حواس‌شان به باغ فرمانفرما هست؟
می‌گفتند دیوارهای ضلع جنوبی «انستیتو فرمانفرما» را خراب کرده‌اند تا ساختمان تجاری‌شان حتی با چند میلی‌متر وسعت بیشتر، در فضای بهتری بالا برود! صد قدم مانده به میدان قدس در خیابان شریعتی تهران، نبش کوچه «کاشف» قدیم و «سلیمان‌زاده» کنونی و چند متر پایین‌تر در حیاطی که به سردر تاریخی انستیتو فرمانفرما می‌رسد، اسکلت ساختمانی در حال تکمیل شدن است که کاربری‌اش را اداری تجاری ثبت کرده‌اند و قرار است علاوه بر هشت طبقه روی زمین، ۱۱ طبقه نیز زیر زمین ادامه داشته باشد! مجتمعی که دو سال قبل و در زمانی که نخستین قدم‌ها برای آغاز کارهایش برداشته می‌شد، هشدارها درباره آن مطرح شد، حتی مسوولان وقت میراث فرهنگی استان تهران نامه‌هایی را رو کردند که ادامه‌دار بودن این پروژه را ممنوع می‌کرد، اما به نظر می‌رسد قدم‌های بعدی برای به سرانجام رساندن مجتمع نوزده‌طبقه در حریم درجه یک باغ فرمانفرما، نه برای انجام درست وصیت واقف باغ که برای احداث مجتمعی تجاری بار دیگر در حال آغاز شدن است. به گزارش ایسنا، شاید بتوان نخستین تعرض‌ها به این باغ تاریخی- ایرانی را که امروز دیگر کمترین نشانی از این خصوصیات را در خود دارد، به زمان ظهور مترو در این منطقه از شهر تهران مرتبط دانست. در اواخر دهه ۸۰ سردر این بنای تاریخی بین مصالح و ابزارآلات کارگاه مترو، پشت حصار ایمنی آبی‌رنگی گم شد، و هرچند به مرور سردر مرمت شد، اما تعرض‌هایی که به باغ و فضای باز آن انجام می‌شود، این ظن را به وجود می‌آورد که گویا قصد دارند همه باغ فرمانفرما را از بین ببرند! این محوطه در همان سال‌ها جز سردر ورودی، اسکلت ساختمانی پشت آن و چند درخت در انتهایش، نشان دیگری از «باغ فرمانفرما» نداشت، اما حالا وضعیت نه تنها بهتر نیست، بلکه بدتر از گذشته شده است. درخت‌ها هم به مرور از فضای باغ در حال کم شدن هستند و اسکلتی زرد و آبی‌رنگ هرچند بیش از دو سال است در این محوطه قد علم کرده و تا امروز تفاوت چندانی با یکی، دو سال قبلش در عملکرد نداشته، اما به واسطه برقرار بودن کارگاه عملیاتی‌اش به نظر می‌رسد که قرار است نه‌تنها حدود ۳۰ متر دل زمین را بشکافد و ۱۱ طبقه را در زیرزمین بسازد، بلکه تا هشت طبقه هم در حریم این بنای تاریخی بالا می‌رود. اما بین این همه شلوغی، بالا آمدن مجتمعی دیگر در چند متری انستیتو و سردر تاریخی‌اش کار خود را به راحتی و بدون هیچ دردسری انجام می‌دهد. این ساخت‌وسازها نه تنها عرصه و حریم این اثر تاریخی را مخدوش می‌کند، بلکه احتمالا از نظر زیست‌محیطی نیز به این بخش از محدوده شهری می‌تواند آسیب وارد کند، آن هم در شرایطی که تهران را خطر خالی شدن سفره‌های آب زیرزمینی و خشک شدن قنات‌ها به واسطه این حجم از گودبرداری در زیرِ زمین تهدید می‌کند. تلاش شد با محسن شیخ‌الاسلامی- معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان تهران- پیگیری‌ها و بررسی‌های این اداره کل برای جلوگیری از این پروژه را جویا شود، اما موفق به صحبت نشد. نخستین مالک باغ، عبدالحسین میرزا (فرمانفرما) یکی از رجال قاجار بود. این باغ پس از او به فرزندش صبار فرمانفرما (۱۲۹۱- ۱۳۸۵) رسید. او که در رشته پزشکی تحصیل کرده و در شاخه مالاریا تخصص داشت، از حامیان دکتر مصدق و در سال ۱۳۳۲ وزیر بهداشت کابینه او بود. فرمانفرماییان در سال ۱۳۸۵ در تهران درگذشت و در بهشت زهرا به خاک سپرده شد. او ازدواج نکرد و پیش از فوتش ملک مسکونی خود در خیابان شریعتی تهران را وقف انستیتو پاستور ایران کرد. محدوده خانه صبار فرمانفرما در بخش انتهایی شرق باغ اصلی قرار دارد و از شرق به خیابان شریعتی، از جنوب به کوچه سلیمان‌زاده و از شمال و غرب به پلاک‌های همجوارش محدود می‌شود. باغ فرمانفرما در سال ۱۳۸۸ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
