پیشنهاد افزایش مهلت ارزی به صادرکنندگان فرش

تعادل|

صادرات فرش دستباف با وجود قدمت طولانی‌اش، اما طی سال‌های اخیر بنا به شرایط اقتصادی و سیاسی کشور نوسان زیادی داشته است. با وجود اینکه جایگاه خود را در سطح بین‌المللی به عنوان بزرگ‌ترین صادرکننده فرش دستباف حفظ کرده‌ایم اما جایگاه صادرات فرش دستباف در مقایسه با سایر اقلام صادراتی در حال کاهش است. این در حالی است که کشورهای رقیب ایران در حال کپی‌برداری از طرح و رنگ و نقشه‌های ایرانی هستند و تلاش کرده‌اند تا با به روزرسانی این طرح‌ها بازار جهانی را از آن خود کنند. در این راستا، متولیان امر بر آن شدند تا با فراهم کردن شرایط مناسب برای بافندگان و تسهیل در واردات مواد اولیه این صنعت را گسترش دهند تا بازار صادراتی این محصول رونق بگیرد. در همین حال، وزیر صنعت، معدن وتجارت در حاشیه بازدید از بیست و هشتمین نمایشگاه بین‌المللی فرش دستباف، با اشاره به حذف امریکا از لیست صادراتی فرش ایران از ورود فرش ایرانی به بازارهای جدیدی از جمله کشورهای شرق آسیا خبر داد. رضا رحمانی در این مراسم یک خبر خوب هم برای صادرکنندگان فرش داشت و از مذاکراتش با بانک مرکزی برای افزایش فرصت بازگشت ارز حاصل از صادرات فرش دستباف از ٧ ماه به ١٢ ماه خبر داد.

    حذف امریکا از لیست صادراتی ایران

آمارهای منتشر شده خبر از حذف امریکا از فهرست کشورهایی دارد که فرش دستباف ایران به آنها صادر می‌شد. پیش از این ٢٩ درصد صادرات فرش دستباف ایرانی به امریکا بود که کشورهای دیگر جایگزین آن می‌شوند. داده‌ها حکایت از صادرات 8 درصدی فرش‌های دستباف تولید شده در داخل کشور دارد. پیش از این ۲۹ درصد صادرات ایران به امریکا صورت گرفته بود، که پس از آن آلمان با ١۴ درصد رتبه دوم را داشت، اما پس از آغاز تحریم‌های یکجانبه و غیرقانونی امریکا، نخستین کالایی که پس از نفت، تحریم شد؛ فرش دستباف ایرانی بود و این موضوع باعث شد تا ٢٩ درصد صادرات فرش دستباف ایران به امریکا صفر شود. البته صادرکنندگان فرش دستباف کشور به دنبال آن هستند که کشورهای دیگری را جایگزین امریکا کنند. در این زمینه نیز تجار راه‌های دیگر برای صادرات فرش‌های خود پیدا کرده‌اند. از سوی دیگر، آمارهای وزارت صنعت حاکی از آن است که صادرات فرش و صنایع دستی در سال 97 معادل 13 هزار تن بوده و این رقم در سال گذشته آن معادل 9.6 هزار تن است که افزایشی 35.3 درصدی را نشان می‌دهد. ارزش صادرات فرش و صنایع دستی در سال 97 معادل 304.7 میلیون دلار بوده که در مقایسه با سال 96 که رقم 462.2 میلیون دلاری را نشان می‌دهد، کاهش ارزشی 34.1 درصدی را رقم زده است. درست است که آمارهای ارایه شده حکایت از افزایش وزنی صادرات این صنایع در کشور دارد اما از نظر ارزآوری نسبت به سال 96 روند کاهشی در پیش داشته است. این داده‌ها درباره واردات فرش و صنایع دستی نشان می‌دهد، در سال 97 معادل 0.5 میلیون تن به ارزش 1.6 میلیون دلار واردات صورت گرفته که این ارقام در سال 96 معادل 3.2 میلیون تن به ارزش 8.9 میلیون دلار بوده است. این داده‌ها حکایت از روند نزولی واردات فرش و صنایع دستی دارد که به لحاظ وزنی افت 83.5 درصدی و از نظر ارزشی افت 81.7 درصدی را رقم زده است.

