آرزوی تحول
دومین وزیر آموزش و پرورش دولت دوازدهم سرانجام بعد از چهارماه بلاتکلیفی انتخاب شد.
محسن حاجی میرزایی در نهایت با ۲۰۰ رای موافق، ۴۸ رای مخالف و ۷ رای ممتنع از مجموع ۲۵۵ رای نمایندگان مجلس، وزیر شد. پس از استعفای محمد بطحایی در اواسط خرداد ماه جاری و سرپرستی نزدیک به سه ماهه سیدجواد حسینی، حالا حاجی‌میرزایی راهی وزارت آموزش و پرورش می‌شود تا مهر امسال بدون وزیر شروع نشود. او قرار است طبق وعده‌هایی که در جلسه روز گذشته مجلس داده، مطالبات معلمان حق‌التدریسی و خرید خدمتی را محقق کند و آیین نامه قانون مصوب مجلس برای استخدام در آموزش و پرورش را نیز تا پیش از پایان مهر در دولت به مرحله تصویب و ابلاغ برساند. حاجی‌میرزایی در جلسه رای اعتماد خود در صحن علنی مجلس شورای اسلامی، بر ضرورت توسعه عدالت آموزشی هم تاکید کرده و اعلام کرد که دسترسی به فرصت‌های برابر حق همه شهروندان است. البته اظهارات وزیر جدید آموزش و پرورش در حالی است که پیش از این حسن روحانی، رییس‌جمهوری، بر خرید خدمات آموزشی از بخش خصوصی تاکید داشته و در دوران وزارت محمد بطحایی هم آموزش و پرورش بیش از هر وقت دیگری به سمت خصوصی و پولی شدن حرکت کرد با این حال حاجی میرزایی روز گذشته در مجلس اعلام کرد که
تک تک دانش‌آموزان در مدارس دولتی حق دارند از سرانه سه و نیم میلیون تومانی استفاده کنند. اظهارات وزیر جدید در حالی است که کارشناسان آموزش اگرچه معتقدند صحبت‌های او در بیان خوب به نظر می‌رسد اما با توجه به اینکه حاجی‌میرزایی هنوز جزییاتی از برنامه‌های خود ارایه نداده و با توجه به سپری شدن سال‌های پایانی دولت دوازدهم، در عمل امکان رسیدن به این اهداف ضعیف است.
برنامه‌های ارایه شده وزیر در جلسه رای اعتماد
محسن حاجی‌میرزایی، وزیر جدید آموزش و پرورش روز گذشته در جلسه رای اعتماد، درباره برنامه‌های خود به چند مورد اساسی اشاره کرد. از جمله آنها می‌توان به بحث حقوق و معوقات معلمان، ضعف زیرساختی بودجه وزارتخانه و افزایش کیفیت مدارس دولتی که مشخصا بر اجرای اصل 30 قانون اساسی مبنی بر حق تحصیل رایگان تاکید دارد، اشاره کرد. او در این جلسه گفت: من مخالفتی با مدارس غیردولتی ندارم و با هدایت در مسیر درست باید به کار خود ادامه دهند ولی وظیفه دارم به عنوان دولت مدارس دولتی را باید ارتقا دهم. ما باید با جبر جغرافیایی در آموزش مقابله کنیم. جبر جغرافیایی یعنی اینکه یک دانش‌آموز نمی‌تواند در مدرسه‌ای آنطرف خیابان ثبت نام کند چون با قوانین ما منافات دارد. این نقض حقوق خانواده‌هاست و این باید اصلاح شود و جزو اولویت‌های من است.
