظر می‌گیرند. مقدم خاطرنشان کرد: تفاوت قیمت نان‌های سفارشی در محله‌های مختلف یک شهر، به دلیل تفاوت هزینه تمام شده واحد صنفی، هزینه اجاره و موقعیت ملکی واحد است. این اظهارات در حالی است که همین بی‌ضابطه بودن و در نتیجه تفاوت قیمت‌ها، راه را برای سودجویی برخی نانوایی‌ها و گران‌فروشی آنها باز می‌کند. در این زمینه بهتر است اتاق اصناف و اتحادیه مربوطه حتی در نانوایی‌های آزادپز با توجه به تمام عوامل دخیل در قیمت تمام شده از جمله موقعیت جغرافیایی واحد صنفی، نرخ نهایی فروش انواع نان را تعیین و ابلاغ کنند تا برخی واحدهای صنفی به بهانه «آزادپز بودن» نان را به هر قیمت دلخواه، عرضه نکنند.