امروز وزرای نفت عضو اکو دیدار می‌کنند
گروه انرژی|
امروز قرار است وزرای نفت کشورهای عضو اکو با همدیگر دیدار کنند. افغانستان، آذربایجان، ایران، قزاقستان، قرقیزستان، پاکستان، تاجیکستان، ترکیه، ترکمنستان و ازبکستان 10 عضو این سازمان را تشکیل می‌دهند. یک کارشناس اقتصاد سیاسی به ایلنا گفته است دیدار وزرای نفت این کشورها برای ایران می‌تواند دریچه‌ای در فروش نفت باز کند.
به گفته بهزاد محمدی مدیرعامل شرکت صنایع ملی پتروشیمی وزرای نفت کشورهای عضو این سازمان امروز چهارشنبه سوم مهرماه با وزیر نفت ایران دیدار و گفت‌وگو خواهند داشت.
در این ارتباط و امکان بهره گرفتن ایران از تعمیق همکاری کشورهای عضو اکو به خصوص در عرصه نفت و گاز علی اصغر زرگر کارشناس اقتصاد سیاسی بر این باور است: کشورهای عضو این سازمان هنوز به لحاظ اقتصادی آن‌گونه که باید و شاید نتوانسته‌اند همگرایی داشته باشند، در حالی که این کشورها همسایگان ایران هستند و می‌توانند لابی ارتباط با دیگر کشورها در مناطق دورتر باشند.
این کارشناس حوزه اقتصاد سیاسی بیان کرد: ایران یکی از مهم‌ترین کشورهای فعال در حوزه نفت و گاز است با توجه به تحریم‌ها می‌تواند از این روابط و همکاری با این کشورها در قالب یک سازمان با اهداف مشخص و واحد بهره ببرد و این همکاری روزنه‌ای در تبادل و تعمیق همکاری‌های نفتی و گازی باشد. ما می‌توانیم از این سازمان برای فروش نفت استفاده کنیم، چرا که با توجه به وجود راه‌های زمینی، ریلی و مرز خاکی امکان ارتباط آسان‌تری خواهیم داشت.
وی تاکید کرد: ترکیه بارها اعلام کرده ما تابعی از سیاست‌های امریکا نیستیم و نیاز نفت و گاز خود را از ایران تامین می‌کنیم، حتی در رابطه با کشتی سرگردان، این کشور حاضر بود نفت آن را تخلیه کند، روابط گازی که با ترکمنستان داریم شرایط خوبی را پیش روی ما قرار می‌دهد، کشورهای دیگر عضو این سازمان هم بعضا می‌توانند مشتریان خوبی برای ایران باشند و در قبال آن کالای مورد نیاز ما را تامین یا تبادل کالا صورت بگیرد.
زرگر گفت: در هر حال در شرایط کنونی علاوه بر پیام مثبت همکاری این کشورها تبادل افکار وزرای نفت اعضای اکو می‌تواند راهکارها و پیشنهادات مثمرثمری را نوید ببخشد. علاوه بر اینها با توجه به عرضه نفت و بنزین ایران در بورس و اینکه شاید مشتریان احتمالی این کالاها کشورهای عضو اکو باشند تبادل افکار وزرا می‌تواند معاملات را تسهیل و مشکلات بخش خصوصی خریدار و فروشنده این کالاها را رفع کند.
این کارشناس حوزه اقتصاد سیاسی گفت: باید سعی شود واگرایی‌ها کاهش یابد و سازمان اکو به نحوی تقویت شود که از نظر اقتصادی قدرتمند و وزنه‌ای در رقابت با سایر سازمان‌های اقتصادی بین‌المللی باشد.
اکو را نخستین‌بار سه کشور ایران، پاکستان و ترکیه در سال ۱۳۴۳ (۱۹۶۴) پایه‌ریزی کردند. این سازمان در ابتدا با نام «آر سی دی» آغاز به کار کرد. پس از انقلاب اسلامی ایران در سال ۱۳۵۷ کار سازمان با وقفه مواجه شد و در سال ۱۳۶۴ با نام «اکو» حیات خود را از سر گرفت.
پس از فروپاشی شوروی، در سال ۱۳۷۲ کشورهای افغانستان، جمهوری آذربایجان، قزاقستان، ترکمنستان، قرقیزستان، ازبکستان و تاجیکستان نیز به سازمان اکو پیوستند. این سازمان هم‌اکنون با ده عضو، امکانات نفت، گاز و صنعتی را در اختیار دارد.
طبق اساسنامه این سازمان، اکو برای بهبود شرایط توسعه اقتصادی پایدار کشورهای عضو تلاش می‌کند و برای حذف تدریجی موانع تجاری در این منطقه فعالیت دارد. از دیگر اهداف اکو، تهیه برنامه مشترک برای توسعه منابع انسانی در این ده کشور است. این سازمان همچنین برای تسریع برنامه توسعه حمل و نقل و ارتباطات فعالیت می‌کند.
