اولویت با بودجه جاری است

گرچه در لایحه بودجه کشور در سال 1398، بودجه عمرانی معادل 66 هزار میلیارد تومان در نظر گرفته شده بود ولی اخیرا از کاهش آن به 43 هزار میلیارد تومان خبر رسیده است. موضوعی که مشاور نوبخت آن را ناشی از اولویت‌دهی دولت به اعتبارات عمرانی می‌داند.

به گزارش «تعادل»، بودجه یا اعتبارات عمرانی بیشتر در توسعه امور زیربنایی و زیرساخت‌های کشور هزینه می‌شود و دولت به عنوان بزرگ‌ترین کارفرمای اقتصادی کشور می‌تواند با بودجه عمرانی نقش مهمی را در به حرکت در آوردن چرخ‌های اقتصادی کشور ایفا کند، بنابراین بودجه عمرانی می‌تواند نقش بسزایی در رونق اقتصادی داشته باشد . از طرف دیگر بودجه جاری بیشتر در پرداخت حقوق و دستمزدها هزینه می‌شود. لذا بودجه عمرانی به عنوان پیشران موتور اقتصادی در هر دولت به شمار می‌آید و برای اینکه بتوان در کشور اشتغال‌زایی کرد و رکود حاکم بر جامعه را از بین برد، باید نگاه و توجه دولت بیش از هرچیزی به هزینه‌ها و منابع تخصیص داده شده به بخش عمرانی باشد.

اگر بخواهیم بودجه عمرانی در دولت اول حسن روحانی را مورد بررسی قرار دهیم، با اینکه تقریبا سهم بودجه عمرانی از سفره بودجه کل کشور کمتر شده و هیچ سالی دولت در پرداخت آن موفق نبوده است ولیکن می‌توان گفت از بین ساهای 92 تا 96، به بیان ارقام و آمار موجود سال 96 تنها سالی بود که دولت بیشترین هزینه را صرف بودجه عمرانی کرد.  در سال 96 میزان بودجه‌ای که دولت برای بخش‌های عمرانی در نظر گرفته بود جمعا 71 هزار میلیارد تومان تصویب شده بود و این رقم نشان‌دهنده این بود که سهم بودجه جاری از کل بودجه کشور مرتبا در حال افزایش بوده و این افزایش باعث کاهش سهم بودجه عمرانی و در نتیجه عدم توجه دولت به توسعه امور زیربنایی و زیرساخت‌های کشور بوده است .

در دولت دوازدهم بودجه عمرانی که از سوی دولت به تصویب رسید کمتر از 50 هزار میلیارد تومان بوده است و این رقم نشان می‌دهد بودجه عمرانی نسبت به سال 96 کاهش 23 هزار میلیارد تومانی را به خود دیده است . درحالی که بودجه عمرانی تصویب شده سال جاری نیز حدود 66 هزار میلیارد تومان برآورد شده بود اما اخیرا از سوی سازمان برنامه و بودجه اعلام شد که با توجه به شرایط و منابع حال حاضر 23 هزار میلیارد تومان از بودجه عمرانی کسر و حدود 43هزار میلیارد تومان برای اتمام طرح‌های نیمه تمام عمرانی اختصاص داده می‌شود. اگر چه این چندمین تغییر در بودجه‌های عمرانی از زمان ارایه لایحه بودجه ۱۳۹۸ تا اجرای آن بوده است؛ به‌طوری که در لایحه دولت تا بیش از ۶۴ هزار میلیارد تومان برای این بخش پیشنهاد شده بود که با توجه به پیش‌بینی شرایط و کاهش هزینه‌ها این رقم تعدیل و با ۶۲ هزار میلیارد تومان به مجلس ارایه شد. اما در نهایت رقم ۶۶ هزار و ۸۰۰ میلیارد تومانی برای بودجه عمرانی در سال جاری مصوب و در قانون گنجانده شد.

به عقیده کارشناسان اقتصادی اینکه اکنون این رقم ۴۳ هزار میلیارد تومان اعلام شده، ظاهراً به دلیل بررسی و اصلاحاتی است که در مورد منابع بودجه انجام شده و فعلاً تصمیم بر این است که ۴۳ هزار میلیارد تومان به بودجه‌های عمرانی اختصاص پیدا کند. اما بعید نیست که بسته به شرایط، اگر منابع پاسخگو باشد ارقام بیشتری اختصاص پیدا کند یا دچار تغییرات دیگری شود.  با وجود اینکه حدود ۸۰ هزار طرح عمرانی نیمه‌تمام در کشور وجود دارد که نیازمند منابع بیش از ۵۰۰ هزار میلیارد تومانی است تا به اتمام برسد . بالا و پایین شدن‌های بودجه عمرانی در سال‌های اخیر این مساله را با چالش‌هایی رو به رو کرده است .

اخیرا ایرج ندیمی مشاور رییس سازمان برنامه و بودجه کشور در گفت‌وگویی راجع به کاهش این میزان از بودجه عمرانی بیان داشته است که در هر دولتی اولویت با پرداخت هزینه‌های جاری کشور است و در هر صورت وقتی که ما با کاهش منابع روبه رو می‌شویم، بودجه جاری و بودجه عمرانی از آن تاثیر می‌پذیرند . با این وجود در بودجه سال ۹۸ تلاش بر این بوده که از حصول منابع اطمینان ایجاد شود.

مشاور رییس سازمان برنامه و بودجه کشور در ارتباط با طرح‌های عمرانی بیان کرد: در حال حاضر بالغ بر 66 تا 70 هزار طرح ملی و استانی با درصدهای متفاوت از پیشرفت فیزیکی وجود دارد قطعاً اولویت و اتمام پروژه مربوط به طرح‌هایی است که درصد پیشرفت فیزیکی بالایی دارند یا نقش بسیار مهم، موثر و ملموسی در زندگی مردم ایفا می‌کنند.

ایرج ندیمی همچنین اظهار کرد که نباید درمورد میزان کاهش اعتبارات عمرانی سال جاری قضاوت کرد به دلیل آنکه تا پایان تیر می‌توان اعتبارات عمرانی را اختصاص داد.

به عقیده مشاور نوبخت یکی از عوامل احتمالی کاهش منابع عمرانی مربوط به خزانه و تامین اعتبار است و گاهی اوقات تخصیص‌ها و اولویت به خزانه معرفی می‌شود اما باید منابع برای پرداخت نیز وجود داشته باشد. ندیمی در گفت‌وگوی اخیرش با خبرگزاری فارس به عدم انتشار و شفافیت آمار و اطلاعات مربوط به بودجه کشور از آذر ماه سال گذشته توسط بانک مرکزی و سانسور این آمار و اطلاعات گفت: چند نوع رفتار نظارتی وجود دارد دیوان محاسبات در راستای نظارت بر بودجه مسائل تفریغ بودجه را دنبال می‌کند که میزان و عدد و رقم  را نشان می‌دهد.

وی ادامه داد: همچنین سازمان برنامه و بودجه همه ساله هنگام ارایه لایحه بودجه به مجلس گزارشی از وضعیت برنامه و بودجه‌های گذشته ارایه می‌کند. اینکه سانسور روی منتشر نشدن آمار بانک مرکزی و مرکز آمار گذاشته می‌شود یا خیر برای من بیگانه است و البته در جایگاهی نیستم که بتوانم در این زمینه صحبت کنم.