تجویز نسخه ناکام برای حمل‌ونقل تهران

گروه راه و شهرسازی| آزاده کاری|

روز گذشته پیروز حناچی، شهردار تهران با حضور در صحن علنی شورای شهر درخواست مجوز انتشار 3هزار میلیارد تومان اوراق مشارکت برای توسعه حمل و نقل عمومی را در قالب لایحه دو فوریتی به اعضای شورا ارایه کرد.

به گزارش «تعادل»، حناچی با اشاره به اینکه برای تکمیل خطوط ۳، ۴، ۶ و ۷ مترو و همچنین ناوگان اتوبوسرانی، نیاز به انتشار ۳ هزار میلیارد تومان اوراق مشارکت داریم، توضیح داد: این 3 هزار میلیارد تومان در جهت تأمین مالی توسعه حمل و نقل عمومی هزینه خواهد شد که 2 هزار میلیارد تومان آن برای مترو و یک هزار میلیارد تومان برای توسعه ناوگان اتوبوسرانی پیش‌بینی شده است. شهردار در بخش دیگری از صحبت‌های خود، گزارشی از عملکرد شهرداری تهران در حوزه حمل و نقل عمومی از ابتدای دوره پنجم شورای اسلامی شهر تهران، ارایه کرد و گفت: اقدامات شهرداری تهران در حوزه حمل و نقل عمومی از آبان ماه سال ۱۳۹۶ و با بهره‌برداری از ایستگاه فرودگاه مهرآباد، آغاز شد. در این دوره بهره‌برداری از ۵۱ دستگاه لوکوموتیو برقی، بهره‌برداری از ورودی جنوبی ایستگاه شادمان، بازگشایی بخش میانی خط هفت مترو با 5 ایستگاه و 6 کیلومتر تونل و تکمیل سیگنالینگ خط سه مترو ادامه پیدا کرد تا در ۱۷ بهمن ماه سال ۱۳۹۷ با بهره‌برداری از ایستگاه دوم قائم، پیگیری شد.

او ادامه داد: در سال ۹۸ نیز در خط 6 مترو، بهره‌برداری از 3 ایستگاه به طول ۹ کیلومتر آغاز فعالیت‌های شهرداری تهران در حوزه حمل و نقل عمومی بود که با ورود 4 قطار به ناوگان ریلی در محدوده شرقی ایستگاه‌های مترو، پیگیری شد. همچنین در آینده نیز بهره‌برداری از پست برقی ایستگاه نوبنیاد و قلعه‌مرغی، در دستور کار قرار دارد و ایستگاه اقدسیه نیز در اسفندماه امسال به بهره‌برداری می‌رسد. در خردادماه سال آینده ورودی دوم ایستگاه سهرودی و در شهریورماه نیز بهره‌بر داری از فاز اول پایانه آزادگان انجام می‌شود.

حناچی تاکید کرد: در تیرماه سال ۱۳۹۹، در

خط 6، افتتاح ایستگاه امام حسین(ع) را در دستور کار داریم و همچنین 3 هواکش میان‌تونلی در این خط به بهره‌برداری می‌رسد و ایستگاه‌های تربیت مدرس، شهرک آزمایش، یادگار امام و ستاری تکمیل خواهند شد. منابع مورد نیاز برای تکمیل خط 6 متروی تهران 2هزار و 455 میلیارد تومان است. در خط ۷ مترو نیز در مرداد ماه سال آینده ایستگاه بسیج به بهره‌برداری خواهد رسید. در شهریور و مهرماه نیز هواکش‌های میان‌تونلی در خط ۷ به بهره‌برداری خواهند رسید و در دی و بهمن‌ماه سال آینده نیز ایستگاه برج میلاد به بهره‌برداری می‌رسد. در اسفندماه سال ۹۸ ایستگاه شهید محلاتی به بهره‌برداری خواهد رسید. در مجموع اعتبار مورد نیاز برای تکمیل خط هفت متروی تهران هزار و 845 میلیارد تومان است.

