مسجدسلیمان و نفت 111 سال بعد از دارسی
گروه انرژی| نادی صبوری|
مسجدسلیمان، جایی که اولین تراوشات نفتی خاورمیانه را شاهد بود، این روزها اگرچه دیگر نفتی ندارد اما این سو و آن سو خبرهایی در مورد نشست موادی که نفت نامیده می‌شود از زمینش همراه شده است. اگرچه عنوان شده این مواد نه نفت خام بلکه گوگرد مربوط به منابع گازی منطقه است. به هر روی این مساله چالشی را پیش روی وزارت نفت در این منطقه قرار داده است. وزارت نفت یک بار سال 84 اعتباراتی قابل توجه برای جابه‌جایی ساکنان مناطقی از مسجدسلیمان اختصاص داده است، گفته می‌شود این اعتبارات به خوبی مدیریت نشدند و حالا یک بار دیگر استانی‌ها از وزارت نفت توقع دارند وارد ماجرا شود. گزارش «تعادل» در این باره را در ادامه می‌خوانید.
ماجرای نشت نفت در مسجدسلیمان بعد از زلزله، ابعاد تازه‌ای به خود گرفته است، بعد از آنکه 17 تیر ماه مسجدسلیمان با زلزله 5.7 ریشتری روبرو شد، اخباری ابتدا به صورت غیر رسمی منتشر شد که حاکی از نشت نفت از کف یک مغازه در خیابان آزادی شهر مسجدسلیمان بود. این خبرها در ادامه تایید شده و شرکت نفت و گاز مسجدسلیمان شماره تلفنی را اعلام کرد که مردم از طریق آن بتوانند هر مورد نشتی را گزارش دهند.
ماجرا اما به همین‌جا ختم نشده است. شرکت نفت و گاز مسجدسلیمان یکشنبه 23 تیر ماه خبری را روی پورتال خود مبنی بر تشکیل کمیته ارزیابی و بررسی فنی نشت نفت انتشار داد. در این خبر عنوان شده بود که به دنبال نشت نفت در یک مغازه، کارشناسان فنی دو شرکت مناطق نفتخیز جنوب و نفت و گاز مسجدسلیمان با همراهی عوامل HSE از محل مذکور بازدید و سپس جلسه‌ای را در سالن کنفرانس اداره مرکزی شرکت نفت و گاز مسجدسلیمان جهت رسیدگی به این موضوع برگزار کردند.
محتوای مباحث منتشر نشده بود و چند روزی اوضاع آرام بود تا اینکه دیروز رسانه‌های محلی خوزستان به نقل از فرماندار مسجدسلیمان حیدر حجتی‌نیا نوشت که شهرداری اجازه تعمیر و بهسازی مناطق آلوده به نفت و گاز را نمی‌دهد.
به گزارش «تعادل» به نقل از صبحانه پرس، حجتی‌نیا این اظهارات رادر جلسه فوق‌العاده شورای هماهنگی مدیریت بحران شهرستان مسجدسلیمان مطرح کرده بود که در واقع بخشی از صحبت‌های او درباره پروژه‌ای قدیمی است که قصد آن جابه‌جایی حدود 12 هزار نفر از ساکنان مسجدسلیمان به مناطقی است که آلودگی نفتی نداشته باشند.
نکته جالب توجه میان اظهارات حجتی‌نیا این بود که او در بخشی از صحبت‌هایش گفته است که در واقع وزارت نفت که خواستار جابه‌جایی‌ها بوده برای این کار اعتبارات هم تخصیص داده اما این اعتبارات به خوبی «مدیریت» نشده است.
در جلسه‌ای که فرماندار مسجدسلیمان از ممانعت شهرداری برای تعمیر و بهسازی مناطق آلوده به نفت صحبت کرده است، معاون وزیر کشور و رییس سازمان مدیریت بحران ایران حضور داشته‌اند.
«تعادل» به دنبال این اظهارات تلاش کرد تا با شهرداری مسجدسلیمان ارتباط برقرار کرده و توضیحات احتمالی این سازمان را در مورد ادعاهای فرماندار مسجدسلیمان جویا شود. هیچ کدام از خطوط تلفنی اما ارتباط را برقرار نمی‌کردند. وب سایت این سازمان نیز توضیحی در مورد این مساله منتشر نکرده است. مسجدسلیمان در واقع نخستین شهر نفتی ایران و خاورمیانه است. چاه نفتی شماره یک که در این شهر واقع شده است صد و یازده سال پیش اولین تراوشات نفت خاورمیانه را به ارمغان آورد.
حالا با گذشت این سال‌ها خیابان‌های این شهر هنوز هم با جوش و خروش نفت همراه می‌شود که آخرین مورد آن به زلزله بعد از 17 تیر ماه برمی‌گردد.
