برگزاری جشن‌های پرهزینه ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی

روز ۲۰ مهرماه ۱۳۵۰ جشن‌های ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی ایران در تخت‌جمشید آغاز شد؛ مراسمی پر زرق و برق با حضور سران برخی کشورهای جهان که هرچند از سال ۱۳۴۶ قرار برگزاری آن گذاشته شده بود اما به دلایل مالی و اینکه جشن تاجگذاری نیز قرار بود در همین سال برپا گردد، برگزاری‌اش تا چهار سال بعد به تعویق افتاد.  این جشن در میان انتقادات مخالفان حکومت، در رسانه‌های رسمی بازتاب عجیبی داشت. همین امر شاید حساسیت‌ها و مخالفت‌ها را در برابر برگزاری این جشن موجب شد. روزنامه اطلاعات در گزارشی که در شماره‌‌ همان روز به چاپ رساند، توصیفی لحظه به لحظه از برگزاری این مراسم نوشت. ویلیام شوکراس در کتاب «آخرین سفر شاه» درباره انگیزه‌های برگزاری جشن‌های ۲۵۰۰ ساله می‌نویسد: «جشن‌های ۲۵۰۰ ساله در تخت‌جمشید نمایشی از رویا‌ها و بلندپروازی‌های شاه بود… در مورد شخص شاه در رابطه با جشن ۲۵۰۰ ساله‌، ره‌آورد جشن‌های تخت‌جمشید جدایی کامل او از واقعیات بود. او بیش از پیش دچار اشتغال فکری درباره سلطنت خودش و اهمیت جانشینی مستقیم خود بر اریکه کوروش گردید... شاه با برگزاری جشن‌های ۲۵۰۰ ساله در واقع با بزرگداشت ایران در زمان کوروش و داریوش‌، عملاً بخشی از تاریخ ایران را که به مراتب متناسب‌تر با قرن بیستم میلادی است نادیده می‌گیرد و آن تعالیم حضرت محمد‌ (ص‌) پیامبر اسلام است‌. در ایران‌، اسلام نقش نگهبان مردم در برابر قدرت شاهان را ایفا می‌کرد و روحانیون تا قرن بیستم از نفوذ فراوانی برخوردار بودند و در این قرن بود که دودمان پهلوی کوشید قدرت آنها را کاهش دهد.» امام خمینی(ره) در همان زمان برگزاری این مراسم را محکوم کرد و از مردم خواست در این مراسم شرکت نکنند. یکی از مهم‌ترین محورهای مخالفت منتقدان برگزاری جشن‌های ۲۵۰۰ ساله، مخارج برگزاری این جشن بود. بسیاری معتقد بودند با توجه به سطح پایین رفاه در میان بخش عمده‌ای از جامعه و تعدد فقرا برگزاری جشن‌هایی با مخارج اینچنین سرسام‌آور نه تنها جایز نیست که گناهی نابخشودنی است. اما خرج برگزاری این مراسم که با حضور سران بسیاری از کشورهای جهان در تخت‌جمشید برگزار شد، چقدر بود؟ ژان لوروریه روزنامه‌نگار فرانسوی هزینه جشن‌ها و پروژه‌های عمرانی مرتبط را پانصد میلیون دلار و ویلیام شوکراس نویسنده کتاب «آخرین سفر شاه» هزینه آن را سیصد میلیون دلار برآورد می‌کند. اسدالله علم وزیر دربار وقت نیز در مصاحبه‌ای هزینه آن را شانزده میلیون و هشتصد هزار دلار ذکر کرد. البته علم در جایی دیگر در پاسخ به اعتراضات نسبت به هزینه‌های جشن‌های 2500 ساله در شرایط فقر شدید مردم گفت که هزینه برگزاری جشن‌های 2500 ساله را نمی‌توان با پول سنجید!