شهردار تهران در بخش دیگری از گزارش حمل و نقلی خود به اعضای شورای شهر تهران به موضوع اتوبوسرانی در تهران اشاره کرد و افزود: 5هزار و 926 دستگاه اتوبوس کل ناوگان اتوبوسرانی شهر تهران را تشکیل می‌دهند که از این میان هزار و 342 دستگاه در بخش عمومی و 4 هزار و 548 دستگاه در بخش خصوصی فعالیت می‌کنند. از اتوبوس‌هایی که در شهر تهران مشغول فعالیت هستند، ۴۲۸ دستگاه در بخش عمومی فرسوده و 2 هزار و 804 دستگاه نیز در بخش خصوصی فرسوده هستند، از این رو، تمام تلاش خود را به کار خواهیم گرفت و با گرفتن تسهیلات و توزیع آن بخش اتوبوسرانی را تقویت کنیم.

در ادامه اعضای شورای اسلامی شهر تهران، با ۱۷رای موافق، دو فوریت لایحه شهرداری تهران مبنی بر استفاده از اوراق مشارکت را به تصویب رساندند و در ادامه همین جلسه اعضای شورا با ۱۸ رای موافق کلیات این لایحه را تصویب کردند.

بعد از صحبت‌های شهردار، مرتضی الویری، رییس کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر تهران به تشریح نحوه هزینه‌کرد 3 هزار میلیارد تومان اوراق مشارکت پرداخت و گفت: این لایحه از سوی شهرداری تهران به شورا ارایه و در کمیسیون مشترک حمل و نقل و بودجه بررسی شد. براین اساس برای خط شش 700 میلیارد تومان، خط هفت 800 میلیارد تومان، خط سه 250 میلیارد تومان، خط چهار 250 میلیارد تومان و برای خرید اتوبوس نیز هزار میلیارد تومان اوراق مشارکت در نظر گرفته شده است و مابقی مبالغ صرف هماهنگی و غیره خواهد شد.

  انتشار اوراقی که به نتیجه نرسید

به گزارش «تعادل»، این اولین‌بار نیست که شهرداری اقدام به انتشار اوراق مشارکت می‌کند.در قانون بودجه سال 96 اجازه داده شد که شهرداری تهران با تایید وزارت کشور از 4 هزار میلیارد تومان اوراق مشارکت استفاده کند اما به دلیل برگزاری انتخابات و تغییرات مدیریت شهری، شهرداری زمان زیادی برای استفاده از فرصت موجود را نداشت و باید طی دو هفته اوراق را منتشر می‌کرد. به همین دلیل، محمدعلی نجفی، شهردار وقت تهران لایحه دو فوریتی به شورای شهر ارسال کرد تا 2 هزار میلیارد تومان اوراق مشارکت برای تکمیل خط 6 و 2 هزار میلیارد تومان برای تکمیل خط 7 مترو تهران انتشار یابد. در نهایت شهرداری موفق به انتشار این اوراق نشد.سال گذشته نیز در زمان مدیریت محمدعلی افشانی بر شهر تهران، شهرداری و مدیران بانک‌ها توافق کردند با تشکیل یک کنسرسیوم، اوراق مشارکت به ارزش هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان چاپ و برای فروش عرضه کنند.  ادامه حسابرسی تلفیق بودجه سال ۹۳ شهرداری تهران یکی دیگر از دستورکارهای جلسه روز گذشته بود که برای سه هفته متوالی در دستور کار قرار گرفت . در ادامه این گزارش بیش از ۲۰۰ مورد قرائت شد که ۳۳ مورد آن تخلف بود و مقرر شد موارد تخلف به همراه توصیه‌ها به کمیسیون حقوقی برود و پس از بررسی مجدد، در صورت اثبات تخلف به مراجع قانونی از جمله قوه قضاییه ارسال شود.