حاجی‌میرزایی افزود: باید بپذیریم تک تک دانش‌آموزان مدرسه دولتی حق دارند از سرانه‌ای که برای آنها در نظر گرفته شده استفاده کنند من با کمک جمعی از متخصصان مدلی علمی را برای ایجاد نوعی تعاونی برای مدارس طراحی می‌کنیم تا منجر به بهبود کیفیت آموزشی بیانجامد. هر کودکی که از تحصیل باز می‌ماند در خطر فقر و بیکاری در آینده خواهد بود. در همین راستا یکی از دغدغه‌های جدی من رسیدگی به کودکان بازمانده از تحصیل است. زیرا از یک سو معیشت این دانش‌آموزان و از سوی دیگر نیازهای آنها به آموزش بسیار اهمیت دارد و باید سریعا به وضعیت این کودکان رسیدگی کنیم. باید آموزش رایگان، با کیفیت و اصولی با مشارکت معلمان در همه جای کشور فراهم شود.
وزیر آموزش و پرورش درباره رسیدگی به وضعیت معیشیت معلمان هم اظهار کرد: من با دولت هماهنگی کردم و از مجلس کمک می‌خواهم تا لایحه خاصی را مخصوص معلمان تدوین کنیم تا منفعت معلمان آن‌گونه که شایسته است تامین شود. برای حل مسکن معلمان برنامه داریم و برای افزایش برخورداری فرهنگیان در همکاری با وزارت راه و شهرسازی همکاری می‌کنیم. اقتصاد آموزش و پرورش بزرگ است و محدود به اعتبارات دولتی نمی‌شود. بیش از ۱۵ هزار میلیاردتومان در قالب کلاس‌های کنکور و کتاب‌های کمک آموزشی هزینه می‌شود و این حجم بزرگ اقتصادی به ما کمکی نمی‌کند و دانش‌آموزان را تبدیل به شهروند کند آنها را تست زن بار می‌آورد. تاثیر معدل در‌پذیریش دانشگاه‌ها باید افزایش پیدا کند و فرایند کنکور باید اصلاح شود.حاجی‌میرزایی اشاره‌ای به وضعیت بودجه وزارتخانه کرده و گفت: تحقق همه اهداف بلند آموزش و پرورش نیازمند توجه به واقعیت‌های موجود است. یعنی ابتدا باید مسائل آزاردهنده را‌برداریم و توجه به اقتصاد آموزش و پرورش در اولویت است. این اقتصاد بیمار است. این بودجه از ضعف ساختاری رنج می‌برد. بودجه آموزش و پرورش همیشه با یک سوم کسری بسته می‌شود و علت این است که هزینه‌های جانبی هزینه‌های اجتناب ناپذیر تلقی نمی‌شود. من با رییس‌جمهور دیروز صحبت کردم و می‌گویم درست است که مطالبات معوق فرهنگیان باید به سرعت سامان داده شود اما مشکل را باید ریشه‌ای حل کرد و برای حل ریشه‌ای بودجه آموزش و پرورش نیازمند این هستیم این بودجه واقعی بسته شود.
برنامه‌ها، کلیاتی بود که قابلیت اجرا ندارد
اظهارات حاجی‌میرزایی در جلسه رای اعتماد در حالی است که او در توییتر هم بر موضع اعلام شده خود تاکید کرده و پس از کسب رای اعتماد مجلس، در توییتی نوشت: «امیدوارم بتوانم با یاری همه معلمان عزیز، صاحب‌نظران، بازنشستگان، دانش‌آموزان و اولیای آنها، تحولی واقعی را در راستای اجرای برنامه‌های خود که هم‌اکنون برنامه مورد تایید نمایندگان ملت است رقم بزنم.»
