صعود عقلایی، نزول هیجانی

گروه بورس |محمد امین خدابخش|

روز گذشته کلیت معاملات در بازار سهام سمت و سویی مثبت داشت. نماگرهای بورس و فرابورس که در سه روز قبل از آن عملکردی ضعیف و تقریبا کم رمق را از خود به نمایش گذاشته بودند در این روز با رشد مواجه شدند و توانستند ضمن ثبت یک رشد تقریبا قدرتمند، سهامداران را به تداوم روند صعودی ماه‌های اخیر امیدوار کنند.

شاخص بورس تهران که در اولین روز معاملاتی هفته به کف کانال 245 هزار واحدی نیز رسیده بود،

سه هزار و 224 واحد رشد کرد و به سطح 249 هزار و 661 واحد رسید. بورس تهران در ماه‌های گذشته پیشروی قابل توجهی داشته و تقریبا تنها بازار مالی کشور بوده که در میان سایر بازارها همچون طلا و ارز بازدهی مثبت کسب کرده است. اگرچه این روزها به دلایلی همچون متوقف بودن بسیاری از شرکت‌ها به دلیل برگزاری مجمع عمومی سالانه و افزایش اما و اگرها نسبت به امکان اصلاح قیمت‌ها سبب شده تا بازار از رونق روزهای ابتدایی تیر ماه برخوردار نباشد، با این حال رشد یک‌باره قیمت در بعضی نمادها همچنان حکایت از آن دارد که فعالان بازار اگر تحت تاثیر جو کلی معاملات قرار نگیرند، چشم‌انداز خوبی را برای آینده معاملات متصور هستند.

با اندکی تامل در روند حرکت شاخص‌ها می‌توان این‌طور در نظر گرفت که با وجود سبزپوشی نمادها در روزهای رونق بازار به نظر می‌رسد که فروش سراسیمه در روزهای کاهش قیمت به نوعی حاکی از ترس سهامداران در روزهای اخیر باشد. در واقع سرمایه‌گذاران خرد بازار که چند وقتی است به کسب سودهای سرشار حاصل از شکل‌گیری صف خرید در نمادهای بورسی و فرابورسی عادت کرده‌اند، حالا با کوچک‌ترین تلنگری فرار را بر قرار ترجیح می‌دهند و با وجود آنکه با فروکش کردن جو روانی منفی حاضر به خرید دوباره سهام هستند، اقدام به فروش دارایی خود می‌کنند.

  گزارش‌های ماهانه، حامی نمادهای بنیادی

پایان تیرماه فرا رسیده و شرکت‌ها نه تنها در هفته ابتدایی مرداد ماه موظف به ارسال گزارش‌های عملکرد ماهانه خود به تارنمای کدال هستند، بلکه کم کم گزارش‌های فصلی ناشی از عملکرد خود را نیز به اطلاع عموم می‌رسانند. در این میان اگرچه برخی از شرکت‌ها نتوانسته‌اند آنطور که انتظار می‌رود، متناسب با رشد قیمت در ماه‌های اخیرر سود بسازند، اما کلیت گزارش‌ها تاکنون نشان از آن داشته که اغلب نمادهای بنیادی بازار، آمار مناسبی را در گزارش سه ماهه نخست سال جاری به ثبت رسانده‌اند. در واقع همین گزارش‌ها و عملکردهای مناسب بوده که باعث شده تا در روز گذشته شاهد تغییر جهت قیمت در نمادهایی نظیر «فخوز»، «جم‌پیلن» و «شپنا» باشیم و کلیت بازار بتواند رشد 1.31 درصدی را شاهد باشد. آنطور که به نظر می‌آید فعالان بازار سهام در روزهای گذشته با افزایش اطلاعات در دسترس از شرکت‌ها و حقیقی‌تر شدن دیدگاه آنها از آنچه که در صنایع مختلف روی می‌دهد، در حال اصلاح ترکیب سبد دارایی خود هستند و ریسک‌های پیش رو را متناسب با اطلاعات اعلام شده تعدیل می‌کنند.

در واقع آنطور که از رفتار سرمایه‌گذاران در روزهای اخیر استنباط می‌شود برخی از تحلیلگران در خصوص آن گفته‌اند، به نظر می‌رسد عده‌ای از فعالان بازار که بیشتر روی حدسیات خود حساب بازار اقدام به خرید بدون تحلیل کرده‌اند دلیل اصلی نوسان‌های هیجانی در بازار سرمایه باشند. در همین راستا «تعادل» طی مصاحبه‌ای با حامد مددی کارشناس بازار سرمایه دلیل رفتار روزهای اخیر سهامداران را جویا شد.

وی در پاسخ به سوالی در خصوص بی‌تصمیمی سهامداران در مواجه با اخبار بیرون و جو روانی حاکم بر بازار گفت: این طبیعت بازار است که ما شاهد ابهام در دل بازار باشیم. در واقع طبیعی است که فعالان بازار در تصمیم‌گیری‌های خود با تناقض رو به رو شوند. می‌توان گفت مهم‌ترین دلیل چنین رفتاری برگزاری مجامع شرکت‌ها بود.

