طرح پارک حاشیه‌ای محکوم به شکست است

گروه راه و شهرسازی| آزاده کاری |

 حدود یک دهه قبل توافق‌هایی میان پلیس راهنمایی و رانندگی و شهرداری تهران برای ساماندهی و توزیع عادلانه پارک حاشیه‌ای خودرو انجام شد که نهایتا این توافقات منجر به ایجاد و پدید آمدن پارکبان‌ها در سطح شهر و معابر پایتخت شد. افرادی که به نام «پارکبان» لقب گرفتند در راستای ساماندهی پارک‌های حاشیه‌ای خودرو و توزیع عادلانه جای پارک و تا اندازه‌ای نیز در حوزه تامین امنیت خودروها فعالیت می‌کردند. مردم با همه کمی و کاستی‌ها، بحث‌ها و جدل‌ها بالاخره حضور افرادی به عنوان پارکبان را در معابر شهر تهران قبول کردند اما به دلیل برخی رفتارهای پارکبانان از جمله دریافت وجه بیشتر از رانندگان کم کم زمینه اعتراض مردمی ایجاد شد؛ یکی از مهم‌ترین تخلفات پارکبان‌های شهر تهران، دریافت عوارض بیشتر از میزان مصوب بود و به همین دلیل گاه و بی‌گاه شاهد جر و بحث و دعوای مردم با پارکبان‌ها بودیم. بسیاری از شهروندان نیز از دادن پول به پارکبان‌ها خوددار می‌کردند که این خود باعث تشدید درگیری‌ها در سطح شهر شده بود . فعالیت پارکبان‌ها حساسیت اعضای شورای شهر را نیز برانگیخت به گونه‌ای که مهدی چمران، رییس وقت شورای شهر نیز در این باره واکنش نشان داده و گفته بود: «هدف و فلسفه ایجاد پارکبان‌ها نظم بخشی و مدیریت پارک حاشیه‌ای و زمان توقف بوده است نه اینکه این مساله به شغل برخی افراد بدل شود و افراد از این راه امرار معاش کنند.» وضعیت به این شکل ادامه داشت تا اینکه سال 95 مازیار حسینی، معاون حمل و نقل وقت شهرداری عنوان کرد که از سال ۹۴ سازمان حمل ونقل و ترافیک قراردادی با پارکبان‌ها ندارد و فعالیت آنها را غیرقانونی اعلام کرد. اعضای شورای پنجم شهر تهران در مصوبه بودجه سال ۹۸ به موضوع ساماندهی فضای پارک حاشیه‌ای توجه کرده و شهرداری تهران موظف شده است تا فضای پارک حاشیه‌ای را ساماندهی کند. در این راستا و در روزهای ابتدایی سال جدید، در برخی مناطق شهرداری تهران اجرای این طرح آغاز شده است. بر این اساس طرح ساماندهی فضای پارک حاشیه‌ای در گام اول و با ساماندهی ۲۰۰ هزار فضای پارک  حاشیه‌ای اجرا خواهد شد و کسب درآمدی بالغ بر ۶۰۰ میلیارد تومان از این محل برای مدیریت شهری پیش بینی شده است.هر چند گفته می‌شود در طرح جدید پارک حاشیه‌ای هوشمند شده اما عملا تغییر زیادی نسبت به طرح‌های قبلی ندارد و پارکبان‌ها همچنان در سطح شهر حضور خواهند داشت. این طرح اکنون به صورت پایلوت در منطقه 2 در حال اجراست و 15 هزار پارک حاشیه‌ای در 90 معبر شناسایی شده که در سه فاز نسبت به کنترل هوشمند آنها اقدام می‌شود.

  نیم ساعت اول رایگان است

بر این اساس پارک نیم ساعت اول، برای شهروندان رایگان خواهد بود به عنوان مثال اگر شهروندان به مدت 2 ساعت خودروشان را در کنار خیابان پارک کنند، باید هزینه 1.5 ساعت پارک را پرداخت کنند. شهروندان برای استفاده از پارک حاشیه‌ای در این منطقه می‌توانند با مراجعه به سایت «تهران من»کد ملی، پلاک خودرو و شماره موبایل خود را در سامانه ثبت کرده و کیف پول خود را شارژ کنند. بر این اساس توقف در نیم ساعت اول رایگان و پس از آن هزینه ساعات بعدی مطابق مصوبه شورای اسلامی شهر از حساب شهروندی مالک، کسر و اطلاعات پرداختی نیز به شماره همراه وی پیامک می‌شود.

  برای تهران مفید نیست

محمدعلی کرونی، دبیر کمیسیون حمل و نقل شورای شهر تهران معتقد است طرح پارک هوشمند حاشیه‌ای نمی‌تواند برای شهر تهران مفید باشد و محکوم به شکست است. او در گفت‌وگو با «تعادل» ابتدا توضیحاتی در خصوص این طرح عنوان کرد و گفت: بر اساس این طرح کسانی که می‌خواهند از پارک حاشیه‌ای استفاده کنند باید با ورود به سایت تهران من نسبت به رزرو جای پارک مورد نیاز خود اقدام کنند.اما به دلیل اینکه این روش هوشمند و مکانیزه نیست مشکلاتی را به وجود آورده است. برای مثال شخصی از طریق سایت اقدام به رزرو جای پارک کرده است اما از آن جایی که قرار است پارکبان‌ها اقدام به چک کردن جای پارک کنند، تداخل ایجاد شده و این باعث می‌شود افرادی بدون پرداخت پول از پارک‌های رزرو شده استفاده کنند.