وزیر، در برابر معوقات سال‌های گذشته
با این حال اگرچه وزیر جدید خود را خواهان تحول واقعی در آموزش و پرورش می‌داند اما کارشناسان آموزش معتقدند برنامه‌های ارایه شده از سوی او ارایه کلیات بود و نیاز به برنامه‌های جزئی دارد. مهدی بهلولی، کارشناس آموزش و پرورش درباره این موضوع به «تعادل» گفت: مشخص نیست برای اجرای آنچه به عنوان طرح و برنامه خود ارایه کردند چه اقداماتی قرار است انجام شود. در واقع مشابه این صبحت‌ها از سوی وزرای قبلی هم مطرح می‌شد اما هیچ‌وقت اجرایی نشد. دلیل اجرایی نشدن این برنامه‌ها به مسائل متعددی از جمله بودجه و... برمی‌گردد که تا حدودی خارج از اراده وزارتخانه است. او افزود: در واقع وزیر جدید وزارتخانه‌ای را تحویل گرفته که هنوز با مشکل معوقات سال‌های گذشته معلمان دست و پنجه نرم می‌کند. چیزی نزدیک به 10 هزار میلیارد تومان معوقات معلمان است که باید داده شود و از طرف دیگر کسری بودجه این وزارتخانه هم موضوعی است که نمی‌توان انکار کرد و همه این شرایط در حالی است که تا پایان عمر دولت دوازدهم چیزی باقی نمانده و در واقع یک سال پایانی عملا زمان بروز اتفاقات و تغییرات کلان نیست. بنابراین اگر وزیر جدید تمرکز خود را بر موضوع حل معوقات معلمان بگذارد و در یک‌سال باقی مانده این مشکل را حل کند هم کار بزرگی است که البته این موضوع زمانی امکان پذیر است که او در دولت نفوذ زیادی داشته باشد که اکنون نمی‌توان درباره آن نظر داد.
بهلولی اظهار کرد: از طرف دیگر آقای حاجی‌میرزایی درباره مدارس دولتی صحبت‌هایی کردند که بسیار عالی است اما باز هم اعلام نکردند جزییات رسیدن به چنین کیفیت و استانداردی برای مدارس دولتی چگونه است؟ در حالی که رییس‌جمهور بر کاهش سرانه آموزش دانش‌آموزان و استفاده از خرید خدمات و توان بخش خصوصی تاکید دارد، وزیر چگونه بر این موضوع تمرکز می‌کند که که تک تک دانش‌آموزان در مدارس دولتی حق دارند از سرانه سه و نیم میلیون تومانی استفاده کنند؟ مگر می‌شود یک وزیر خلاف خواست دولت حرکت کند؟ متاسفانه آقای بطحایی فرصت خوبی از آموزش و پرورش را از بین برد و شرایط را برای دو سال بعد از خود هم سخت کرد.
وزیر 2 معضل را هم حل کند، کافی است
صحبت‌های بهلولی در حالی است که محمد نیک‌روش، کارشناس آموزش هم معتقد است آموزش و پرورش در شرایط فعلی، روزهای باثباتی را سپری نمی‌کند.
او درباره این موضوع به «تعادل» گفت: از نظر من اکنون بحث اصلی سر و سامان دادن به وضعیت مدارس و معلمان است. در واقع اگر نگوییم معلمان بی‌انگیزه بلکه کم انگیزه شده‌اند به ویژه در بحث رتبه‌بندی وعده‌هایی که به آنها داده شده، محقق نشده است. بنابراین وزیر جدید باید بتواند مدارس را سر و سامان دهد چرا که در برخی از مدارس با کمبود معلم مواجه هستیم و با توجه به نزدیک بودن سال تحصیلی جدید این موضوع باید در صدر اقدامات حاجی‌میرزایی باشد. از طرف دیگر باید به وضعیت معلمان و طرح رتبه‌بندی و وعده‌هایی که به معلمان داده شده است، رسیدگی کند.
او افزود: با توجه به اینکه فرصت چندانی هم تا پایان دولت باقی نمانده به نظر می‌رسد اگر آقای حاجی‌میرزایی به جای اعمال تغییرات در تمامی بخش‌های آموزش و پرورش، چند مورد مهم را انتخاب کرده و تا پایان عمر فعالیت خود بر آنها تمرکز کرده و حل‌شان کند، می‌توان نمره قبولی به او داد. در شرایط فعلی شاید پرداخت معوقات معلمان اصلی‌ترین درخواست بدنه آموزش و پرورش از دولت باشد و بعد از آن هم حل بحران کمبود فضای آموزشی. حتی اگر این دو مورد هم در دوره وزارت او سر و سامان پیدا کند و در سایر بخش‌ها تغییری صورت نگیرد هم باز اتفاق خوبی است.
