رویکرد فعلی مقابله با خشونت باید تغییر یابد

رییس اورژانس اجتماعی کشور با تاکید بر تغییر رویکرد فعلی مقابله با خشونت گفت: خدمات باید توامان به مرتکبان خشونت و قربانیان ارایه شود.

رضا جعفری با تاکید بر اینکه آموزش مصادیق خشونت و حقوق شهروندی می‌تواند از وقوع خشونت‌‌های خاموش یا خانگی جلوگیری کند، گفت: گاهی گزارش‌هایی از خشونت علیه زنان یا کودکان گزارش می‌شود، اما زمانی که اورژانس اجتماعی ورود می‌کند، خود فرد قربانی، اصرار به پنهان‌کاری دارد و این به خاطر این است که اعمال خشونت عرفا پذیرفته شده است. مواردی که در اصطلاح علمی درماندگی آموخته شده نامیده می‌شوند.

جعفری با بیان اینکه عدم رسیدگی به شکایت قربانی خشونت موجب تشدید رفتارخشونت‌‌آمیز در آن خانواده می‌شود، اظهار کرد: اگر شکایت به نتیجه نرشد و مراجع مربوطه متوجه ابعاد خشونت نشوند و دفاع از حق قربانی صورت نگیرد؛ مرد یا فردی که خشونت می‌‌ورزد، جری‌تر شود و حد خشونت خود را افزایش می‌دهد.

او در ادامه گفت: شاید مراجعه به مراجع قانونی در برخی فضاهای سنتی‌ از نظر خود زن یا خویشاوندانش امر مقبولی تلقی نشود. رییس اورژانس اجتماعی کشور با تاکید بر لزوم فعالیت‌های فرهنگی برای مقابله با خشونت به ایلنا گفت: ممکن است؛ فعالیت اورژانس اجتماعی را نقد کنند، ممکن است بگویند که چرا در همه مناطق حضور فیزیکی ندارد. ممکن است انتقاد کنند، چرا نتوانسته‌ایم در مناطق کم‌جمعیت حضور فیزیکی داشته باشیم، اما باید دقت کنند که اهداف اورژانس اجتماعی تنها با حضور فیزیکی محقق نمی‌شود. نیاز ما به گفتمان‌سازی و فرهنگ‌سازی بیشتر است. اینگونه فعالیت‌های فرهنگی نتیجه مطلوب‌تری برای جلوگیری از خشونت خاموش در جامعه می‌گذارد.

او در ارتباط با دستاوردهای اورژانس اجتماعی در سال‌های اخیر گفت: بازدید‌های میدانی مدیران اورژانس و گفت‌وگو با مددکاران اورژانس اجتماعی، مشخص می‌کند که تلاش ما برای ایجاد گفتمان و فرهنگ‌سازی مثمر ثمر بوده است. وی افزود: در برخی از استان‌ها زمانی که اورژانس اجتماعی برای نخستین‌بار وارد شد، گزارشات کودک آزاری انگشت شمار بود، ولی وقتی اورژانس اجتماعی در آن منطقه شناخته می‌شود و زمانی که همکاران ما در مهدها، مدارس، مساجد، انجمن‌های اولیا و مربیان و دیگر اماکن فرهنگی ماهیت و خدمات اورژانس را معرفی کردند، آمار افزایش گزارشاتمان محسوس شد.

جعفری گفت: همکاران ما در فعالیت‌های آموزشی تشریح می‌کنند که چه مراقبت‌هایی از کودکان ضروری است و افراد وقتی مورد خشونت قرار می‌گیرند، چه اقداماتی باید انجام دهند و به کجا می‌توانند مراجعه کنند.آنها در واقع عوامل بازدارنده را معرفی می‌کنند و مباحث فرزندپروری را توضیح می‌دهند. همچنین در رابطه با حقوق زنان و شهروندان توضیحاتی داده می‌شود. به عبارت کلی اورژانس اجتماعی، فرهنگ مناسبات بدون خشونت را در هر منطقه معرفی می‌کند. متعاقبا مشاهده می‌شود که تماس‌های ۱۲۳ در این حوزه‌ها افزایش پیدا می‌کند.

وی با اشاره به اینکه رشد مقابله با خشونت را به خوبی می‌بینیم، گفت: استنباط شخصی من این است که آمار بالای گزارش‌ها به معنای رشد آسیب اجتماعی نیست. این یک فرصت است که در اختیار جامعه گذاشته شده است، برای جامعه‌ای که با آسیب‌ خو گرفته است. خیلی از والدین، افراد و کودکان نمی‌توانستند، متوجه باشند که برخی رفتارها به خشونت تعبیر می‌شود. جعفری در ارتباط با آمار خشونت خانگی گفت: برخی از ما آمار می‌خواهند، اما ما با آسیب‌های خاموش روبرو هستیم. وقتی فعالیت‌‌های اورژانس اجتماعی راه افتاد، به همان نسبت میزان تماس‌‌های ما بیشتر شد و به همان نسبت مشاهدات بیشتر شد و بنا بر اظهارات آمار موثق‌تری به دست آوردیم.

مدیرکل دفتر امور آسیب دیدگان اجتماعی سازمان بهزیستی در خصوص مقاومت‌های فرهنگی با اقدامات اورژانس اجتماعی توضیح داد: ابتدای کار اورژانس اجتماعی با مقاومت‌هایی روبرو بودیم، اما پس از مدتی همکاری‌ها بیشتر می‌شد. در همین اواخر و در بحث کودک همسری چند دادستان شخصا به ماجرا ورود کردند. در حوزه آموزش در آموزش و پرورش نیز این همگامی روز به روز بیشتر شده است.

او اشاره کرد: هر چه از عمر اورژانس اجتماعی بگذرد به یک عامل بازدارنده قدرتمند‌تر در مقابله با خشونت علیه زنان و کودکان تبدیل می‌شود.

جعفری با تاکید بر اینکه در مقابله با خشونت اجتماعی لازم است، توامان به مرتکبان خشونت و قربانیان توجه کرد و گفت: در رویکرد سنتی مقابله با خشونت خانگی، توجه ما بیشتر معطوف به قربانی خشونت بود و بنا بر آن رویکرد تمام خدمات درمانی و مراقبتی ما متوجه افراد خشونت دیده بود، در حالی که خود مرتکبان خشونت نیز قربانی هستند.

او اظهار کرد: تجربیات ما و مشاهده تجربه کشورهای دیگر نشان می‌دهد، این رویکرد نامناسب است. در کشورهای دیگر خدمات بیشتر به سمت مرتکبان خشونت معطوف است. اگر مشاهده شود فردی چند بار مرتکب خشونت می‌شود، بررسی می‌کنند تا مشخص شود خشونت در فرد امری ریشه‌‌دار است یا خیر. بنابراین به صورت مرتبه‌ای مجازات یا ممنوعیت‌های اجتماعی برای فرد آغاز می‌شود. مدیرکل دفتر امور آسیب دیدگان اجتماعی سازمان بهزیستی بیان کرد: هنوز این ساختار در کشور ما شکل نگرفته است، اما در حوزه اورژانس اجتماعی تلاش کرده‌ایم تا رویکرد سنتی خود را تغییر بدهیم. اگر در گذشته تمام توجه ما به قربانی خشونت بود، امروز سعی می‌کنیم توجه خود را به مرتکبان خشونت و هم به قربانی خشونت معطوف کنیم. لازم است تعادلی در این موضوع ایجاد شود.