  نبود پلیس در پارک حاشیه ای

اوادامه داد: در طول روز نیز ماشین‌هایی مجهز به دوربین و در فواصل 40 دقیقه‌ای در سطح معابر تردد کرده و اگر در جایی خودرویی بدون رزرو و پرداخت هزینه اقدام به پارک کرده باشد را جریمه می‌کنند.یعنی در اخذ جریمه و عوارض حضور پلیس اصلا دیده نشده و صرفا ماموران شرکتی که مناقصه شهرداری را برای اجرای این طرح برنده شده است، در سطح شهر حضور دارند که این هم یکی از نقاط ضعف این طرح محسوب می‌شود.

کرونی درباره تجربه کشورهای توسعه یافته توضیحاتی ارایه کرد و گفت: در شهرهای توسعه یافته برای این منظور سنسورهایی را در کف زمین تعبیه کرده و این سنسورها مشخص می‌کنند که آیا این جای پارک اکنون اشغال هست یا خیر و اگر هست آیا رزرو‌کننده هزینه آن را پرداخت کرده است.شهروندان نیز با نصب یک اپلیکشین جا رزرو کرده و به محض اینکه وارد محل پارک خود شوند از طریق سنسورها اعلام می‌شود که جای پارک اشغال شده است. اما متاسفانه با وجود مصوبه شورای شهر مبنی بر اینکه پارک حاشیه‌ای باید به شکل کاملا مکانیزه و با استفاده از آخرین تکنولوژی که استفاده از سنسور است، اجرا شود، اقدام به استفاده از روش‌هایی کرده اندکه خودشان به مشکل برخورده‌اند و طبق آخرین خبرها پیمانکار هم از پرداخت مبلغی که سالانه باید به شهرداری پرداخت کند، بر نخواهد آمد.

  تقابل کمیسیون حمل و نقل با معاونت

حمل و نقل

دبیر کمیسیون حمل و نقل شورای شهر تهران در پاسخ به اینکه چرا شهرداری براساس مصوبه شورای شهر عمل نکرد، اظهار کرد: هر چند هزینه‌های روش استفاده از سنسور بالاست اما شرکت‌هایی بودند که در این خصوص اعلام آمادگی کردند. روش کار به شکلی بود که باید با این شرکت‌ها به شکل مشارکتی کار انجام می‌شد اما رویکرد معاونت حمل و نقل به گونه‌ای است که اصلا انتقاد پذیر نبوده و تحقیقاتی که از سوی کمیسیون شورا ارجاع می‌ شود را با دید مثبت نگاه نمی‌کنند. بی‌اغراق باید بگویم رویکرد معاونت حمل ونقل شهرداری با کمیسیون حمل و نقل تقابلی است و هر طرحی که شورا پیشنهاد دهد، ‌معاونت حمل و نقل دقیقا عکس آن را انجام می‌دهد.

او ادامه داد: ابتدا قرار بود در تمام شهر تهران پارک حاشیه‌ای سامان دهی شود اما بعد از دو سال هنوز نتوانسته‌ایم در یک منطقه این کار را با روش درست انجام دهیم و با این شرایط می‌توان پیش بینی کرد طرح ساماندهی پارک حاشیه‌ای در منطقه 2 شکست بخورد.البته برخی مناطق خودشان وارد عمل شده‌اند و برای مثال شهرداری منطقه 20 با طراحی یک اپلیکشین مناطق پارک اطراف حرم شاه عبدالعظیم را ساماندهی کرده است که فکر می‌کنم این روش از روشی که شهرداری در منطقه 2 پیاده می‌کند، پیشرفته‌تر است.  کرونی با اشاره به درآمد قبل توجه شهرداری از محل پارک حاشیه‌ای عنوان کرد: درآمد شهرداری از محل پارک حاشیه‌ای مبلغ قابل توجهی است و رویکرد شورا نیز بر این است که این درآمد حتما محقق شود. برای سال گذشته درآمد 900 میلیارد تومانی را پیش بینی کرده بودیم .برای امسال هم 660 میلیارد تومان در بودجه سال 98 از محل پارک حاشیه‌ای پیش بینی شده اما متاسفانه بخش زیادی از آن محقق نشده است. بر اساس قرارداد بین پیمانکار منطقه 2 و شهرداری، ‌این پیمانکار باید سالانه بین 20تا 25 میلیارد تومان به حساب شهرداری واریز کند اما همانطور که گفتم این روش جوابگو نخواهد بود و این قرارداد نیز ملغی خواهد شد.چنانچه کار اصولی صورت می‌گرفت قطعا رقم‌های بالاتری محقق می‌شد و در واقع یکی از راه‌هایی که می‌توان ترافیک را کنترل کرد همین پولی کردن جای پارک است. اگر مردم بدانند برای پارک خودروهای‌شان باید هزینه پرداخت کنند از آوردن خودروی شخصی به خیابان‌ها خودداری می‌کنند.اما اکنون معاونت حمل و نقل و ترافیک شهردای تهران تمام تمرکز خود را بر طرح ترافیک قرار داده و از یکسری کارهای اصولی باز مانده است. کامران اخباری، معاون اجرایی معاونت حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران چندی پیش درباره پارک حاشیه‌ای گفته بود: «نباید اینگونه باشد که یک فرد صبح تا شب خودروی شخصی‌اش را در خیابان یا جلوی مغازه‌اش پارک کند و مابقی شهروندان برای انجام سفرهای کوتاه‌مدت خود خیابان‌ها را برای پیدا کردن جای پارک بگردند.» به نظر می‌رسد این تفکر در عمل و در هنگام اجرا با موانع بسیار مواجه شود. کرونی در این باره گفت: در حال حاضر اولویت با معابر اصلی است و اگر بتوانیم معابر اصلی را ساماندهی کنیم کار بزرگی انجام شده است. شاید در فازهای بعدی وارد معابر درجه دو و درجه سه شویم اما همانطور که گفتم اکنون اولویت با خیابان‌های اصلی است.