بازی سرازیری نقدینگی به بازار سهام

گروه بورس|هادی سلگی|

یک کارشناس بازار سرمایه با اینکه معتقد است، در حال حاضر هیچ بازاری به اندازه بازار سرمایه مناسب حفظ و بازدهی‌گرفتن نیست و این بازار هنوز جای رشد بالایی دارد، اما با این حال می‌گوید: این ورود نقدینگی نباید ما را خوشحال کند چون ابدا به معنای سرمایه‌گذاری مولد نیست. به گفته میثم رادپور رشد پایدار سرمایه‌گذاری به موضوعاتی غیر از یک جهش ارز که پول‌ها را به سمت بازار سرمایه کشانده است، نیاز دارد، چراکه سرمایه‌گذاری مولد مستلزم ایجاد محیط امن برای سرمایه‌گذاری است.

از ابتدای سال جاری، یوند معاملات بازار سهام به نحوی پیش رفته است که سهام شرکت‌های بزرگ و کوچک در اغلب روزهای بازار سبزپوش بودند و بازدهی بسیار بالایی نسبت به دیگر بازارها نصیب سهامداران خود کردند. این موضوع در کنار رصد روند ارزش بازار، نشان می‌دهد که بورس از ابتدای سال جاری، مقدار بالایی نقدینگی به خود جذب کرده است. اما پرسشی که مطرح می‌شود این است که نقدینگی مذکور بیشتر از کدام بازارها به سمت بازار سرمایه روانه شد؟ آیا امکان بازگشت این سرمایه‌ها به بازارهای موازی مانند ارز و طلا هنوز وجود دارد؟ در چه شرایطی این اتفاق می‌افتد؟

میثم رادپور، کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با «تعادل» به این سوالات پاسخ‌ داد. او در ابتدا دو نوع دارایی را از هم منفک کرد و سپس بر اساس ماهیت و عملکرد آنها در بازار، به توضیح علل انتقال نقدینگی در بین بازارها پرداخت. وی با بیان اینکه می‌توان دو نوع طبقه دارایی مالی و دارایی‌های غیرمالی را از هم تفکیک کرد، گفت: طبقه دارایی مالی که معمول‌ترین نوع دارایی برای سرمایه‌گذاری در دنیا محسوب می‌شود، شامل انواع اوراق‌ بهادار، سهام، اوراق بهادار با درآمد ثابت و امثالهم می‌شود.وی با اشاره به اینکه طبقه دیگر که دارایی غیرمالی یا کمترمالی محسوب می‌شود، شامل کالای اساسی، املاک و مستغلات، طلا و ارز است، گفت: وقتی یک جهش ارزی صورت می‌گیرد عموما آن چیزی که زودتر از همه واکنش نشان می‌دهد همین دسته دارایی‌های غیرمالی است، همانطور که درکالاهای اساسی این وضعیت مشاهده می‌شود. دلیل این امر هم این است که ارزش این کالاها با موجودیت خودشان است و عدم اطمینان‌ها آنگونه که بازار اوراق بهادار را تحت تاثیر قرار می‌دهد، در این بازارها به نوسان منجر نمی‌شود. این کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: در مقابل وقتی تنش و نوسانی در سطح کلان اقتصادی اتفاق می‌افتد، این بازار سهام و اوراق است که بالاترین تاثیر را از آن می‌گیرد، زیرا ارزش هر سهم، مطالبه‌ای از یک شرکت است که قرار است از جریان‌های نقدی آتی شرکت پرداخت شود. به خاطر همین بازار سهام نسبت به ماشین، طلا، زعفران و... که موجودیت فیزیکی دارند، بیشترین واکنش را در مقابل جهش ارز نشان می‌دهند.

وی اظهار کرد: بطور کل حرف این است که دارایی‌های غیرمالی خود را با سرعت بیشتری با نوسانات مطابقت می‌دهند و در مقابل دارایی‌های مالی به دلیل وی‍‍ژگی «عدم اطمینان برای سرمایه‌گذاران» دافعه ایجاد می‌کند. این عدم اطمینان که آینده شرکت‌ها را تا حدودی متاثر می‌کند، باعث می‌شود این طبقه از دارایی‌ها تا حدودی دست به عصاتر حرکت ‌کند، بنابراین می‌توان گفت بعد از جهش‌های ارزی اخیر بازار سرمایه تا حدودی عقب افتاد. از طرفی مشاهده می‌شود که بازار دارایی‌های غیرمالی کم‌تلاطم‌تر شده و به یک ثبات نسبی رسیده است، چون آن عدم تطابقی که به دلیل نگرانی از آینده به وجود آمده بود، اکنون در حال جبران شدن است.رادپور در ادامه گفت: بازار اکنون به افق‌های حداقلی و شفافیت نسبی به آینده رسیده است و این موضوع باعث ورود سرمایه‌گذاران بیشتر به بازار سهام شده است.وی تاکید کرد: اما باید متذکر شد با اینکه تاکنون بازار رشد کرده است، اما به آن میزان رشدی که قابل انتظار است و می‌تواند این بازار را به حالت تعادل برساند، نیست. به هرحال شرکت‌ها چیزی جز مجموعه دارایی‌ها نیستند، اما باید بدانیم که برای ارزش‌گذاری آنها نمی‌توانیم ارزش دارایی‌های آنها را لحاظ کنیم. زیرا این دارایی‌ها غیرنقدی هستند. معمولا ارزش‌گذاری سهام از طریق ارزش‌گذاری جریان‌های نقدی آتی شرکت‌ها صورت می‌گیرد و بعد از این جهش‌های ارزی، آن جریان‌ها به اندازه کافی ارزشمند شدند. به گفته رادپور بعد از فروکش‌ کردن این عدم اطمینا‌‌ن‌ها، بازارهایی که کمتر رشد کردند کم‌کم خود را کامل می‌کنند، نه اینکه تازه شروع به رشد کرده باشند بلکه باید گفت در این مسیر تاکنون رشد مشخصی داشته و این موضوع آن را تسریع کرده است. وی گفت: واقعیت این است که سرمایه‌گذاری در بازارهای غیرمالی کار سختی شده است؛ موضوعی که باعث شده بازار سرمایه همچنان جذاب بماند.