زرگر اعتقاد دارد که با توجه به وضعیتی که ایران به لحاظ تحریم دارد، اگر بتوانیم اکو را فعال‌تر کنیم و تبادلات و همگرایی بیشتری داشته باشیم، راحت‌تر از شرایط فعلی عبور می‌کنیم.
این کارشناس حوزه اقتصاد سیاسی تصریح کرد: البته سیاست خارجی این کشورها رویکرد متفاوتی دارد و اقتصادشان به شکلی نیست که مکمل هم باشند، برای توسعه اقتصادی به کشورهای صنعتی نگاه می‌کنند و بیشتر مراودات صادرات و واردات با کشورهای پیشرفته صنعتی است. بنابراین اگر ایران سعی کند بخش‌هایی از اقتصاد را که این کشورها می‌توانند مکمل هم باشند شناسایی و ارزیابی مجدد کند آینده خوبی برای این کشورها رقم خواهد خورد.
وی یادآور شد: در شرایط فعلی این کشورها می‌توانند با پول ملی یا به به صورت پایاپای به رونق اقتصادی بپردازند، ضمن اینکه ایران نیز تا حدی از تنگنای تحریم عبور کند.زرگر اظهار داشت: ایران تاکنون با هر یک از کشورهای عضو این سازمان به تنهایی رابطه خوب اقتصادی داشته اما در قالب کشورهای سازمان اکو همکاری قابل قبولی نداشته‌اند. تاکنون سعی نشده شناخت کاملی از مسائل اقتصادی و بازرگانی در حوزه اکو داشته باشیم، یعنی نمی‌دانیم در چه جاهایی همگرایی و در چه نقاطی واگرایی داریم.
وی خاطرنشان کرد: باید سعی شود واگرایی‌ها کاهش یابد و سازمان اکو به نحوی تقویت شود که از نظر اقتصادی قدرتمند و وزنه‌ای در رقابت با سایر سازمان‌های اقتصادی بین‌المللی باشد.
فریدون برکشلی که رساله دکتری خود را در خصوص همکاری‌های منطقه‌ای نوشته در مورد افقی که پیش روی همکاری‌های اقتصادی در اکو قرار دارد به «تعادل» می‌گوید: « کشورهای عضو اکو دارای ساختارهای اقتصادی مکمل نیستند. عموما صادر‌کننده مواد اولیه و محصولات صنعتی دارای ارزش‌افزوده پایین و وارد‌کننده ماشین‌آلات و مواد اولیه مورد نیاز صنایع هستند. لذا ترکیب‌پذیری اقتصاد اعضای اکو محدود است.» او ادامه می‌دهد: «در اواخر دهه ۱۹۵۰ کشورهای اروپایی که بر پایه اتحادیه بنلوکس Benelux شامل آلمان، فرانسه و لوکزامبورگ زمینه اتحادیه امروز اروپای امروز را پایه‌ریزی کردند، بر پایه آهن و زغال‌سنگ میان اتحادیه شکل گرفت.» به همین واسطه است که برکشلی اعتقاد دارد موفقیت اکو در گرو فراهم شدن شرایط و زمینه‌های ترکیب‌پذیری اقتصادی ما بین آنان است؛ شرایطی که از نظر او از طریق شناسایی . مزیت‌های اعضا و تامین کالاهای مورد نیاز یکدیگر به دست می‌آید.»
آقای برکشلی با اشاره به اینکه خودش طرحی را با عنوان «بازار مشترک انرژی کشورهای حاشیه خزر» در دوران وزارت خارجه آقای ولایتی مطرح کرده بوده است، توضیح می‌دهد: «انرژی شامل نفت، گاز، برق و بلکه محصولات پتروشیمیایی یکی از مواردی است که می‌تواند به شرایط تحکیم اکو کمک کند. تعدادی از اعضا مانند ایران، قزاقستان، جمهوری آذربایجان دارای انرژی و برخی مانند تاجیکستان یا افغانستان فاقد انواع انرژی مازاد هستند که می‌تواند زمینه ساز همکاری‌های بعدی باشد. البته دبیرخانه اکو، کمیته انرژی هم دارد ولی هنوز به اهداف موثری دست پیدا نکرده است.»
موضوع دیگری که برکشلی به آن اشاره دارد «تلاش برای وارد کردن کشورهایی در سازمان اکو است که خود به لحاظ تجاری فعالند» او توضیح می‌دهد: «این کشورها می‌توانند موجب فعال‌سازی سازمان اکو را هم فراهم آورند. کشورهایی مانند هندوستان، امارات متحده عربی، عمان و... می‌توانند به تغییرات ساختاری و بهینه کردن مبادلات بازرگانی میان اعضا سازمان اکو موثر باشند.»
او در پایان می‌گوید: «اکو را یک حرکت پر شتاب و قدرتمند می‌توان از یک سازمان اقتصادی بالنسبه گمنام و ناموفق به سازمانی مانند بریکس BRICS تبدیل کند.»
