«ماینرها» ایران را ترک می‌کنند
تعادل|
فعالیت رمز ارزها در شرایط کنونی کشور نور امیدی برای دور زدن تحریم‌ها و انجام مبادلات مالی با کشورهای تجاری بود؛ اما فرصت سوزی‌های همیشگی دولت‌ها در بخش اقتصادی ایران این‌بار گریبان رمزارزها را گرفت. افزایش تعرفه برق تولید و استخراج ماینرها و همچنین دریافت مجوزهای قانونی که بروکراسی بسیار پیچیده‌ای را به همراه داشت، باعث شد تا انگیزه تولیدکنندگان آنها که پیش از این ایران را بهشت تولید ماینرها می‌دانستند از دست رفته و به دنبال شرایط بهتر در کشورهای اطراف باشند.
از این‌رو، بسیاری از فعالان حوزه تولید رمزارزها به دنبال کشف تعرفه‌های بهتر به سمت کشورهای آسیای میانه حرکت کردند؛ به صورتی که اکنون کشورهای شمال آسیای میانه و بخش‌هایی از روسیه به مقصد جدید تولیدکنندگان ارزهای دیجیتال از جمله بیت‌کوین بدل شده‌اند. این در حالی بود که چشم امید فعالان اقتصادی ایران برای حل مشکلات مبادلات مالی به تولید ماینرها بود.
ایران در دنیای ارزهای دیجیتال
رمزارزها یا همان ماینرها چند سال است که فعالیت خود را آغاز کرده و اکنون به اقتصادی چند میلیارد دلاری تبدیل شده‌اند. تکنولوژی که به اعتقاد بسیاری از فعالان اقتصادی می‌تواند در شرایط تحریم و محدودیت‌های نقل و انتقال‌های مالی راهی برای مبادلات مالی بین‌المللی برای کشور باشد. در این راستا برخی از کارشناسان نیز معتقدند عدم حضور بانک‌ها در جابه‌جایی این‌گونه از ارزها و همچنین عدم نظارت بانک مرکزی بر عملکرد آنها در صورتی که ایران به شکل جدی در این حوزه فعال شود می‌تواند از طریق آن بخشی از محدودیت‌های تحریم را دور بزند. اما فرصت سوزی واژه‌ای آشنا در اقتصاد ایران است و با وجود مزیت‌های اقتصادی از جمله انرژی ارزان، نیروی انسانی جوان، وجود ذخایر عظیم نفت، گاز، مواد معدنی و... فرصت‌های همیشه نادیده گرفته می‌شوند. استفاده از رمزارزها نیز همانند بسیاری از نوآوری‌های دیگر که در بدو ورود با مقاومت‌هایی روبه‌رو می‌شوند؛ رمزارزها نیز به بهانه مصرف بالای برق هدف دیدگاه‌های دولتی قرار گرفتند. بروکراسی‌های اداری و سازمانی، ساختارهای سنتی و نبود فضای مناسب کسب و کار این‌بار هم باعث شد تا فرصت تولید ماینرها را نیز به رقبا واگذار کنیم. ایران به دلیل انرژی ارزان در دو سال گذشته به یکی از محبوب‌ترین کشورهای جهان برای تولید انواع رمزارزها بدل شده بود و اخبار متعدد حکایت از ورود سرمایه‌های خارجی و داخلی در این حوزه و راه‌اندازی مزارع یا در اصطلاح «فارم»های تولید ارز دیجیتال داشت؛ اتفاقی که درشرایط تحریم‌های اقتصادی و کاهش شدید فروش نفت می‌توانست کمک حال اقتصاد ایران باشد و به راهی برای تولید ارز که امکان جابه‌جایی آن هم با وجود تحریم‌های بانکی وجود دارد، بدل شود. اما همه اینها در شرایطی رخ داد که بخش‌هایی از دولت مانند وزارت نیرو، بانک مرکزی و... دل خوشی از رمزارزها نداشتند و هر یک به شکلی شروع به سنگ اندازی در این مسیر کردند که مهم‌ترین آنها افزایش تعرفه‌های انرژی و دیگری ایجاد ساختاری پیچیده و پر داستان برای گرفتن مجوز تولید رمزارزها بود، اتفاقی که در عمل مزیت‌های ایران را