بورس آینه اقتصاد کشور نیست

به گفته عضو شورای عالی بورس، به دلیل وجود عواملی همچون رانت و فساد اقتصادی، نمی‌توان بورس ایران را به عنوان آینه اقتصاد قلمداد کرد.

سعید اسلامی‌بیدگلی، دبیرکل کانون نهادهای سرمایه‌گذاری در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: بطور مشخص در کشور ما بازار سرمایه آینه اقتصاد نیست در دنیا هم به دلایلی این‌طور نیست که علتش را توضیح می‌دهم، به ویژه در کشور ما شرکت‌های فعال در بازار سرمایه عمدتاً شرکت‌های بزرگی هستند که سازوکارهای محکم‌تری از مابقی فضای کسب و کار کشور دارند یعنی اگر شما نمونه‌ای از شرکت‌های بورس بگیرید شرکت‌هایی هستند که حداقل بخشی از مشکلات را کمتر از بقیه شرکت‌های فعال در هر حوزه‌ای دارند. ضمن اینکه اساساً ترکیب صنایع بورسی لزوماً شبیه‌سازی درستی از ترکیب کل اقتصاد کشور نیست.

وی افزود: در مورد اول در همه دنیا هم این‌طور است، یعنی شرکت‌هایی وارد بازار سرمایه می‌شوند که دارای یک مشخصاتی باشند و از حدی از حاکمیت شرکتی و شفافیت بیشتر برخوردار باشند. در ایران هم به طریق اولی بازار سرمایه آینه اقتصاد نیست، چون موضوع فقط اندازه و کیفیت شرکت نیست چرا که ترکیب صنایع بورسی لزوماً به اندازه مناسب مشابه با اقتصاد کشور نیست. البته در بعضی از موارد رانت‌های موجود در اقتصاد در همه شرکت‌ها تسری پیدا می‌کند.

اسلامی اظهار کرد: یعنی حتی بخش خصوصی نیز معتاد به این رانت می‌شوند، بسیاری از رانت‌ها و یارانه‌ها که بطور ناعادلانه‌ای در اقتصاد کشور توزیع می‌شود بین همه اقشار توزیع می‌شود. عادلانه نیست به دلیل اینکه مناسبتی با میزان مصرف و حتی نیاز آنها ندارد اما پخش آن به صورت عمومی است که مهم‌ترین آنها که بسیار درباره‌اش بحث شده است موضوع یارانه‌های حامل‌های انرژی است. طبیعتاً شرکت‌ها هم از این رانت‌ها استفاده می‌کنند اما به این معنی نیست که این رانت‌ها برای شرکت‌های بورسی بطور جداگانه استفاده شود. به جز معافیت مالیاتی که اتفاقاً معتقدم معافیت مالیاتی بسیار اندک است، چون شرکت‌هایی که خارج بازار سرمایه هستند به طرق مختلف از مالیات فرار می‌کنند و می‌دانیم که در کشور چند هزار میلیارد تومان فرار مالیاتی داریم. به این شرکت‌ها که فرار مالیاتی می‌کنند گفته می‌شود به بازار سرمایه بیایند تا ده درصد معافیت مالیاتی به آنها تعلق بگیرد تا شفافیت به وجود بیاید اما معمولاً برای آنها صرفه اقتصادی ندارد.

وی افزود: خیلی وقت‌ها که برای ورود به بازار سرمایه به شرکت‌ها مراجعه می‌کنیم، آنها تمایلی برای ورود به بازار سرمایه نداشتند و یکی از دلایل آنها شفاف شدن اطلاعاتشان برای رقبا و نهادهای قانونی که مالیات دریافت می‌کنند، است. صرفه‌جویی مالیاتی ۱۰درصدی که به شرکت‌های بازار سرمایه تعلق می‌گیرد برای آنها منفعتی ایجاد نمی‌کند. ما در پیشنهاد خود در خواست کردیم معافیت مالیاتی شرکت‌هایی که در بازار سرمایه عرضه می‌شوند افزایش یابد تا همه شرکت‌ها وارد بازار سرمایه شوند و تأمین مالی بزرگ انجام دهند. به این معنا می‌توان گفت به دلایل متعددی شرکت‌هایی که در بازار سرمایه هستند از رانت‌های کمتری استفاده می‌کنند و بخشی از این موضوع به شفافیت آنها مربوط می‌شود. شرکت‌هایی که حیات و ممات‌شان به رانت‌ها مربوط می‌شود خیلی متمایل به شفاف شدن و ورود به بازار سرمایه نیستند.