«آرامکو» 2 درصد سهامش را عرضه کرد
گروه بورس |محمد امین خدابخش|
روز گذشته سهام شرکت نفت عربستان سعوی (آرامکو) که بزرگ‌ترین شرکت نفتی جهان است در بورس ریاض عرضه شد و بزرگ‌ترین عرضه عالی‌‌ترین بازار سهام را رقم زد. به موجب این عرضه که مدت طولانی است حواشی آن بر سر زبان‌ها افتاده و چگونگی آن محل بحث کارشناسان است، 2 درصد از سهام این شرکت به روش بوک بیلدینگ در اختیار خریداران سعودی قرار گرفت. به نظر می‌رسد که فروش سهام این شرکت با این ابعاد در داخل عربستان سعودی پس از آن انجام می‌شود که بسیاری از افراد ذی نفوذ در حاکمیت پادشاهی سعودی از عرضه بلوک 5 درصدی پردرآمدترین شرکت جهان در وال استریت، حداقل تا آینده نزدیک مایوس شده‌اند.
غافلگیری حملات
مقامات سعودی پیش از این از قصد خود برای عرضه اولیه 5 درصد از سهام تنها ابر شرکت نفتی خاورمیانه در بازار سهام نیویورک خبر داده بودند. با این حال به نظر می‌رسد که وقوع انفجارهای 14 سپتامبر سال جاری میلادی که حاصل حمله‌های موشکی و پهپادی محور مقاومت بوده است، انجام این مهم را به تاخیر انداخته است. به موجب این حملات که از سوی نیروهای انصارالله یمن به تاسیسات نفتی آرامکو در بقیق و خریص انجام شد، 5.7 میلیون بشکه از صادرات نفتی عربستان قطع شد. میزان یاد شده تقریبا نیمی از تولید عربستان را هدف گرفت و توانست ضمن تحمیل خسارات جدی به تاسیسات نفتی عربستان، زیان سنگینی را به روند ارزش‌گذاری شرکت آرامکو وارد کند. این حملات در زمان توجه بسیاری از رسانه‌ها را به خود جلب کرد و موجب شد تا بسیاری از مفسران بازارهای مالی را روی تحولات سیاسی خاورمیانه حساس کند. دلیل این حساسیت توجه بسیار زیاد بازارهای جهانی به تحولات حوزه انرژی است که تاثیر مستقیم و با اهمیتی روی قیمت تمام شده محصولات تولیدی در سراسر جهان دارد.
با اینکه این حملات در زمان تعطیلات هفتگی بازار جهانی رخ داد اما در روز دوشنبه هفته بعد توانست فشار روانی سنگینی را بر جریان تقاضا وارد کند. اما در همان ساعات اولیه با تضمین عربستان در پاسخگویی که جبران کاهش عرضه احتمالی همراه بود، تاثیر سنگینی بر جریان قیمت در معاملات بازارهای جهانی گذاشت و توانست قیمت نفت را تا حدود 10 دلار در ابتدای معاملات روز دوشنبه افزایش دهد. دلیل توجه بسیار زیاد بازارها به تحولات آرامکو سهم 10بیش از درصدی آن از بازار نفت جهان است. گفتنی است، میزان تولید نفت روزانه در جهان حدود 100 میلیون بشکه است.
از استخراج در خانه شیشه‌ای تا کاهش رتبه اعتباری
از تاثیرات دفعی حملات بر تاسیسات نفتی آرامکو که بگذریم شاید بتوان مهم‌ترین اثر بلندمدت این حمله را کاهش ارزش کارشناسی این شرکت نفتی به سبب افزایش ریسک‌های دانست که پس از حملات بقیق و خریص بر روند فعالیت آرامکو تحمیل شده است. شرکت نفت سعودی که تا مدت‌ها هیچ جزییاتی از نحوه درآمدزایی و عملکرد خود منتشر نمی‌کرد و حتی تاسیسات مورد اشاره در این گزارش را تا مدت‌ها از چشم جهانیان پنهان نگه داشته بود، حالا با ریسک غیرقابل کنترلی رو به رو است که عوامل تعیین‌کننده آن در خارج از مرزهای این کشور تعیین می‌شوند. همین امر باعث می‌شود تا زمانی که تنش‌های منطقه‌ای در خاورمیانه تداوم داشته باشد سایه این ریسک مهم بر فعالیت آرامکو نیز ادامه‌دار شود نه تنها ارزش شرکت بلکه هزینه تامین مالی آن را نیز در بازارهای جهانی افزایش دهد. لازم به تاکید است که بخش مهمی از رشد شرکت نفت سعودی در سال‌های گذشته از طریق تامین مالی بوده که این شرکت با رتبه اعتباری بالا و به تبع آن هزینه اندک از بانک‌ها و بازارهای اوراق بدهی جذب کرده است. تا به حال گزارش قابل اتکایی از تغییرات رتبه اعتباری آرامکو تا روز عرضه منتشر نشده است اما به استناد آنچه موسسه رتبه‌بندی Fitch در 30 سپتامبر سال جاری میلادی مطرح کرده است، پس از انجام حملات یاد شده به تاسیسات این شرکت رتبه اعتباری آرامکو از +A به A کاهش یافته است.
