کسب‌وکارهای کوچک باخت دادند
گروه دانش و فن
اگرچه در ساعات ابتدایی قطعی اینترنت، تصور بر این بود که شبکه ارتباطی به‌کلی قطع شده، اما چند ساعت بعد، مشخص شد که سایت‌های داخلی همچنان در دسترس قرار دارند، اتفاقی که در نتیجه راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات عنوان شد. بانک‌ها، خبرگزاری‌ها، سایت‌های داخلی خریدوفروش و حمل‌‌ونقل، حتی اقدام به ارسال پیامک‌هایی به مشتریان خود کردند تا وضعیت حیات خود را اعلام کرده و اینکه کاربران می‌توانند توسط لینک‌هایی که برایشان ارسال شده، خدمات مورد نظرشان را دریافت کنند. البته مشکلات دسترسی به اینترنت از گوشی‌های موبایل و برخی از شبکه‌های ثابت مانع از این بود که شیرینی استفاده از اولین ثمرات شبکه ملی اطلاعات مشهود باشد و از طرفی، قطعی ارتباط جهانی، همچنان باعث تلخی کام مردم بود. موضوع دیگر در عین فعالیت بی‌وقفه کسب‌وکارهای بزرگ، کسب‌وکارهای کوچکی بودند که یا سرورهایشان داخلی نبود یا بستر فعالیتشان در شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌ها قرار داشت و با تعطیلی این ابزارها، در معرض خطر قرار گرفتند. اتفاق مشابه تعطیلی اینترنت برای کسب‌وکارهای نوپا و مشاغل خرد، پیش از این هم با فیلترینگ تلگرام رخ داده بود و همان زمان هم اعلام شد مشاغل زیادی نابود شدند و شغل‌های مستقیم و غیرمستقیم بسیاری به‌واسطه این تصمیم از دست رفتند و این اتفاق بار دیگر با تعطیلی چندروزه شبکه جهانی اینترنت رخ داده است، هرچند بسیاری از مسوولان معتقدند درصورت راه‌اندازی تمام و کمال شبکه ملی اطلاعات، این کسبوکارها می‌توانستند به این شبکه منتقل شوند تا از نابودی یک‌شبه آنها جلوگیری شود. در حال حاضر محدودیت دسترسی به شبکه‌ها و سایت‌های جهانی، موجب نارضایتی فعالان این حوزه شده است، زیرا بسیاری از خدماتی که پیش از این دسترسی به آنها از طریق اینترنت با سهولت انجام می‌شد، در دسترس نیست و اگرچه بخشی از خدمات ارایه‌شده در اینترنت به مردم، اکنون از طریق شبکه ملی اطلاعات امکان‌پذیر است، اما به نظر می‌رسد این فضا هنوز پاسخگوی نیاز مردم نیست. محمدحسن انتظاری -عضو شورای عالی فضای مجازی- گله‌مندی مردم از مشکلات به وجود آمد در ارتباطات با قطع اینترنت را به‌جا دانست و اظهار کرد: «6 سال پیش شورای عالی فضای مجازی احتمال بروز این مشکل به شکل امروزی را پیش‌بینی کرده بود به همین دلیل راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات تصویب شد. اگر شبکه ملی اطلاعات به‌طور کامل و موثر راه می‌افتاد در شرایط کنونی می‌توانستیم آن را جایگزین اینترنت کنیم. اگر این شبکه راه‌اندازی می‌شد و اقتصاد در فضای مجازی بر بستر داخلی شکل می‌گرفت، اکنون شاهد مشکلات و نارضایتی مردم نبودیم.» این در حالی است که حجت نظری -عضو کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای اسلامی شهر تهران- روز گذشته در جلسه این شورا اظهار کرد: واقعیت این است که نمی‌شود با بال‌های گنجشک جسم عقاب را به پرواز درآورد، ما نمی‌توانیم با اینترنت ملی و با محصور کردن خودمان در ظرف جغرافیایی خودمان، با دنیا رقابت کنیم. امروز عده‌ای در کشور در تلاش هستند تا وضع موجود را حفظ کنند و اینترنت ملی را جایگزین اینترنت کنند، در حالی که اگر این اتفاق رخ دهد، قطعا نمی‌تواند ما را به اهداف والا نزدیک کند.»