به‌شدت کاهش داد. دولت در مصوبه‌ای در این خصوص تعرفه برق تولید و استخراج ارزهای دیجیتال را به تعرفه صادراتی بدل و از سوی دیگر اعلام کرد، افرادی که در این حوزه می‌خواهند مشغول به فعالیت شوند باید مجوزهای قانونی را دریافت کنند که بروکراسی بسیار پیچیده‌ای دارد و باید مجوزهای آن را از وزارت صنعت، معدن و تجارت، وزارت نیرو، بانک مرکزی، وزارت ارتباطات، گمرک و سازمان امور مالیاتی گرفت و هنوز هم جزییات اجرای آن مشخص نیست. اما در سوی دیگر این ماجرا و درحالی که مسوولان ایران در پیچ و خم تصمیمات درباره بایدها و نبایدهای استخراج ارزهای دیجیتال هستند؛ کشورهای همسایه و منطقه در آسیای میانه و روسیه به فکر ایجاد ظرفیت‌هایی برای جذب سرمایه‌گذاران استخراج ارز دیجیتال افتادند و خیلی زود توانستند بسترهایی را برای این کار فراهم کنند آنچنان که حتی ماینرهای ایرانی هم شروع به کوچ به این کشورها کردند. به صورتی که اکنون کشورهای شمال آسیای میانه و بخش‌هایی از روسیه به مقصد جدید تولیدکنندگان ارزهای دیجیتال از جمله بیت‌کوین بدل شده‌اند.
«مغولستان» یکی از مقاصد ماینرها
بهزاد محسنی، یکی از فعالان ماینینگ ایران اخیرا به استان «ایرکوتسک» روسیه در شمال مغولستان رفته در چند گزارش ویدیویی و متن از وضعیت مناسب این منطقه برای فعالیت ماینینگ‌ها صحبت کرده و نوشته است. به اعتقاد او پس از تعرفه‌های سنگین در ایران، هم‌اکنون ارزان‌ترین نقطه دنیا برای ماینینگ این منطقه در روسیه است و امکانات بسیار خوبی برای ماینرها در آنجا وجود دارد. او نوشته است: ایرکوتسک، ارزان‌ترین برق جهان برای ماینینگ را دارد. تا قبل از آن ایران بود که با تعرفه‌های جدید دیگر این‌طور نیست. در اینجا هزینه برق تقریبا ۳ سنت است، آب و هوای مناسبی دارد، به صورت رسمی و قانونی می‌توان فعالیت کرد و دستگاه ماینر وارد کرد و هیچ سوال و جوابی از شما نمی‌شود.
کوچ ماینرها از ایران به «قزاقستان»
همچنین مجید حسینی‌نژاد، یک عضو اتاق بازرگانی تهران نیز در گفت‌وگویی با ایسنا مطرح کرده است تعلل در تصمیم‌گیری درباره رمزارزها (بیت‌کوین) باعث شده فرصت نقش‌آفرینی در این عرصه از ایران گرفته شود و دیگر کشورهای منطقه در حال جذب استخراج‌کنندگان بیت‌کوین هستند. او معتقد است؛ همانطور که از ماه‌ها قبل اعلام کرده بودیم، بیت‌کوین یک ظرفیت قابل توجه برای فعالیت در ایران و ارزآوری برای کشور دارد و حتی با وجود دیر اقدام کردن در این زمینه، هنوز ایران می‌تواند نقشی جدی در این عرصه ایفا کند. حسینی‌نژاد می‌گوید: از چند ماه قبل که دولت به موضوع رمزارزها ورود کرد، به‌طور دقیق تکلیف این حوزه مشخص نشد و در چنین فضایی بسیاری از استخراج‌کنندگان بیت‌کوین کار خود را متوقف کردند یا به دلیل غیرقانونی اعلام شدن آن، مورد پیگرد قرار گرفتند.
او با بیان اینکه بانک مرکزی گزینه مناسبی برای تصمیم‌گیری در زمینه رمزارزها نیست، می‌افزاید: یکی از اصلی‌ترین ویژگی‌های ارزهای دیجیتال این است که مستقل از بانک‌های مرکزی و دولت‌ها عمل می‌کند و یکی از دلایل مزیت داشتن این پول‌ها برای ایران همین ویژگی است که می‌تواند در عبور از فشار تحریم‌ها به ما کمک کند.
