نقشه جدایی نفت از بودجه جاری

گروه اقتصاد کلان|

از زمانی که دولت اعلام کرده تصمیم دارد منابع نفتی را از بودجه جاری حذف کند و منابع حاصل از آن را صرفا در پروژه‌های عمرانی هزینه کند، برای بسیاری جای این سوال به وجود آمده است که دولت هزینه‌های سنگین خود را از چه منبعی تامین خواهد کرد؟ چه منبعی برای دولت وجود دارد که بتواند جور بودجه را بکشد؟ این سوالی است که دیروز رییس سازمان برنامه و بودجه به آن پاسخ گفته است. به گفته نوبخت 1300 هزار میلیارد تومان منابع حاصل از انواع یارانه پنهان و آشکار منابعی است که دولت بر آن برای پوشاندن هزینه‌های بودجه که پیش‌تر از طریق فروش نفت جبران می‌شد حساب باز کرده است.

به گزارش «تعادل»، به ایام تقدیم لایحه بودجه دولت به مجلس نزدیک می‌شویم. بودجه‌ای که قرار است نسبت به آنچه تاکنون بودجه تغییرات اساسی کند و اکنون دو ماه مانده به موعد نهایی شدن لایحه بودجه، ‌برخی اخبار درباره کلیات آن منتشر می‌شود. در همین راستا روز گذشته رییس سازمان برنامه و بودجه با اشاره به روند اصلاح ساختار بودجه گفته است: ساختار لایحه بودجه در 4 محور تهیه شد محور اول منابع و درآمدهای پایدار است؛ محور بعدی تحت عنوان هزینه‌های کارا، محور سوم که اصلاحات در آن وجود دارد محور ثبات‌سازی اقتصادی است و محور چهارم در مورد نهادسازی بودجه است که مراحل بودجه را تغییر خواهیم داد.

رییس سازمان برنامه و بودجه کشور با بیان اینکه براساس الگوی تهیه شده ابتدا روی منابع متمرکز شدیم، گفت: منابع بودجه سال آینده متفاوت از سنوات گذشته خواهد بود و عمدتا معطوف به سه محور است. نفت را از منابع جاری بودجه حذف کردیم و سال ‌آینده ریالی را از منابع نفت در این بخش استفاده نخواهیم کرد و صرفا برای طرح‌های عمرانی و تملک دارایی‌های سرمایه‌ای استفاده می‌شود.  پیش‌تر نیز نوبخت سخنانی درباره خروج نفت از بودجه و جایگزینی آن با منابع دیگر مطرح کرده بود. با این همه وابستگی 60 درصدی بودجه دولت به منابع نفتی برای بسیاری این سوال را ایجاد کرده بود که دولت با اتکا به کدام منابع می‌تواند این هزینه‌ها را تامین کند؟ روز گذشته نوبخت راجع به این موضوع هم توضیح داده و در مورد جایگزین‌های حذف درآمد نفت از بودجه جاری عنوان کرد: جایگزین نفت سه منبع جدید خواهد بود. ابتدا یارانه‌های پنهان و آشکار که حدود 1300 هزار میلیارد تومان است و بخشی از آن را برای جایگزینی درآمد نفت استفاده خواهیم کرد.  همچنین نوبخت به مالیات به عنوان منبع دوم جایگزین درآمد نفتی اشاره کرده و گفت: ‌محل دوم جبران نفت در بودجه منابع مالیاتی است که به دو بخش بنگاه و خانوار تقسیم کرده‌ایم. برای اینکه از نظر تولید بنگاه‌ها فعال‌تر شوند تخفیفات مالیاتی و یک کاهش ضرایب مالیاتی برای بنگاه‌های تولیدی در نظر گرفته شد. همچنین پایه‌های جدید مالیات بر عایدی سرمایه تعریف کردیم.  وی به مولدسازی دارایی‌های دولت هم اشاره و اظهار کرد: یکی از بخش‌های دیگر درآمدسازی مربوط به مولدسازی دارایی‌های دولت است که واقعا بهره‌وری ندارد و براساس گزارش‌ها هفت میلیون میلیارد تومان دارایی‌های دولت وجود دارد که بابت خدماتی که عرضه می‌شود صرف می‌شود.  نوبخت در مورد هزینه‌های بودجه‌ای سال 99 کل کشور بیان کرد: در همه هزینه‌هایی که اکنون انجام می‌شود. تشکیک وجود دارد که آیا باید دولت این کار را انجام دهد یا بخش خصوصی و اینکه می‌توان با مدل بهینه‌تری این کارها را انجام داد یا خیر.

رییس سازمان برنامه و بودجه کشور با بیان اینکه اکنون بیش از هزار دستگاه و ردیف در بودجه سال جاری داریم، گفت: همچنین 9 هزار برنامه ردیف برای آ‌نها وجود دارد و این مباحث را به مجلس ارایه می‌کنیم و فرصت کافی نیز به منظور تدقیق این رویکرد وجود دارد. براساس برنامه‌محوری که به ترتیب مربوط به امور، فصول، برنامه، طرح و پروژه تعریف شده مورد بررسی می‌کنیم و به دو دسته سیاست‌گذار و مجری تقسیم می‌کنیم.

وی ادامه داد: برای مثال برنامه درمانی توسط وزارت بهداشت، نفت، آموزش و پرورش، قوه قضاییه و همه دستگاه‌ها به نوعی این برنامه را دارند. اما سیاست‌گذار آن را تعیین می‌کنیم و با دستگاه سیاست‌گذار، سازمان برنامه و دستگاه مجری موافقتنامه‌ها مبادله خواهد شد و به عنوان سند اجرایی در دولت تصویب و به مجلس ارایه می‌شود.

معاون رییس‌جمهور ادامه داد: از نظر ما با این شیوه برنامه‌ریزی، نگاه مجلس معطوف به بودجه و دستگاه‌های سیاست‌گذار می‌شود. در طرح اصلاح ساختار به نظر ما نیاز نیست که مجلس به بخش اجرایی با توجه به کمبود وقت ورود کند. البته مجلس این اختیار را دارد. ما نگاه خود را اعلام می‌کنیم. بنابراین سال آینده بودجه دو بخش دارد 1: بودجه دستگاه‌های سیاست‌گذار؛ 2: بودجه دستگاه‌های مجری. همچنین خبرهایی از تصمیم‌گیری درباره منابع و مصارف سال 1400 هم به گوش می‌رسد. نوبخت در این زمینه اضافه کرد: بودجه سال آینده دو سالانه خواهد بود و برای سال 1400 را هم براساس مدل غلطان ارسال می‌کنیم که با توجه به رخدادهای سال آینده امکان اصلاح آن وجود دارد. نمی‌خواهیم منابع را مصرف کنیم چرا که از ‌آینده خبر نداریم چه اتفاقی خواهد افتاد به همین دلیل نگاهی به آینده خواهیم داشت. همچنین بخشی از طرح‌های عمرانی به استان‌ها واگذار می‌شود و به تبع اختیارات بیشتری به عنوان یک دستگاه سیاست‌گذار خواهند داشت.