چرا عرضه آرامکو تا این حد مهم است؟
بزرگ‌ترین غول نفتی جهان که در سال میلادی گذشته بیش از 111 میلیارد دلار سودآوری داشته است که بنا بر ارزیابی بلومبرگ، سود این شرکت در سال مالی 2018 برابر با سود ساخته شده در صورت‌های مالی سه شرکت «EXXON MOBIL، «APPLE» و «ALPHABET» بوده است. شرکت‌های یاد شده که در این برررسی از آنها نام برده شده است پس از «آرامکو» در رتبه‌های بعدی درآمدزایی در شرکت‌های جهان قرار دارند. بنا بر آنچه مقامات پادشاهی سعودی گفته‌اند، با وجود فشارهای وارده در سال جاری روند سود‌سازی آرامکو باز هم تداوم یافته و این شرکت موفق شده در گزارش‌های نه ماه سال میلادی فعلی 68 میلیارد دلار سود خالص بسازد. این در حالی است که طی همین مدت درآمد ناخالص آرامکو از تمامی منابع درآمدی موضوع فعالیت شرکت بیش از 244 میلیارد دلار بوده است. این عرضه پس از آن انجام می‌شود که در سال‌های اخیر همواره بحث‌ها در خصوص فروش سهام شرکت نفتی سعودی داغ بوده و پادشاهی این کشور به خصوص شخص محمد بن سلمان تلاش زیادی را برای تسریع روند عرضه شرکت داشته است.
گزارش‌ها حکایت از آن دارد که اصرار سعودی‌ها برای فروش این شرکت پس از آن شروع شده که با روی کار آمدن ملک سلمان پادشاه فعلی عربستان، نایب وی محمد بن سلمان در تلاش است تا طی برنامه‌ای وابستگی اقتصاد این کشور نفت خیز را به طلای سیاه به حداقل برساند. به همین منظور مقامات سعودی در نظر دارند تا سال 2030 میلادی این مهم را محقق کنند. همچنین اما و اگرهایی در مورد نیاز به تامین مالی شهری مطرح است که محمد بن سلمان ولیعهد سعودی در نظر دارد تا آن را به شکلی مدرن، در دل صحرا و با هزینه 500 میلیارد دلاری بنا کند.
خم شدن شاخص‌ها زیر بار عرضه سنگین
عرضه آرامکو روز گذشته در حالی انجام شده که حجم سنگین سهام فروخته شده در بورس ریاض در میانه معاملات تا 2.4 درصد از ارزش کل این بازار کم کرد و از قیمت 84 درصد از نمادهای این بازار کاست. با این حال گفتنی است که شاخص این بازار در پایان معاملات روز یک‌شنبه بیش از 1.9 درصد عقبگرد نکرد. دلیل این کاهش افزایش عرضه‌ها توسط سرمایه‌گذارانی بود که در نظر داشتند تا با تامین نقدینگی این عرضه حدودا 40 میلیارد دلاری را که معادل تنها 2 درصد از سهام شرکت یاد شده بود را خریداری کنند. البته باید به خاطر داشت که ارزش یاد شده بر اساس رقم اعلام شده از سوی ولیعهد سعودی است که ارزش شرکت را 2 هزار میلیارد دلار اعلام کرده است. بنا بر آنچه بلومبرگ در بررسی‌های خود اعلام کرده است، ارزش کنونی آرامکو که مقامات عربستان نیز با آن توافق کرده‌اند رقمی بین 1.8 تا 1.6 هزار میلیارد دلار است.
به نظر می‌آید آنچه در حال حاضر توانسته بر جذابیت عرضه سهام شرکت نفت سعودی برای خریداران خرد بورس ریاض بیفزاید، دریافت سهام جایزه پس از این عرضه اولیه است که از طرف مقامات نفتی این کشور به خریداران وعده داده شده است. از طرفی به دلیل آنکه برخی از مفسران انتظار دارند تا قیمت نفت در ماه‌های آتی با رشد مواجه شود، می‌توان گفت که فروش سهام شرکت به خریداران داخلی در عربستان انگیزه آنها برای شرکت در سایر عرضه‌های دولت را افزایش خواهد داد چراکه رشد قیمت نفت تا 87 دلار که از سوی تحلیلگرانCNBC پیش بینی شده به افزایش سودآوری آرامکو در پایان سال مالی جاری می‌انجامد.
گفتنی است هدف عربستان از این عرضه تنها کسب وجوه حاصل از فروش سهام نبوده و این کشور در نظر دارد تا با فروش بخشی از سهام خود در آرامکو به تامین مالی 2 تریلیون دلاری برای طرح‌های سرمایه‌گذاری بپردازند. با این حال شنیده‌ها حاکی از آن است که آرامکو پس از عرضه این شرکت قادر به تامین مالی بیش از 1.6 میلیارد دلار نخواهند بود.