دیروز فرماندار مسجدسلیمان گفته است که وزارت نفت در سال ۸۴ با مطالعاتی که در سطح شهرستان انجام داد بعضی از مناطق را غیر قابل سکونت تشخیص داد و با تخصیص اعتباری قابل توجه مقرر شد ۵ هزار خانوار از این مناطق آلوده جابه‌جا شوند که این اعتبار بطور صحیح مدیریت نشد و تنها ۱۲۰۰ خانوار جابه‌جا شدند و باقی از سال ۸۴تاکنون بلاتکلیف هستند.
آقای حجتی‌نیا مشخص نکرده‌اند که این «عدم مدیریت صحیح» دقیقا از چه ناحیه‌ای صورت گرفته و همچنین رقم اعتباری که در آن سال به این امر تخصیص داده شده چقدر بوده است. وزارت نفت در بسیاری از مناطق نفتی عملا وضعیتی شبیه «دولت» دارد. بسیاری این وضعیت را بار مضاعفی بر دوش این وزارتخانه و راهی برای سلب مسوولیت از دیگر نهادها و سازمان‌ها تلقی می‌کنند.
یکشنبه و در جریان جلسه دیگری که با حضور مقامات خوزستان از جمله استاندار این استان برگزار شده بود امام جمعه مسجدسلیمان هم به ماجرای جابه‌جایی ساکنان مناطق «آلوده» اشاره کرده و گفته بود که سال‌هاست طرح جابه‌جایی مردم مناطق آلوده بر زمین مانده است و اگر مشکل این جابه‌جایی‌ها نخواهد حل شود در آینده با زلزله‌هایی کوچک‌تر از این زلزله باید شاهد حوادث ناگواری باشیم.
حجت‌الاسلام امینی در اظهاراتشان اشاره‌ای به طرح سال 84 وزارت نفت و اعتباراتی که از سوی این وزارتخانه برای جابه‌جایی مناطق آلوده اختصاص یافته نکردند.
در این جلسه مدیرکل جمعیت هلال احمر این استان هم «نشت نفت و گاز» را یک گفته است که یک تهدید دیگر در منطقه خوانده و گفته است که با توجه به تغییراتی که در زمین پس از زلزله رخ داد احتمال خطرات زیادی وجود دارد و باید مناطق آلوده هر چه سریع‌تر جابه‌جا شوند.
مدیرکل راه و شهرسازی استان خوزستان هم در جلسه ستاد مدیریت بحران به ماجرای جابه‌جایی مناطق آلوده اشاره کرده است. به گزارش «تعادل» به نقل از پایگاه اطلاع‌رسانی دولت، رضا رضایی در این جلسه گفته است که بافت فرسوده زنگ خطری برای شهرستان مسجدسلیمان است اگر همین زلزله نزدیک‌تر مسجدسلیمان بود خسارت جدی‌تری به بافت راه و شهرسازی وارد می‌کرد، ساختمان‌های در معرض آلودگی به نفت و گاز شرایط خوبی ندارند و آسیب‌پذیری این ساختمان‌ها جدی‌تر هستند بنابراین وزارت نفت باید هرچه سریع‌تر تکلیف وضعیت جابه‌جایی مناطق آلوده به نفت را مشخص کند. آقای رضایی هم در مورد اعتباراتی که وزارت نفت پیش‌تر برای این جابه‌جایی اختصاص داده بود توضیحی ارایه نکرده است.
به دنبال انتشار اخبار از سوی افراد مختلف در مورد لزوم جابه‌جایی ساکنان مناطق «آلوده به نفت» مسجدسلیمان، «تعادل» با آقای علی عسگر ظاهری نماینده مردم مسجدسلیمان در مجلس شورای اسلامی تماس گرفت اما با وجود چندین بار تماس‌های مکرر، امکان برقراری مکالمه و صحبت با او مقدور نشد.
گفتنی است روز دوشنبه محمد جواد اشرفی مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان به خبرگزاری آنا گفته است که نفت در مسجدسلیمان کاملا تمام شده و تنها منابع گاز در آن موجود است. او در مورد مشکل منطقه بعد از زلزله گفته است: «در بخش‌هایی از شهر لکه‌هایی وجود دارد که اگر شما کبریت بزنید، آتش روشن می‌شود و این موضوع ناشی از مخازن گاز ترش و گوگردهای ناشی از آن است.»
او به وجود مطالعاتی در مورد مناطق آلوده در سال 79 اشاره کرده و گفته است: نتایج بررسی‌ها در آن زمان حاکی از آن بود که ۶ منطقه از این شهر در معرض آلودگی هستند و بر همین اساس طبق توافقی مقرر شد تا با همکاری شرکت نفت منازل مسکونی در آن مناطق خریداری شده و جمعیت به قسمت جدیدی منتقل شود.
اشرفی گفته که مقرر شده تا مطالعات جدیدی برای بازنگری زیست‌پذیری منطقه انجام شود چون مطالعات قبلی مربوط به ۲۰ سال قبل بوده است.