ضرر به کسبوکارها با اختلال در اینترنت
در این راستا رضا الفت‌نسب -عضو هیات‌مدیره اتحادیه کسب‌وکارهای مجازی- در گفت‌وگو با «تعادل»، با اشاره به روند ادامه‌دار شدن قطعی اینترنت، درباره میزان آسیبی که به کسب‌وکارهای اینترنتی وارد شده گفت: «برآوردی از آسیبی که به کسبوکارها وارد شده وجود ندارد اما روشن است که کار ما در بستر فضای مجازی و اینترنت است، بنابراین هرچقدر این فضا مختل شود، ما ضرر می‌کنیم. امیدواریم که این موضوع هرچه سریع‌تر حل‌وفصل شود، زیرا اگر بخواهد ادامه‌دار باشد کار ما سخت می‌شود.» وی ادامه داد: «یک موضوع مهم که باید بیشتر به آن توجه شود، توسعه کسب‌وکارهای مجازی است که نیاز به ابزارهایی دارند که الان از دسترس خارج شده و ما منتظریم اینترنت به روال درست برسد و موضوع دیگر اینکه دسترسی‌ها به‌صورت کامل باز می‌شود. در حال حاضر بیشتر روی اینترنت موبایل و اپراتورها مشکل داریم که ارتباطشان خیلی پایدار نیست اگرچه ارتباطات در ADSL تا حدی خوب است و همه از جمله وزارت ارتباطات تلاش می‌کنند و امیدواریم موضوع حل شود.» عضو هیات‌مدیره اتحادیه کسب‌وکارهای مجازی در پاسخ به شرایط کسب‌وکارهایی که از سرورهای داخلی استفاده می‌کنند، بیان کرد: «وقتی اتفاقات مشابه این روزها رخ می‌دهد، یک سری دسترسی‌های خارج از کشور را قطع می‌کنند که طبیعی است، زیرا موضوع امنیت برای هر کشوری مهم است. در این شرایط کسب‌وکارهایی که سرورهایشان خارج از کشور باشد، واقعا دچار مشکلات جدی می‌شوند. پیش از این ما و بسیاری از سازمان‌های دیگر هشدار داده بودیم که کسبوکارها سرور خود را به داخل کشور منتقل کنند یا اینکه اصطلاحا‌هاستشان داخل ایران باشد، خصوصا برای مواقع این‌چنینی. در حال حاضر کسب‌وکارهای بزرگی هستند که مشکلی ندارند و ارتباطاتشان پایدار است. به همین دلیل توصیه ما این است که کسبوکارها سرورهایشان را به داخل منتقل کنند، حتی اگر به این کار علاقه ندارند و شاید هزینه‌هایش هم برایشان بالاتر باشد، اما به ریسکش نمی‌ارزد که سرورها را منتقل نکنند. همین الان هم این امکان وجود دارد و می‌توانند به دیتاسنترهای رسمی در حوزه سرور مراجعه کنند و سرورهای خارج از کشور را به داخل کشور انتقال دهند.»
الفت‌نسب درباره علت هزینه‌های بالای سرورهای داخلی توضیح داد: «این کار زیرساخت‌هایی نیاز دارد. ما در ابتدای راه هستیم و هنوز در این حوزه خیلی جلو نرفتیم و می‌خواهیم روی پای خودمان جلو برویم. بخشی از هزینه‌های این کار بالاست، چون تجهیزات و سخت‌افزارهایی برای زیرساخت این کار نیاز است که از خارج از کشور می‌آید و به دلیل شرایط تحریمی با قیمت چندبرابری دست ما می‌رسد. اینها باعث شده هزینه‌ها بالاتر برود اما باز هم می‌ارزد و حداقل شرایط پایدار است و اگر اتفاقی هم بیفتد، اختلال کوچکی است که سریع رفع می‌شود.» وی همچنین درباره کیفیت سرورهای داخلی اظهار کرد: «کاربر خارجی نمی‌تواند از سرویس‌هایی که توسط کسب‌وکارهای ما ارایه می‌شود استفاده کند، اما برای کاربر داخلی سرعت‌هاست ایرانی به‌شدت بالاتر است.»
