فیلم‌های خارجی در سرورهای داخلی حبس شدند
گروه دانش و فن|
وب‌سایت‌های ارایه‌کننده فیلم و سریال، این روزها با مشکل مواجهند، برخی «به روز» نمی‌شوند و در برخی دیگر هم لینک‌های دانلود فیلم غیرفعال است. اگر علت را جویا شوید، با این عبارت برخورد می‌کنید که سرورهای داخلی این وب‌سایت‌ها قطع شده است، موضوعی که وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات هم آن را تایید کرده است.
این اولین‌بار نیست که وب‌سایت‌های ارایه‌دهنده فیلم و سریال خارجی تعطیل می‌شوند. یکی از بزرگ‌ترین وب‌سایت‌های ایرانی که سابقه‌ای چند ساله در ارایه دانلود فیلم و سریال خارجی داشت و حتی در مواردی دوبله اختصاصی برای این فیلمها عرضه می‌کرد، دقیقا دو سال پیش و درحالی که رتبه بالایی در بین وب‌سایت‌های داخلی در الکسا داشت، بسته شد. تعطیلی چندروزه این سایت، با اظهارات دادستانی مبنی بر «دستگیری بزرگ‌ترین مرجع دانلود فیلمها و سریال‌های هالیوودی » مقارن شد و اگرچه اشاره‌ای به اسم این سایت نشده بود، این تصور را ایجاد کرد که صحبت‌های انجام‌شده درباره ادمین‌های آن است. آن زمان، یکی از مهم‌ترین شایعاتی که مطرح شد، شکایت شبکه‌ها و سایت‌های پخش آنلاین فیلم و VODها از این سایت بود، با این هدف که با بسته شدن این مرجع دانلود فیلم، بزرگ‌ترین رقیب را از گردونه رقابت حذف می‌کنند؛ البته تبلیغات گسترده‌ای که برای تلویزیون‌ها و شبکه‌های آنلاین پخش فیلم در سطح کشور برقرار شده بود، این شک را در اذهان تقویت کرد. حتی همان زمان هم کاربران بسیاری به وزیر ارتباطات در شبکه‌های اجتماعی حمله کردند و علت را جویا شدند اما جهرمی در واکنش به این اعتراض‌ها اظهار کرد: « اعتراضاتی در خصوص تعطیلی یک سایت در جریان است. این سایت فیلتر نشده و وزارت ارتباطات در تعطیلی آن نیز نقشی نداشته است.»
این‌بار هم ذهن‌ها حول محور فیلترینگ و شکایت VODها و سایت‌های پخش آنلاین می‌گشت تا جایی که اعلام شد دستور دادستانی شده است. در نامه‌ای منتسب به دادستانی کل کشور و خطاب به مدیران شرکت‌های ارایه‌دهنده خدمات میزبانی، به امضای جواد جاویدنیا –معاونت دادستان در امور فضای مجازی- به تاریخ 9 شهریور ماه سال جاری، آمده است: «با عنایت به ماده 751 بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی (قانون جرایم رایانه‌ای)، شرکت‌های ارایه‌دهنده خدمات میزبانی مکلفند از ارایه هرگونه سرویس به دامنه‌هایی که در حال حاضر در سامانه پالایش کشور فیلتر هستند، خودداری کنند. لذا مقتضی است ضمن جلوگیری از هرگونه ارایه سرویس/خدمت به دامنه‌های فیلترشده، از ادامه فعالیت این دامنه‌ها در صورتی که قبلا با آنها قراردادی منعقد شده است، خودداری شود. ضمنا در صورت مشاهده هرگونه اقدام خلاف دستور فوق، با شرکت‌های متخلف برخورد قانونی به عمل خواهد آمد. همچنین جهت دریافت WebService مربوط به استعلام، با واحد فنی معاونت فضای مجازی دادستانی کل کشور تماس حاصل کنید» به نظر می‌رسد دادستانی کشور به شرکت‌های ارایه‌دهنده میزبانی وب، یک وب سرویس ارایه داده تا هر یک از آنها اگر خواست هاستی به سایتی بدهد از این وب سرویس استعلام بگیرد و در صورت تایید به سایت مذکور،هاست داده شود. در همین نامه همچنین تاکید شده که سایت‌هایی که از قبل فیلتر هستند و‌هاست می‌گیرند نیز باید بسته شوند. این نامه همچنین به سیدابوالحسن فیروزآبادی -رییس مرکز ملی فضای مجازی- جهت اطلاع و حسین فلاح جوشقانی –رییس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی- جهت اقدام لازم در خصوص تعیین تکلیف نحوه اخذ مجوز شرکت‌های ارایه‌دهنده خدمات میزبانی، رونوشت شده است.