    درخواست وزیر برای بازگشت ارزصادراتی فرش

وزیر صنعت، معدن و تجارت در حاشیه بازدید از بیست و هشتمین نمایشگاه بین‌المللی فرش دستباف از مذاکراتش با بانک مرکزی برای افزایش فرصت بازگشت ارز حاصل از صادرات فرش دستباف از ٧ ماه به ١٢ ماه خبر داد. رضا رحمانی با اشاره به ورود فرش دستباف ایران به بازارهای جدید از جمله شرق آسیا، گفت: با وجود تحریم‌ها، علاقه‌مندان این هنر صنعت اصیل همچنان فرش ایرانی می‌خرند. او به اعمال تحریم‌ها علیه فرش دستباف ایران از سوی ایالات متحده امریکا اشاره و اظهار کرد: تحریم بطور طبیعی، بخشی از مشتریان فرش دستباف را که به صورت مستقیم این کالا را از ایران خریداری می‌کردند، کاهش داده، اما به هر حال این هنر صنعت اصیل ایرانی مشتریان خاص خود را دارد و هنر و ذوقی که در آن نهفته است، خریداران را همچنان جذب می‌کند. وزیر صنعت، معدن و تجارت افزود: برند فرش دستباف، مهم‌ترین شاخصه این کالا در بازارهای جهانی است که همچنان مشتریان خاصی داشته که با وجود محدودیت‌های بین‌المللی، همچنان این کالا را از ایران خریداری می‌کنند. او تصریح کرد: امکان فروش فرش دستباف ایران به بازارهای صادراتی وجود دارد که از جمله آن ورود این کالا به شرق آسیا بوده است؛ البته باید برای حضور پررنگ‌تر، سلایق مشتریان به لحاظ ابعاد، رنگ و تنوع را در نظر گرفت. رحمانی با بیان اینکه سفارش‌دهندگان فرش دستباف به این نقطه رسیده‌اند که در نمایشگاه‌های بین‌المللی حضور یافته و تقاضای خود نسبت به این کالا را به ثبت برسانند، افزود: ما نیز باید متناسب با سلایق مشتریان، تولید را انجام دهیم تا صادرات ما بیش از این باشد. این عضو کابینه دولت دوازدهم از حضور ۱۴ سفیر کشورهای مختلف در مراسم افتتاحیه نمایشگاه فرش دستباف خبر داد و گفت: حضور تعداد سفرا و خریداران خارجی که متقاضی فرش دستباف ایران هستند، نشانگر مقبولیت این هنرصنعت اصیل ایرانی در دنیا با وجود همه محدودیت‌های بین‌المللی به وجود آمده است. او ادامه داد: بازاریابی‌های جدید آغاز شده اما سلایق این بازارها با برخی از بازارهای پیشین متفاوت است. بنابراین تولیدکنندگان و صادرکنندگان با درنظر گرفتن این موضوع در حال تولید فرش‌ها متناسب با سلایق این مشتریان هستند. او درباره تأمین مواد اولیه مورد نیاز تولیدکنندگان فرش دستباف گفت: مواد اولیه مشکل اصلی این بخش از تولید کشور است که بر این اساس قرار است در این دوره از نمایشگاه جمع‌بندی لازم در حوزه تأمین مواد اولیه و راهکارهای تسهیل آن انجام شود. رحمانی گفت: تأمین مواد اولیه در دستور کار قرار دارد و در برخی بخش‌ها الزاما واردات نیز صورت گرفته است. بر اساس این گزارش، پیش از این نیز درباره ساماندهی مواد اولیه فرش مطرح شده بود که پشم که یکی از مواد اولیه تولید فرش است به خارج از کشور صادر می‌شود که با پیگیری‌های وزیر صمت این صادرات در سال‌ 97 متوقف شد و همچنین این روند در سال 98 نیز ادامه خواهد داشت. از سال گذشته تعرفه ابریشم از ۱۵ درصد به ۲۶ درصد رسیده که با پیگیری‌های صورت گرفته تلاش شده تا این تعرفه به قبل خود باز گردد. اکنون بر اساس تفاهم نامه با منطقه آزاد چابهار، واردات ابریشم از چین تا ۴۰ درصد ارزان‌تر از بقیه قسمت‌ها تامین می‌شود.

     رقبای فرش ایران

امروز دیگر نمی‌توان جلوی تکنولوژی هیچ کشوری را گرفت و اکنون هند از نظر کمی بیشترین تولید فرش را دارد. ایران هم سعی دارد تا کیفیت را فدای کمیت نکرده و کماکان رتبه برتر فرش دستبافت در جهان را در اختیار دارد. رقبای ایران در فرش از جمله کشورهای هند، نپال و مصر هستند که فعالیت گسترده‌ای دارند و نباید از آنها غافل شد تا صدمه‌ای به جایگاه ایران نرسد. آذربایجان‌ شرقی رتبه اول در صادرات فرش را دارد، اما ۲۰ درصد از این صادرات متعلق به فرش ابریشم است که بیشتر در قم بافته می‌شود. ایران از بیشترین سهم بازار جهانی در فرش دستباف برخوردار است و این صنعت مزایای مختلفی از جمله تنوع تولیدات، طرح، نقش، رنگ و اندازه و الیاف، تأمین بخش عمده مواد مصرفی در داخل، فعالیت موسسات علمی و پژوهشی بسیاری در این زمینه، وجود نیروی کار ماهر و حفظ شبکه فروش در جهان را در اختیار دارد.

     گرانی مشکل بزرگ فرش دستباف

البته پیش از این نیز مدیرعامل اتحادیه سراسری تعاونی‌های تولیدکننده فرش دستباف با اشاره به اینکه امسال با چالش افزایش قیمت تولیدات مواجه هستیم، گفته بود که افزایش قیمت تمام شده در رقابت‌پذیری بازار خارجی تأثیر منفی دارد. عبدالله بهرامی معتقد است، با افزایش بیش از 300 درصدی قیمت مواد اولیه که در سال 97 صورت گرفت، حداقل 8ماه تا یکسال زمان لازم است که این فرش‌ها تولید شوند. امسال با چالش افزایش قیمت تولیدات مواجه هستیم. این افزایش قیمت تمام شده در رقابت‌پذیری بازار خارجی تأثیرمنفی دارد، چراکه شاهد رشد قیمت‌ها هستیم. او ادامه داد: در همین زمان که کشورهای رقیب هیچ افزایش قیمتی ندارند، توان رقابت‌پذیری فرش دستباف ایران حتما کمتر خواهد شد.