وی افزود: از آنجا که شرکت‌ها سود سال گذشته خود را تا هشت ماه پس از برگزاری مجمع عمومی سالانه فرصت دارند تا سود ساخته شده در سال مالی قبل را در میان سهامداران تقسیم کنند. همین امر به عنوان عاملی منفی در روزهای مانده به برگزاری مجامع عمل می‌کند. دلیل رویکرد منفی سهامداران نسبت به شرکت در مجامع، کاهش قیمت تئوریک سهم‌ها به دلیل تقسیم سود پس از بازگشایی است. همین عامل باعث شده تا کاهش یک‌باره قیمت سهام و دریافت دیرهنگام سود هر سهم، نقشی منفی در روزهای قبل از مجمع ایفا کند و بطور سنتی شاهد افزایش عرضه در بسیاری از نمادها باشیم.

 مددی خاطرنشان کرد: به دنبال وقوع چنین شرایطی طبیعی است که همزمانی بازگشایی شرکت‌ها پس از برگزاری مجامع، با مثبت بودن محتوای گزارش‌های ماهانه، موجب رشد قیمت در بسیاری از نمادها در روزهای مثل روز جاری شود.

مدیرعامل شرکت دانش و سرمایه کارا در ادامه گفت: در چنین شرایطی حتی اگر رشد قیمت در نمادها نیز اتفاق نمی‌افتاد، احتمال خروج سرمایه از بازار سهام به سمت بازار موازی امری تقریبا دور از انتظار بود چرا که بازده منفی و کاهش قیمت در بازارهایی نظیر بازار ارز و بازارهای سکه و طلا در ماه‌های اخیر سبب شده تا سرمایه‌گذاران رقبت چندانی برای ورود به این بازارها نداشته باشند.

مددی خاطرنشان کرد که بازار با توجه به شرایط فعلی که در بازار پول یعنی سیستم بانکی شاهد آن هستیم، به فرض تداوم حفظ وضع موجود امکان خروج سرمایه از سهام به بانک‌ها نیز امری دور از انتظار است؛ عاملی که نقشی مهم در حفظ سطح نقدینگی موجود در بازار ایفا می‌کند. این کارشناس ادامه داد: با این حال در صورتی که سهام دیگر از جذابیت فعلی برای فعالان بازار برخوردار نباشد، سرمایه بخش مهم از فعالان بازار به سمت ابزارهای دیگر نظیر اوراق خزانه و ابزارهایی نظیر اوراق تبعی خواهند رفت.

مددی در پاسخ به سوالی در مورد رفتار معامله‌گران افزود: یکی از متغیرهای تاثیرگذار در حوزه بازار سرمایه قیمت ارز است. در صورتی که نرخ دلار در سطحی زیر 11 هزار تومان تثبیت شود، شاهد کاهش سودسازی شرکت‌ها خواهیم بود. با این حال تثبیت قیمت این ارز در حدوده 11 هزار تومان تاثیری جدی در کاهش درآمد قیمت‌ها نخواهد داشت.

دیگر عاملی که سرمایه‌گذاران به آن واکنش جدی نشان می‌دهند، تغییر متغیرهای سیاسی است که نقشی جدی در جهت دهی رفتار سرمایه‌گذاران دارد.

این کارشناس خاطرنشان کرد: در حوزه اقتصاد بین‌الملل نیز آنچه که می‌تواند بر جهت‌گیری قیمت سهام، به خصوص سهام بنیادی بسیار موثر باشد، چگونگی حل و فصل اختلافات تجاری میان ایالات متحده و چین خواهد بود.

مددی در مورد رفتار فعالان تازه وارد بازار نیز گفت: از آنجا که معامله گران کم تجربه بازار در میانه رونق‌ها با سرمایه‌ای اندک وارد بازار می‌شوند، بیش از آنکه سرمایه قابل توجه داشته باشند تاثیر روانی زیادی دارند. بنابراین نمی‌توان انتظار داشت که سرمایه این افزاد نقش مهمی در آغاز رکود یا تداوم رونق داشته باشند، چراکه پول‌های تاثیرگذار پیش از این وارد بازار شده‍‌اند. اما از آنجایی که این افراد از تجربه کافی برای کسب سود و حفاظت از سرمایه خود برخوردار نیستند بهتر است که به جای سرمایه‌گذاری مستقیم، سرمایه خود را از طریق صندوق‌های سرمایه‌گذاری وارد بازار کنند.

او در پایان گفت: در صورتی که شاهد تغییر با اهمیتی در فضای سیاسی نباشیم ممکن است که بازار سهام در میانه مردادماه وارد فاز اصلاحی شود. بنابراین سهامدارانی که سرمایه خود را در شرکت‌هایی سرمایه‌گذاری کرده‌اند که در ماه‌های اخیر رشد چند برابری داشته‌اند و سود قابل توجهی نساخته‌اند بهتر است در روزهای پیش رو با احتیاط بیشتری به سهامداری در این شرکت‌ها اقدام کنند، چرا که در صورت آغاز فاز اصلاحی به احتمال زیاد متحمل زیانی سنگین خواهند شد.