محسن هاشمی، رییس شورای شهر تهران درباره گزارش تلفیق سال 93 توضیحاتی ارایه کرد و گفت: ممکن است برخی از تخلفات تلفیق بودجه سال ۹۳ در سال‌های بعدی کارهای قانونی‌اش انجام شده باشد، از این رو، در بررسی مجدد کمیسیون حقوقی این موارد از لیست تخلفات خارج خواهند شد. در حال حاضر گزارش تلفیق سال ۹۳ شهرداری تهران در شورا بررسی می‌شود. قطعا در ادامه باید تلفیق سال‌های بعد تا سال ۹۷ را نیز بررسی کنیم که احتمالا این سال‌ها نیز با تاخیر به شورا می‌رسند.

  متخصصان کمک کنند

سید حسن رسولی، خزانه‌دار شورای اسلامی شهر تهران نیز در ادامه بررسی گزارش حسابرسی تلفیقی صورت‌های مالی سال ۹۳، اظهار کرد: شورای پنجم در مورد یکی از مهم‌ترین وظایف نظارتی در حوزه مالی و محاسباتی تصمیم خواهد گرفت. بر اساس گزارش حسابرس مستقل شورای شهر تهران، کمیسیون برنامه‌ و بودجه شورای شهر تهران در حوزه پیشگیری پیشنهادهایی ارایه کرده است که این پیشنهادها در گام نخست برای اصلاح فرآیندها در شهرداری و در گام دوم منجر به اصلاحاتی در حوزه مقررات‌گذاری و نظارت در شورای شهر خواهد شد.

نایب رییس کمیسیون برنامه‌ و بودجه شورای شهر تهران همچنین اعلام کرد: در حوزه بررسی و رسیدگی در مورد بندهایی که مورد تایید قرار نگرفته است، اگر دوستان رأی دهند صورت‌های مالی تلفیقی سال ۹۳ به‌صورت مشروط پذیرفته می‌شود. بندهایی که پذیرفته نمی‌شود، بعد از رسیدگی در کمیسیون حقوقی به هیات‌های رسیدگی به تخلفات کارکنان و مدیران شهرداری و در صورت محرز شدن تخلف به مراکز قضایی ارسال خواهد شد.

رسولی با بیان اینکه گزارش حسابرسی تلفیقی صورت‌های مالی سال ۹۳ در سه جلسه شورای شهر تهران مورد بررسی قرارگرفته است، تأکید کرد: بسیار متأسفم که در بخش خبری صداوسیما اعلام‌شده است که جلسات شورا بدون مصوبه به کار خود را پایان داد. گزارش حسابرسی تلفیقی صورت‌های مالی سال ۹۳ در اجرای اصل شفافیت انتشار عمومی خواهد یافت و از جامعه حسابرسی و حسابداران رسمی و تمام متخصصان درخواست می‌شود، شورای پنجم را در جهت ارتقای سطح انضباط مالی در حوزه پیشگیری و برخورد با متخلفین احتمالی کمک کنند.

  لزوم بازنگری طرح‌های تفصیلی و جامع

محمد سالاری، رییس کیسیون شهرسازی شورای شهر تهران نیز در نطق پیش از دستور خود یکی از مهم‌ترین اولویت‌های مدیریت شهری را توجه به حمل و نقل همگانی دانست و پیشنهاداتی در خصوص تحقق توسعه شهری مبتنی بر توسعه مترو ارایه کرد. او با بیان اینکه نظرسنجی‌های سال‌ها و دهه‌های گذشته و سال‌های اخیر حکایت از این دارد که از منظر جامعه شهری، ترافیک و آلودگی هوا همچنان نخستین چالش‌های شهر تهران هستند، ‌تصریح کرد: بررسی‌های علمی، کارشناسی و نیز تجربیات جهانی نشان می‌دهد که عدم توفیق در حل این چالش‌ها ریشه در مبانی نظری و نحوه تدوین، تصویب و اجرای طرح‌های توسعه شهری شامل طرح‌های جامع و تفصیلی و از سوی دیگر طرح‌های جامع حمل و نقل عمومی دارد. متاسفانه هنوز در کشور ما طرح‌های جامع و تفصیلی توسعه شهری بدون کمترین توجه به طرح‌های جامع حمل و نقل همگانی، تهیه، تدوین، تصویب و اجرایی می‌شوند .به عبارتی طرح‌های توسعه و عمران شهری در کمیسیون‌های ماده ۵ و شورای عالی شهرسازی و معماری و با تایید شوراهای شهر کشور، تهیه و تصویب می‌شود و طرح‌های جامع حمل و نقلی در شوراهای عالی ترافیک به صورت موازی و جزیره‌ای، بدون هیچ‌گونه تبادل نظر.