   ورود سرمایه به بازار سهام بازی با پول است

میثم رادپور در ادامه تاکید کرد: با همه اینها نباید تصور کرد که بازار سرمایه اخیرا حجم بسیار بالایی از نقدینگی را به خود جذب کرده است، چون اگر حساب کنیم میزان نقدینگی موجود در این بازار نسبت بالایی از کل نقدینگی موجود در اقتصاد که نزدیک به دو هزار هزار میلیارد است، رقم زیادی نیست. به گفته وی سپرده‌هایی که در حساب‌ها موجود بوده است، تمایل بیشتری به ورود به بازار سهام داشته‌اند و این حق انتخاب را داشته که کدام بازار را مقصد خود قرار دهند. بطور نسبی اکنون وزن سهام در انتخاب‌های این نقدینگی بیشتر بوده است و اقبال بیشتری به بازار در بین این افراد وجود دارد.

این کارشناس بازار سرمایه افزود: امکان دارد این افراد از بازار خارج شوند اما این امکان زمانی ایجاد می‌شود که برای سرمایه‌گذار امکان بهتری فراهم شده باشد یا بازار سرمایه از دیگر بازارها ریسک بیشتری داشته باشد. اگر در آینده اتفاقی بیفتد که دوباره دلار یا طلا جذاب شود اینها در تصمیم سرمایه‌گذارها مطمئنا تاثیرگذار خواهد بود، ولی با این وجود هیچ نشانه‌ای از این تحول حداقل در کوتاه‌مدت در بازار وجود ندارد؛ اگر قبول کنیم بازی دلار بعد از رشد بالای 200 درصد تمام شده است دیگر انتظار افزایشی بیشتر برای آن وجود نداشته باشد، در آینده یا لااقل میان‌مدت کدام بازار جذاب‌تر از بازار سرمایه وجود خواهد داشت.

وی گفت: واقعیت این است که نقدینگی نسبت به بازار سرمایه بزرگ است و از طرفی قیمت هر واحد سرمایه‌گذاری در این بازار بسیار کم است، یعنی قیمت متوسط سهام به نسبت کمتر از متوسط سایر دارایی‌ها کمتر است. بنابراین در میان‌مدت بازاری را مشاهده نمی‌کنم که بخواهد رقیبی جدی برای بازار سرمایه تبدیل شود. صرف نظر از نوسانات موقتی خرید وفروش‌ها که ممکن است در این بازار رخ دهد، اما در میان‌مدت نمی‌توان بازار جذاب‌تر از بازار سرمایه دید.به گفته رادپور البته قرار نیست این پول‌ها تا مدام‌العمر در بازار سرمایه باقی بمانند، ما که در ایران زمینه‌های سرمایه‌گذاری به آن شکل نداریم که قرار باشد برای این موضوع خوشحال باشیم. این پول‌ها برای اینکه ارزش خود را حفظ کنند به این بازار وارد شده‌اند. این نه نشانه‌خوب و نه بد است. کشور ما محیط کسب‌وکار و سرمایه‌گذاری ندارد که سرمایه‌گذاران قصد حضور در بخش مولد به صورت بلندمدت داشته باشند.وی افزود: این پول در جهت حفظ خود بدون تعهد به هیچ‌کدام از بازارها فعلا وارد این بازار شده است.رادپور بیان کرد: رشد پایدار سرمایه‌گذاری به موضوعاتی غیر از یک جهش ارز که پول‌ها را به سمت بازار سرمایه کشانده است، نیاز دارد، در حالی که سرمایه‌گذاری مولد مستلزم ایجاد محیط امن برای سرمایه‌گذاری است. وی گفت: در این شرایط به رسالت واقعی بازار سرمایه که همان ماندگاری بلندمدت سرمایه‌ها و به تبع آن تامین مالی کسب‌کارها و تخصیص بهینه است، عمل می‌شود، اما در غیر این صورت همه عملکردهای آن شبیه نوعی بازی پول است و ورود آن به بازار سرمایه نشان‌دهنده توسعه این بازار نخواهد بود و تنها به معنای جذابیت سهام از دیگر بازارها است.

به گفته وی زمانی سرمایه‌گذاری از جنس مولد میخ خود را محکم می‌کوبد که محیط امنی برای او فراهم شود، ریشه درخت اینجاست و نمی‌توان با برگ‌هایی که به صورت شانسی و موقتی سبز شده‌اند دل‌خوش کنیم.