پوشش ریسک در سبد
گروه بورس|
هنگامی که افراد، اقدام به سرمایه‌گذاری در بورس می‌کنند، مشاوران و کارشناسان بازار سرمایه، به صورت مترتب به آنها می‌گویند که بهتر است سبد سرمایه‌گذاری داشته باشند. در واقع تصمیم به سرمایه‌گذاری، زمانی انجام می‌شود که افراد تمایل دارند از منابع مادی و پول خود، سود کسب کنند. قطعا همه ما تصمیماتی در خصوص شیوه سرمایه‌گذاری می‌گیریم که نتیجه آن کسب بازده زیاد (بازده معقول و واقعی) با قبول ریسک متناسب باشد. اما این سوال پیش می‌آید که چگونه می‌توان ریسک حاصل از سرمایه‌گذاری را تا حد امکان کاهش داد؟
گواه تاریخی و ادبیاتی این موضوع نیز، آن است که می‌گویند، «همه تخم مرغ‌ها را در یک سبد نچینید، زیرا این واقعیت که پیش بینی دقیق سود یا زیان در بازار سرمایه‌گذاری ممکن نیست، باعث می‌شود که عاقلانه‌ترین تصمیم در خصوص سرمایه‌گذاری ایجاد یک سبد سرمایه‌گذاری با دارایی‌های متنوع باشد. درواقع هر سرمایه‌گذار باید یک پورتفو (Portfolio) سرمایه‌گذاری داشته باشد که شاخص و معیار اصلی برای انتخاب آن، میزان ریسک‌پذیری سرمایه‌گذار است. انتخاب صحیح نوع و تعداد سهام در سبد سرمایه‌گذاری، باعث کاهش ریسک حاصل از سرمایه‌گذاری می‌شود که باید با مشورت یا توسط افراد مجرب و متخصص این حوزه صورت پذیرد. مهم‌ترین و اصولی‌ترین نکته در سرمایه‌گذاری این است که باید سبدی از دارایی‌ها تشکیل داد تا ریسک حاصل از سرمایه‌گذاری کاهش یابد و هرقدر تعدد و مخصوصا تنوع دارایی‌ها در سبد سرمایه‌گذاری بیشتر باشد، قطعا منجر به کسب سود با ریسک کمتر خواهد شد؛ البته نباید فراموش کنید که این امر نباید به نحوی انجام شود که کنترل خود را روی دارایی‌های مختلف از دست دهید (به زبان ساده برای افزایش تنوع سبد سرمایه‌گذاری نباید تعداد خیلی زیادی از انواع دارایی‌ها را وارد سبد کرد) . یکی از مهم‌ترین دلایل ضرورت تشکیل سبد سرمایه‌گذاری برای سرمایه‌گذار این است که اگر به هر دلیلی ارزش یکی از دارایی‌ها با افت قیمت مواجه شده باشد احتمال جبران آن در ارزش سایر دارایی‌های سبد سرمایه‌گذاری، بیشتر خواهد بود. درواقع تنوع در سبد سرمایه‌گذاری به نوعی مدیریت ریسک به حساب می‌آید.
کدام ریسک؟
ریسک عبارت از احتمال بروز نتایج متفاوت با پیش‌بینی‌ها یا انتظارات است، به عبارتی ریسک به معنی انحراف «نتایج واقعی» از «نتایج مورد انتظار» است. بنابراین، در جایی که نتایج مورد انتظار یک پدیده بطور قطعی مشخص نباشد و همراه با احتمال باشد، با موقعیت ریسکی مواجه خواهیم بود.
به عنوان مثال پیش‌بینی شخص این است که قیمت سهام X در روز آینده به 115 تومان برسد، اما اطمینان کامل ندارد و احتمال می‌دهد که دامنه انحراف آن 5 تومان باشد. بنابراین، این یک موقعیت ریسکی است، چون ممکن است فردا قیمت مورد انتظار (115 تومان) محقق نشود، بلکه قیمت بین 110 تومان و 120 تومان نوسان داشته باشد. بر این اساس، در موقعیت‌های ریسکی چند نتیجه ممکن وجود دارد که احتمال رخداد هر کدام نیز مشخص است.
ریسک‌های بازار سهام
حال باید توجه داشت که در بازار سهام، ریسک بر اساس رویکردهای مختلفی تقسیم‌بندی می‌شود. یکی از دسته‌بندی‌های ریسک، بر اساس عامل ایجاد ریسک است که بعضی از موارد آنها عبارتند از:
ریسک قدرت خرید (تورم) دیگر ریسکی است که در تعریف این نوع از ریسک، بیان می‌شود که احتمال اینکه قدرت خرید ناشی از جریان‌های نقدی کسب شده در آینده متفاوت از میزان پیش بینی شده باشد. به عبارتی در اثر تورم، قدرت خرید پول تغییر پیدا کند.
سپس نوبت به درک ریسک سیاسی می‌رسد که از احتمال وقوع رخدادهای سیاسی که می‌تواند بر بازده یا ریسک فرصت‌های سرمایه‌گذاری تاثیرگذار باشد، خبر می‌دهد و باعث نوسان قیمت‌های سهام شود.
