دور شدن دوازدهمین قناتِ ایرانی از جهانی شدن؟
پیگیری‌ها برای پیوستن روستای قاسم‌آباد به شهر همدان کم بود؛ حالا شرکت مخابرات استانی نیز در حال گودبرداری برای عبور برخی تاسیسات خود مانند فیبر نوری از روی قناتی است که جوانان قاسم‌آبادی از چند سال قبل تلاش می‌کنند تا با ایجاد «قنات موزه» در این محوطه، آن را به ۱۱ قنات جهانی دیگر ایرانی پیوند دهند. همه‌چیز از یک ایده برای نجات کشاورزی در همدان شروع شد؛ ایده‌ای که در میانه‌های راه قد بلند کرد تا خود را جهانی کند؛ از آن‌جا که فهمیدند قناتِ قاسم‌آباد فقط یک قنات نیست، بلکه آنقدر ارزش تاریخی دارد که می‌تواند خود را به هم‌ردیف‌هایش در یونسکو برساند و اولین قنات- موزه لقب بگیرد. این جرقه جدید در ذهن جوانان همدانی به خصوص دهیار جوانِ روستای قاسم‌آباد، که با وجود نزدیکی چند دقیقه‌ای با مرکز شهر همدان، برای مردم کمتری شناخته‌شده بود، آنها را بر این داشت تا دستمزد بیش از دو سال خود را برای فقط لایروبی قنات و استفاده از آب آن برای کشاورزی صرف کنند و این موضوع را به دنیا نشان دهند. با تهیه طرح تفصیلی برای پیوستن روستای قاسم‌آباد به شهر همدان، موانع برای جهانی شدن قناتِ قاسم‌آباد محکم‌تر می‌شود؛ موانعی که از جهانی شدن این قنات به عنوان نخستین پرونده ثبت جهانی همدان جلوگیری می‌کند. با وجود ثبت ملی شدن این قنات تاریخی، نه‌تنها هنوز برخی مسوولان تلاش‌های زیادی برای پیوستن روستای قاسم‌آباد به شهر همدان دارند که خود این عامل به تنهایی مانعی بزرگ برای جلوگیری از ثبت جهانی قنات موزه قاسم‌آباد خواهد بود، بلکه عبور فیبر نوری توسط شرکت مخابرات منطقه نیز عامل جدیدی است که این روزها این محوطه تاریخی را تهدید می‌کند. حسین زندی، فعال میراث فرهنگی همدان، توضیح می‌دهد: براساس اعلام معاون میراث فرهنگی کشور، قنات قاسم‌آباد زمستان سال گذشته در فهرست میراث ملی به ثبت رسید. همچنین در صحبت‌هایی که آقای طالبیان در جلسه‌ای در همدان داشت اعلام کرد که «قنات قاسم‌آباد» محتمل‌ترین قنات برای پیوستن به پرونده زنجیره‌ای ۱۱ قنات ایرانی است که چند سال قبل به عنوان یک پرونده زنجیره‌ای در فهرست میراث جهانی به ثبت رسیده است. او با بیان اینکه با توجه به صدور مجوز قنات موزه و کلنگ‌زنی ایجاد موزه در کنار قنات، احتمال الحاق این قنات به ۱۱ رشته قنات دیگر بدون معطلی و بدون نوبت بسیار زیاد است، به ایسنا گفت: خوشبختانه رویکرد وزارتخانه میراث فرهنگی کشور و اداره کل میراث فرهنگی استان نسبت به این اقدام بسیار خوب است، اما دو مساله پیش‌آمده برای این قنات موزه یعنی بحث الحاق روستای قاسم‌آباد به شهر همدان که توسط نماینده مردم همدان پیگیری می‌شود و حفاری توسط شرکت مخابرات برای عبور تاسیسات‌شان از روی قنات، احتمال جهانی شدن قنات موزه همدان را بسیار کاهش می‌دهد. او با تاکید بر اینکه علت ثبت هر اثر جهانی ارتباط آن با معیشت و فرهنگ مردم بومی است و با انجام پروژه تاسیسات مخابرات و الحاق روستا به شهر، این ارتباط قطع می‌شود، بیان می‌کند: وقتی روستا به شهر تبدیل می‌شود، دیگر مردم از راه قنات آب نمی‌خورند یا اصلا کشاورزی ندارند که از راه قنات تامین شود، بنابراین، این ارتباط قطع می‌شود و احتمال اینکه ارزیابان یونسکو این الحاق را بپذیرند بسیار کم است. او با اشاره به حضور پروانه سلحشوری - نماینده مردم تهران - در همدان در چند روز گذشته و قول مساعدت او برای پیگیری وضعیت این قنات با علی‌اصغر مونسان - وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی – برای فراهم کردن شرایط تسریع پیوستن این قنات به پرونده جهانی قنات‌ها، ادامه می‌دهد: پرونده توسط آقای سمسار یزدی آماده شده و پیشنهاد داده‌اند سریع‌تر در فهرست میراث موقت جهانی ثبت شود و ظاهرا تیر سال آینده بررسی می‌شود. زندی با بیان اینکه در سال‌های گذشته، اداره‌هایی مانند شرکت مخابرات در عرصه این قنات، ساخت و سازهایی انجام داده‌اند، می‌افزاید: به نظر می‌رسد با توجه به بحث‌های ثبت جهانی، عملیات‌های عمرانی خود را در این منطقه سرعت بخشیده‌اند، از جمله اینکه در چند روز گذشته، یکسری حفاری برای انتقال تاسیسات مخابراتی از عرصه این قنات توسط مخابرات انجام شده است. او با تاکید بر اینکه زمین مسیر قنات بوده است، ادامه می‌دهد: در زمانی مخابرات بخشی را دیوار کشیده و اکنون نیز خارج از آن دیوار کشیدن تاسیسات سیم‌کشی را انجام می‌دهد، اما متاسفانه شنیده‌ایم که معاون میراث فرهنگی استان همدان مجوز این حفاری را صادر کرده است.