جو روانی موجود، مانع استفاده از کسب‌وکارهای اینترنتی است
عضو هیات‌مدیره اتحادیه کسب‌وکارهای مجازی درباره اینکه چند درصد از کسبوکارها سرورهای داخلی دارند، بیان کرد: «آمار دقیقی نیست اما تصور ما این است که بیش از 70 درصد از کسب‌وکارهای داخلی از سرورهای داخلی استفاده می‌کنند. کسب‌وکارهای بزرگ از آنجایی که سرورهایشان داخل کشور است، خیلی آسیب ندیدند، یکسری از آنها هم سرورهایشان در ایران نبود که در روزهای گذشته سرورها را به ایران منتقل کردند و نهایتا امیدواریم کسب‌وکارهای باقی‌مانده هم به تدریج سرورهایشان را به داخل کشور منتقل کنند.» الفت‌نسب در ادامه با بیان اینکه بحث اینترنت و افت فروش کسبوکارها در این حوزه اهمیت زیادی دارد، خاطرنشان کرد: «در فضایی مانند حال حاضر دسترسی کاربر به خدمات مشکل می‌شود. اکنون با استفاده از اینترنت موبایل به راحتی نمی‌توان به بسیاری از سایت‌ها دسترسی پیدا کرد و ما این را به اپراتورها هم اعلام کردیم که شرایط ناپایدار است، هرچند ممکن است اینترنت ثابت مشکلی نداشته باشد. موضوع دیگر هم جو روانی است که در جامعه وجود دارد و باعث می‌شود مردم کمتر تمایلی به استفاده از کسب‌وکارهای اینترنتی داشته باشند.»
الفت‌نسب همچنین با تاکید بر لزوم تقویت زیرساخت‌های داخلی، اظهار کرد: «شبکه ملی اطلاعات باید قوی‌تر شود و ما زیرساختی داشته باشیم که اگر خواستیم روزی اینترنت و ارتباطات بین‌الملل را برای چند ساعت و چند روز قطع کنیم، دسترسی‌های خودمان درست باشد. شاید حتی باید بزرگ‌تر فکر کنیم، اینکه بخش خصوصی می‌تواند نگاه بلندمدت‌تری داشته باشد و ما یک زبان برنامه‌نویسی بومی برای این جور مواقع داشته باشیم، اما قطعا کسانی که به ارتباطات بین‌الملل نیاز دارند، آسیب می‌بینند. نمی‌گویم نمی‌شود کاری کرد که برنامه‌نویسی ما تماما ایرانی شود، می‌شود اما زمان می‌برد و ما نمی‌توانیم اینترنت را به صورت کامل قطع کنیم.» وی خاطرنشان کرد: «در حال حاضر بسیاری از توسعه سایت‌ها با زبان‌های برنامه‌نویسی و کاملا با اینترنت بین‌الملل است و دسترسی به آنها ابزار می‌خواهد. می‌توان سایتی ایجاد کرد که آماده است و همه‌چیز دارد و به فکر توسعه‌اش هم نباشیم و آن را روی اینترنت ایران و شبکه ملی اطلاعاتی که کامل است، پیاده کرد، اما به صورت مقطعی. اگر بخواهیم از ابزارهای موجود در ارتباطات بین‌الملل استفاده کنیم، نیاز داریم که دسترسی‌ها باز باشد. حتی اگر زیرساخت‌های داخلی هم فراهم باشد و شبکه ملی اطلاعات کامل باشد، نمی‌توان به صورت ادامه‌دار به آن نگاه کرد و حداقل بخش توسعه ما دچار مشکل می‌شود. بنابراین امیدواریم شرایطی که به وجود آمده سریع‌تر رفع و رجوع شود.»