ریسک نرخ سود، دیگر ریسک موجود در بازار سرمایه است و همواره این احتمال وجود دارد که در اثر تصمیمات بانک مرکزی یا سایر عوامل، نرخ سود در اقتصاد تغییر کند و باعث تغییر قیمت‌ها شود.
ریسک نرخ ارز، آخرین ریسکی است که فعالان بازار سرمایه باید آن را محل توجه قرار دهند و احتمال نوسان نرخ ارز و تغییر ارزش پول ملی در برابر سایر ارزها که می‌تواند میزان جریان‌های نقدی واقعی را تغییر دهد، با این نوع از ریسک همراه است.
راه آسان مدیریت ریسک در بازار سهام
یکی از آسانترین راه‌های ورود به بورس که می‌تواند ضمن ورود پول به چرخه مولد اقتصاد، ریسک‌ها را نیز کنترل کند، ورود به صورت غیر مستقیم از طریق سیستم‌های سبدگردانی یا صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک است که اصطلاحا به آن سرمایه‌گذاری غیر مستقیم نیز می‌گویند. این نوع از سرمایه‌گذاری مناسب افرادی است که به دلایل مختلف نمی‌توانند به صورت مستقیم اقدام به خرید و فروش سهام نمایند. مثلا فرصت، اطلاعات یا مهارت کافی را برای بررسی و تحلیل و خرید و فروش سهام ندارند.به این دسته از افراد توصیه می‌شود که به صورت غیرمستقیم در بورس سرمایه‌گذاری نمایند.در روش غیر مستقیم، فرد سرمایه‌گذار مدیریت سرمایه خود را به دست افرادی می‌سپارد که هم مهارت و دانش مالی بالایی دارند و هم بیشتر وقتشان را مستقیما صرف بررسی تحلیل گزینه‌های مختلف سرمایه‌گذاری می‌کنند.در نتیجه سرمایه توسط یک تیم حرفه‌ای مدیریت خواهد شد.
هم‌اکنون که تعداد زیادی از این صندوق‌ها تحت عنوان صندوق‌های در سهام، مختلط و درآمدثابت در بازار حضور دارند که اولین مزیتی که برای سرمایه‌گذاران دارند، تحت عنوان مدیریت حرفه‌ای دارایی‌ها شناخته می‌شود. در واقع نخستین مزیت صندوق سرمایه‌گذاری، مدیریت حرفه‌ای پول است.به این معنی که سرمایه افراد توسط یک تیم حرفه‌ای و آشنا به مسائل مالی و سرمایه‌گذاری مدیریت خواهد شد.
کاهش ریسک سرمایه‌گذاری‌ها، دیگر مزیت این صندوق‌هاست که تحت عنوان تشکیل سبدی از دارایی‌ها که اصطلاحا متنوع‌سازی دارایی‌ها نام دارد، باعث کاهش ریسک سرمایه‌گذاری می‌شود. صندوق سرمایه‌گذاری نیز با متنوع‌سازی سرمایه‌گذاری‌های خود ریسک سرمایه‌گذاری شما را به مقدار قابل توجهی کاهش می‌دهد.
نظارت و شفافیت اطلاعاتی، مهم‌ترین مزیت این صندوق‌هاست که در زمانه بی‌اعتمادی به نهادهای مالی همچون موسسات مالی، صندوق‌های سرمایه‌گذاری در بازه‌های زمانی مشخصی توسط سه نهاد سازمان بورس و اوراق بهادار، متولی و حسابرس مورد بازرسی قرار می‌گیرند و تمامی فعالیت‌های آنان به صورت شفاف اطلاع‌رسانی می‌شوند.
نقد شوندگی بالا که یکی از مهم‌ترین فاکتورهای سرمایه‌گذاری در هر بازاری به شمار می‌رود، بطور حرفه‌ای در تدوین مقررات این صندوق‌ها دیده شده و این امکان را به سرمایه‌گذاران می‌دهد که خیلی زود پول خود را نقد کنند. .در واقع در زمان فروش، ضامن نقد شوندگی صندوق ورود می‌کند و در هر زمانی که سرمایه‌گذار بخواهد، سرمایه‌اش به وی باز می‌گردد.
صرفه جویی نسبت به مقیاس، دیگر مزیت این صندوق‌هاست که با توجه به اینکه صندوق‌های سرمایه‌گذاری از گردآوری سرمایه‌های خرد تشکیل می‌شوند، بنابراین امکان استفاده از مزایای یک مجموعه سرمایه‌گذاری بزرگ برای دارندگان آن فراهم می‌شود. شاید یک فرد با ۱ میلیون تومان توانایی سرمایه‌گذاری در گزینه‌های متنوعی را نداشته باشد.اما با توجه به حجم بالای سرمایه در صندوق سرمایه‌گذاری، این امکان فراهم می‌شود. ضمنا به دلیل حجم بالای سرمایه صندوق‌ها هزینه‌هایی از قبیل تحلیل، بررسی، ارزش‌گذاری، خرید و فروش و سایر هزینه‌ها در بین سرمایه‌گذاران سرشکن می‌شود و برای سرمایه‌گذار صرفه‌جویی زیادی خواهد داشت.