اینها در حالی است که ادمین یکی از این سایت‌های مشهور، ادعا کرده سرورهای دانلود به دستور ستاد فیلترینگ توقیف شده است و پرونده‌سازی و شکایت مدیران VODهای ایرانی را سرمنشا این موضوع دانست و اعلام کرد و سایت‌های فیلمی که به صورت آزاد فعالیت می‌کنند، از این قاعده مستثنی نخواهند بود، مگر اینکه سرورهایشان خارج از کشور باشد. هرچند، در پاسخ به ادعاهایی که به VODها وارد شد، یکی از سایت‌های پخش آنلاین، با رد این ادعا، توضیح داد که شکایتی از این سایت‌ها نکرده است و «خاموش شدن سرورهای تعدادی از سایت‌ها، طبق دستور کتبی مقامات قضایی کشور روی داده است و توسط شرکتی صورت گرفته که میزبانی این خدمات را برعهده داشته» و دیگر اینکه «این سایت هیچ‌گونه نقشی در فرایند دستور قضایی صادرشده از سوی دادستان برای عدم ارایه خدمات به دامنه‌های فیلتر شده (فارغ از نوع فعالیت دامنه) نداشته و ندارد.»
همچنین در حالی که بسیاری از کاربران توییتر به اختلال در سرورهای دانلود فیلم در سایت‌ها واکنش نشان داده و وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات را مسوول این موضوع دانستند، محمدجواد آذری جهرمی در پاسخ به این انتقادات تند و تیز که نوشت: «بسته شدن سایت‌های دانلود فیلم به من مربوط نیست. دادستانی به ارایه‌دهندگان خدمات میزبانی وب دستور داده، این وسط من هیچ کاره‌ام.» او در پاسخ به کاربری که پرسیده بود، آیا او یک مقام تشریفاتی است، نیز گفته: «مسوولیت ما وصل است، در قطع همان مقام تشریفاتی هم نیستیم.» برخی دیگر به اختیارات وزیر اشاره کردند که از آن برای جلوگیری از فیلتر سایت‌ها استفاده کند که جهرمی در پاسخ به کاربری نوشت: «وزیر ارتباطات در فیلترینگ اختیاری ندارد که از آن استفاده کنه. باور کنید اگر داشتم، از این اختیار مدت‌ها پیش استفاده می‌کردم.» او همچنین با اشاره به روند فیلتر این سایت‌های ایرانی دانلود فیلم، گفت: «فردا همه این سایت‌ها سرورهایشان را از ایران بیرون می‌برند و راه می‌اندازند و دوباره بازار مافیای فیلترشکن رونق می‌گیرد. خیلی از کشورها با مشکل عدم رعایت کپی‌رایت مواجه هستند و شیوه‌های بهتری برای مدیریت این مشکل دارند.» وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات همچنین خاطرنشان کرد: «البته ما برای اصلاح امور، درخواست یک استفساریه داده‌ایم، در مورد لایحه، چون اصلاح قانون جرایم رایانه‌ای که اکنون بخشی از قانون مجازات اسلامی است، بدون تایید دستگاه قضایی حتی در صورت تصویب در مجلس، از سوی شورای نگهبان رد خواهد شد.»
همان‌طور که وزیر ارتباطات و ادمین یکی از این سایت‌های تعطیل‌شده اشاره می‌کنند، بستن راه دانلود از طریق قطع سرور و توقف خدمات میزبانی داخلی برای این وب‌سایت‌های پرمخاطب، می‌تواند منجر به هدایت سرورهایشان به خارج از ایران شود؛ موضوعی که چندان هم‌راستا با تلاش برای هدایت ترافیک اینترنتی کشور به سرورهای داخلی نیست و با میزبانی سرورهای خارجی، علاوه بر افزایش قیمت اینترنت برای مصرف‌کنندگان که از تفاوت تعرفه میزبانی بر سرورهای داخلی و خارجی منتج می‌شود و همچنین کاهش سرعت و کیفیت، بازار فیلترشکن‌هاست که گرم می‌شود و کسانی که از این بازار منتفع خواهند شد. همچنین اگرچه نامه دادستانی کشور نشان می‌دهد علتی که موجب دستور برای قطع سرورهای سایت‌های دانلود فیلم شده، دامنه‌های فیلترشده است، اما این احتمال از طرف بسیاری از کاربران مطرح می‌شود که این نامه نیز با شکایت یک نهاد ابلاغ شده است، مساله‌ای که البته هنوز صحت و سقم آن به‌طور دقیق مشخص نیست. از طرفی در این نامه اشاره‌ای به سایت‌های دارای محتوای فیلم نشده است و اگرچه تاکنون، بیشترین واکنش‌ها متوجه به سایت‌های آزاد ارایه‌دهنده فیلم و سریال بوده و همین موضوع موجب شده، اعتراضات کاربران به سوی سایت‌های پخش آنلاین داخلی فیلم و سریال جهت‌دار شود، اما دامنه این دستور، شامل تمامی دامنه‌های فیلترشده می‌شود و تنها محدود به فیلم و سریال نیست. هرچند هنوز خبر خاصی از سایر وب‌سایت‌هایی که محتواهای دیگری از جمله موسیقی و متن دارند یا سایر سایت‌هایی که دامنه‌هایشان فیلتر است، نشده که معلوم شود میزبانی و ارایه سرویس به آنها دچار چه محدودیت‌هایی شده است.
