عملیات بهره‌برداری از حوضه نفتی خزر را آغاز می‌کنیم
تا نیمه اول قرن ۲۰، اهمیت خاص دریای خزر منحصر به عملیات صید، ماهیگیری، امور شیلاتی و نیز حمل و نقل دریایی و کشتیرانی بود که به تدریج با شناخته شدن حوضه‌ها و پتانسیل‌های هیدروکربنی دریای خزر و در پی آن اکتشاف و استخراج نفت، اهمیت اقتصادی و تجاری این دریا از لحاظ وجود ذخایر نفت و گاز زیر بستر دریا افزایش یافت.دریای خزر بعد از منطقه خلیج فارس و سیبری، سومین منبع انرژی جهان است که بر اساس اعلام سازمان انرژی جهانی، مجموع ذخایر تایید شده نفتخام و گاز طبیعی دریای خزر بالغ بر ۱۰۰ میلیارد بشکه نفت و ۱۲ تریلیون مترمکعب گاز تخمین زده شده است؛ ارقامی که به وضوح نشان می‌دهد، دریای خزر علاوه بر موقعیت ژئوپلیتیک، از لحاظ ذخایر نفت و گاز نیز اهمیت زیادی برای کشورهای حاشیه خزر دارد و سهم عمده این ذخایر به حوضه خزر جنوبی مربوط است که سهم ایران از این منابع را شامل می‌شود.
به گزارش ایسنا، مدیر اکتشاف شرکت نفت خزر جزییات برنامه‌ریزی برای اجرای دو طرح کلان در این شرکت را تشریح کرد و گفت: طرح نخست، توسعه و تولید میدان نفتی سردار جنگل و طرح دوم، تداوم عملیات اکتشافی ساختارهای اولویت‌دار در بخش میانی حوضه خزر جنوبی است که در طرح نخست، با فراهم کردن تمهیدات مورد نیاز، آزمایش طولانی مدت میدان نفتی سردار جنگل را آغاز خواهیم کرد.احمد شیرزادی یادآوری می‌کند: با توجه به ضرورت استفاده از تجهیزات خاص با فناوری بالا برای آزمایش طولانی مدت و تولید در آب عمیق خزر، همزمان بررسی و امکان سنجی تامین تجهیزات مربوطه نیز از سوی کارشناسان شرکت نفت خزر در حال انجام است و در مجموع پس از تاییدیه هیات‌مدیره شرکت ملی نفت ایران، وارد مراحل عملیاتی و اجرایی خواهیم شد.سابقه اکتشاف در خزر به ۶۰ سال قبل باز‌می‌گردد و در مدیریت اکتشاف شرکت ملی نفت ایران، از حدود ۳۰ سال پیش سه حلقه چاه به نام‌های مقداد، میثم و خزر در بخش کم‌عمق دریا حفاری شده است. حفاری این سه حلقه چاه با وجود فراهم آوردن اطلاعات ارزشمند زمین‌شناسی از سازند‌ها و لایه‌های عمیق زیر بستر دریا، با حصول هیدروکربن اقتصادی همراه نبود و متعاقب آن فعالیت در بخش شمالی برای مدتی به صورت معلق باقی ماند تا اینکه تحلیل کامل و جامعی انجام و مسیر اکتشاف و توسعه منابع محتمل در مناطق شمالی کشور به‌‌طور استراتژیک برنامه‌ریزی شد.
از این رو در سال ۱۳۷۹ کنسرسیومی از سه شرکت شناخته‌شده بین‌المللی و نیز کارشناسان ایرانی تشکیل شد. این کنسرسیوم با هدایت شرکت نفت خزر طی بیش از دو سال مطالعه سیستماتیک در محدوده مطالعاتی حوضه خزرجنوبی، ساختارهای ژئوفیزیکی و پتانسیل‌های محتمل هیدروکربنی و نحوه توسعه آنها را مشخص و ارزیابی کردند.نتیجه این مطالعات نشان می‌دهد که بیشتر ساختارهای هیدروکربوری اولویت‌دار در بخش میانی حوضه خزر جنوبی و در قسمت‌های عمیق دریا (حدود ۶۰۰ تا ۸۰۰ متر) قراردارند. ساختار ۶.۲ (که پس از حفاری موفق و رسیدن به نفت به میدان سردار جنگل نام‌گذاری شد)، ساختار N۱ (چالوس)، ساختار ۸.۱، ساختار ۷.۱ و بلوک‌های ۲۶ و ۲۴ به عنوان پتانسیل‌های بالقوه و اولویت‌دار برای اقدام‌های توسعه‌ای نفت و گاز دریای خزر دسته‌بندی شده‌اند.شیرزادی ادامه می‌دهد: در سال ۱۳۸۳، برای ترسیم دقیق و واضح‌تر هندسه ساختارهای اولویت دار، لرزه نگاری ۳ بعدی بلوک‌های ۶، ۷، ۸ و ۲۹ انجام گرفت و طی بررسی‌های زمین‌شناسی و ژئوفیزیک، موقعیت‌های مناسب حفاری اکتشافی در آنها با تحلیل نقشه‌های تهیه‌شده از تفسیر اطلاعات ۳ بعدی و بررسی‌های زمین‌شناسی تعیین شد.به گفته مدیر اکتشاف شرکت نفت خزر، با مشخص شدن این مطلب که ساختارهای اصلی بخش ایرانی خزر جنوبی در آب عمیق قرار دارند، فراهم آوردن تجهیزات خاص حفاری و اکتشاف در آب‌های عمیق اجتناب ناپذیر بوده است، از این رو ساخت سکوی نیمه شناور امیرکبیر و شناورهای پشتیبان با نام‌های کاسپین ۲، ۱و۳ در سال ۱۳۸۱ در دستور کار قرار گرفت.پس از پایان مراحل ساخت سکو در بهمن سال ۱۳۸۸، حفاری چاه شماره (یک) ساختار ۶.۲ آغاز شد که در اردیبهشت سال ۱۳۹۱ این عملیات به ثمر نشست و اولین اکتشاف نفتی تاریخ در بخش عمیق حوضه خزر جنوبی به دست متخصصان توانمند ایرانی به وقوع پیوست و میدان سردار جنگل، به عنوان سردار ساختارهای دریای خزر متولد شد.
حفاری چاه دوم در سردار جنگل
مدیر اکتشاف شرکت نفت خزر در ادامه با اشاره به حفاری چاه دوم در میدان نفتی سردار جنگل می‌گوید: عملیات حفاری چاه شماره ۲ نیز سال ۱۳۹۳ با موفقیت انجام و امتداد و گسترش لایه مخزنی در فاصله ۱۴۰۰ متری مشاهده شد. انجام عملیات نمودارگیری پتروفیزیکی و نیز عملیات آزمایش سازند و فشار سنجی نقطه‌ای با تجهیزات خاص (تجهیزات MDT)، وجود نفت سبک در محل واقعی حضور نفت در مخزن را تایید کرده است.