رییس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر تهران ادامه داد: به تازگی متوجه شدم که با پیگیری مدیریت شهری دوره پنجم و به خصوص تاکیدات ریاست شورا، مطالعات و جانمایی خطوط ۸، ۹، ۱۰ و ۱۱ مترو تهران توسط یک شرکت ایرانی با همکاری یک شرکت فرانسوی در حال اتمام و در آستانه ارایه به شورای عالی ترافیک جهت تصمیم‌گیری و بدون توجه به طرح‌های جامع و تفصیلی است.

وی ادامه داد: از سوی دیگر، بنا بر الزام شورای اسلامی شهر تهران مبتنی بر پیشنهاد کمیسیون شهرسازی و معماری در احکام برنامه پنج ساله سوم توسعه شهر تهران، مبنی بر بازنگری در طرح‌های تفصیلی و جامع شهر تهران، آن هم با محوریت نهاد مطالعات، پایش و راهبری طرح‌های توسعه شهری که به تازگی با امضای توافق نامه‌ای توسط وزیر راه و شهرسازی، ریاست شورای اسلامی و شهردار تهران آغاز به کار کرده، قرار است این بازنگری‌ها مبتنی بر حمل و نقل همگانی صورت پذیرد .این در حالی است که در فرآیند بازنگری طرح‌های توسعه شهری هیچ اثر و نشانه‌ای از برقراری ساز وکار تعاملی با شورای عالی ترافیک به منظور انجام این مهم نیست.

او افزود: اکنون که موضوع طرح تفصیلی ویژه و جدید منطقه ۲۲ شهر تهران در دستور جلسه شورای عالی شهرسازی و معماری کشور برای تصمیم‌گیری قرار دارد، هیچ گونه نشانه محکمی از تهیه طرح توسعه شهری این منطقه، آن هم مبتنی بر مبانی نظریه حمل و نقل عمومی یافت نمی‌شود. کما اینکه اساساً فرآیند تصویب طرح تفصیلی این منطقه مسیر قانونی خود که تصویب در شورای اسلامی شهر تهران (به موجب بند ۳۴ ماده ۸۰ قانون شوراها است) را طی نکرده است.

  افزایش قیمت نهایی هر کیلومتر طول مترو

سالاری با اشاره به بازدید اعضای کمیسیون شهرسازی و معماری و کمیسیون حمل و نقل و ترافیک، از خط ۷ مترو تهران اظهارکرد: گزارش‌های رییس هیات‌مدیره و مدیران مترو تهران حکایت از آن داشت که در مدیریت شهری گذشته حدود ۱۸۰۰ میلیارد تومان و در این دوره مدیریت شهری، بیش از ۱۲۰۰ میلیارد تومان در این خط هزینه شده و تا اتمام و تجهیز این خط بر اساس نرخ‌های روز، بالغ بر بیش از ۵هزار میلیارد تومان دیگر نیاز به منابع درآمدی دارند و این امر نشانه افزایش بیش از حد قیمت تمام شده هر کیلومتر طول مترو دارد.