در رمزارز، بانک مرکزی نقشی ایفا نمی‌کند و از این رو منطقی نیست از نهادی بخواهیم در حوزه‌ای که اختیاراتش را محدود می‌کند، مجوز صادر کرده و در رابطه با آن ضابطه تعیین کند. این عضو اتاق بازرگانی تهران ادامه می‌دهد: جغرافیای ایران برای استخراج رمزارز یک مزیت است و ما در ایران دسترسی به انرژی ارزان قیمت داریم و با توجه به اینکه در تمام سال امکان استفاده از حداکثر ظرفیت آن وجود ندارد، عملا این انرژی به هدر می‌رود. اگر این انرژی تحت نظارت دولت به رمزارزها انتقال پیدا کند، قطعا می‌توان برای کشور درآمدزایی کرد و سرمایه‌گذاران مختلفی را به این سمت سوق داد. حسینی می‌گوید: تعلل در تصمیم‌گیری قطعی درباره رمزارزها یک فرصت‌سوزی اقتصادی است. در شرایطی که ما شرایط فعالیت استخراج‌کنندگان رمزارز را دشوار کرده‌ایم، دیگر کشورهای منطقه در حال جذب آنها هستند. برای مثال از چندی قبل تعدادی از دستگاه‌های ماینر (استخراج رمزارز) به قزاقستان رفته و این روند در ماه‌های گذشته نیز ادامه یافته است. اگر شرایط به همین شکل ادامه پیدا کند بخش زیادی از سرمایه‌گذاران ایران را ترک خواهند کرد و قطعا بازگرداندن آنها کار ساده‌ای نیست. قطعا بیت‌کوین در شرایط فعلی می‌تواند در حل بخشی از مشکلات اقتصادی کشور کمک‌کننده باشد و باید این فرصت را دریافت.
چشم امید فعالان اقتصادی به ماینرها
این در حالی است که بسیاری از فعالان اقتصادی در مبادلات مالی خود دچار بحران شده و ورود رمزارزها باعث شده بود تا حدودی آرامش ذهنی برای انجام تجارت خود پیدا کنند. به‌طوری که فرزین فردیس، عضو هیات نمایندگان اتاق تهران که به نمایندگی از هیات تجاری که از سوی اتاق مشترک ایران و اتریش به وین سفر کرده بودند از امیدشان به استفاده از ماینرها برای مبادلات مالی می‌گوید. او می‌گوید: شرکت‌های اتریشی که از بخش‌های مختلف اقتصادی این کشور به دیدار هیات تجاری ایران آمده بودند، مشتاقانه به دنبال این بودند که راهکارهای جدید و نوآورانه خود برای تبادلات تجاری با ایران را با نمایندگان بخش‌خصوصی کشور به اشتراک بگذارند و برای رسیدن به نتایج عملیاتی بحث و تبادل‌نظر کنند. او با بیان اینکه بیش از 99 درصد از بنگاه‌های فعال در اتریش را شرکت‌های کوچک و متوسط تشکیل می‌دهد، می‌افزاید: شرکت‌های کوچک و متوسط در مواجهه با تحریم‌ها از انعطاف‌پذیری بالاتری برخوردار هستند و تلاش می‌کنند طی همفکری با شرکای تجاری خود از ایران، راه‌حل‌هایی برای ادامه همکاری‌های اقتصادی میان دو طرف پیدا کنند. نایب‌رییس کمیسیون اقتصاد نوآوری و تحول دیجیتال اتاق تهران با اشاره به اینکه جدی‌ترین موضوع گفت‌وگوی نمایندگان شرکت‌های اتریشی با هیات تجاری ایران، چگونگی نقل‌و‌انتقال پول میان دو طرف بود، می‌گوید: در جلساتی که طی این سفر میان هیات تجاری ایران و اتاق اتریش و شرکت‌های این کشور بحث و تبادل‌نظر شد، یافتن راهکارهای نوآورانه برای مراودات پولی و مالی میان بنگاه‌های دو کشور بود در همین رابطه، روی استفاده از ظرفیت رمزارزها مذاکراتی نیز صورت گرفت. به گفته فردیس، یکی از محورهای مذاکرات هیات رییسه اتاق بازرگانی مشترک ایران و اتریش و نمایندگان سازمان توسعه‌ای صادرات اتریش، استفاده از ظرفیت رمزارزها برای پرداخت‌های مالی میان بنگاه‌های دو کشور بود و در این رابطه، دو طرف توافق کردند که پیرامون به‌کارگیری راه‌حل‌های نوآورانه در مبادلات پولی مذاکرات خود را ادامه دهند.