سالاری در ادامه نطق خود پیشنهاداتی را در این خصوص ارایه کرد و گفت: سریعاً بازنگری طرح تفصیلی و طرح جامع شهر تهران مبتنی بر حمل و نقل همگانی در تعامل مدیریت شهری، شورای عالی شهرسازی و معماری، کمیسیون ماده ۵ و شورای عالی ترافیک با محوریت کمیسیون‌های حمل و نقل و ترافیک و شهرسازی و معماری و با حمایت کلیت مدیریت شهری صورت پذیرد. با توجه به طولانی بودن بیش از حد فرآیند صدور پروانه‌های ساختمانی، ساز و کار و مکانیسم ساده‌تر صدور پروانه ساختمانی برای محدوده‌ها و زون‌های مجتمع‌های ایستگاهی بزرگ مقیاس مبتنی بر اصل و چارچوب‌های لازم ایجاد گردد.

وی ادامه داد: همچنان که رویکرد مدیریت شهری این دوره ایجاد محدودیت برای احداث مجتمع‌های بزرگ مقیاس چند منظوره از جمله مال‌ها و مگامال‌ها و پاساژ‌های بزرگ که در دل محلات مسکونی و در فاصله‌ای دور از محورهای حمل و نقل همگانی و ریلی و فاقد پیوست‌های مطالعاتی است، باید نسبت به تسهیل‌گری جهت افزایش تراکم مثبت و بارگذاری‌های خدماتی و مختلط مبتنی بر نیاز جامعه شهری و در راستای تامین سرانه‌های خدماتی در محورها، زون‌ها و مجتمع‌های ایستگاهی مترو و فضای‌های زیر سطحی مربوطه اقدام شود. تغییر رویکرد اساسی و تغییر رفتار نسبت به سرمایه‌گذاری و سرمایه‌گذاران در شهر تهران به‌خصوص در حوزه حمل و نقل همگانی، ریلی و مجتمع‌های ایستگاهی صورت پذیرفته و بسته‌های تشویقی تسهیل‌گری در ارایه خدمات و کاهش فرآیند بروکراتیک محقق شود. در کار‌سازی تمامی عوارض متعلق به مجتمع‌های ایستگاهی در حوزه معاونت مالی و اقتصاد شهری و سازمان املاک و مستغلات شهرداری تهران و مناطق ۲۲ گانه تسریع و تسهیل‌گری انجام شود. سالاری افزود: در الزام به تامین پارکینگ برای مجتمع‌های ایستگاهی که در محدوده‌های میانی و مرکزی شهر هستند و قرار است احداث شوند بازنگری جدی صورت پذیرد، چرا که هم‌اکنون به موجب مفاد طرح تفصیلی، یک نسخه واحد در نحوه و میزان تامین پارکینگ اماکن تجاری اداری خدماتی و مسکونی برای کل شهر تهران تجویز می‌شود. این در حالی است که ساخت طبقات متعدد پارکینگ روی ساختمان‌های مجتمع‌های ایستگاهی، آن هم در مرکز شهر به مفهوم دعوت به خودرو محور کردن شهر و سفر با خودرو است، در صورتی که فلسفه این مجتمع‌ها و محدوده‌ها دعوت به سفر با مترو و حمل و نقل همگانی است.

عضو شورای شهر تهران موارد دیگر را اینگونه بیان کرد: تصویب طرح تفصیلی منطقه ۲۲ شهر تهران مبتنی بر حمل و نقل همگانی و به خصوص ریلی و اخذ هزینه‌های اجرای خط مترو و حمل و نقل عمومی آن از مال‌ها و مگامال‌های ساخته شده و مجتمع‌هایی که امکان ساخت در آینده به عنوان مجتمع‌های ایستگاهی دارند. تصویب و جانمایی خطوط ۸، ۹، ۱۰ و ۱۱ بر اساس بازنگری طرح جامع و تفصیلی شهر تهران و مبتنی بر حمل و نقل همگانی و در صورت لزوم تغییر جانمایی پهنه‌بندی‌های کار و فعالیت و مختلط در شهر، آن هم معطوف و متمرکز بر خطوط مترو و مجتمع‌های ایستگاهی و حمل و نقل همگانی.