دلایل گرانی غیربنزینی خودرو

تعادل|

قیمت خودرو در روزهای پس از اجرای طرح سهمیه‌بندی بنزین، با تمام کنترل‌های دولت با افزایش قیمت مواجه شد. ارزیابی‌های تعادل نشان می‌دهد، از تاریخ اعلام افزایش نرخ بنزین (24 آبان‌ماه 98) محصولات گروه خودروسازی ایران خودرو، بین 3 تا 10 میلیون تومان و محصولات گروه سایپا بین 4 تا 6 میلیون تومان افزایش قیمت را تجربه کرده‌اند. آنسوی ماجرا اما افزایش قیمت خودروهای دوگانه سوز است که این روزها طرفداران بیشتری پیدا کرده است؛ هرچند فروشنده‌ای در بازار این نوع خودروها یافت نمی‌شود. حال این پرسش قابل طرح است که این افزایش قیمت‌ها در بازار خودرو واقعا متاثر از چه عاملی است؛ افزایش نرخ بنزین یا جو روانی و هیجانی در بازار خودرو؟ متولیان وزارت صمت، بر این باورند که این نوع گرانی‌ها و تورم خودرو نه تنها در بازار واقعی نبوده، بلکه متاثر از سهمیه‌بندی بنزین هم نیست. به گفته آنها، برخی از این فضای ملتهب بنزینی برای افزایش قیمت خودروهایشان، سوءاستفاده‌ کرده‌اند. اما کارشناسان چه دیدگاهی دارند؟ آنها معتقدند که افزایش قیمت این روزهای خودرو کاملا هیجانی است و دارندگان پول‌های سرگردان به خوبی می‌دانند که در شرایط کنونی خودروسازان توانایی افزایش تولید را ندارند، پس پول‌هایشان را که پیش از این در بازار بورس سرمایه‌گذاری می‌کردند، روانه بازار خودرو کرده و به افزایش قیمت خودروها دامن زده‌اند. بااین حال، هرچند افزایش قیمت بنزین به خودی خود نمی‌تواند با افزایش قیمت خودرو در ارتباط باشد؛ اما افزایش قیمت بنزین می‌تواند منجر به افزایش نرخ تورم شده و از این کانال غیرمستقیم بر قیمت خودرو تاثیر بگذارد.

      رابطه قیمت بنزین و قیمت خودرو

همه جای دنیا زمانی که قیمت سوخت افزایش پیدا می‌کند، خودرو، با افت قیمت مواجه می‌شود. به این معنا که قیمت خودرو تابعی از نرخ بنزین است. از این رو، طی دو هفته گذشته که با افزایش ناگهانی قیمت بنزین در کشور مواجه شدیم، انتظار بر این بود که قیمت خودرو روند معکوس به خود بگیرد یا حداقل ثابت باقی بماند؛ اما بازار خودرو این‌بار هم غافلگیرانه عمل کرد و هم پای بنزین خود را بالا کشید. در واقع دولت‌ها طی چند سال اجرای طرح هدفمندسازی یارانه‌ها که بخشی از آن با افزایش قیمت سوخت همراه بوده، تلاش کردند تا اثرات سوء این تورم فزاینده را خنثی کنند، تلاشی که راهی به موفقیت نداشت و حتی قیمت خودرو نیز که در حالت طبیعی در چنین شرایطی باید با کاهش قیمت مواجه شود، روند افزایشی به خود گرفت. ذکر این نکته در اینجا نیز ضروری است که طی چند مرحله افزایش قیمت بنزین در ادوار گذشته، همواره نگاه‌ها به سمت افزایش قیمت خودروهای کوچک‌تر یا حتی رونق چشم‌گیر خودروهای گازسوز رفته است. اما نیاز و تجربه جامعه قوی‌تر از دلایل اقتصادی بوده و نشان داده که خودروهای کوچک یا گران هستند یا بی‌کیفیت. به همین ترتیب تجربه گویای آن است که هزینه‌های نگهداری از خودروهای گازسوز به مراتب بیشتر از سوخت گرانی که باید برا حرکت آن استفاده شود. از این منظر، قیمت سوخت به صورت مستقیم و البته کوتاه‌مدت تاثیری بر قیمت خودرو نخواهد گذاشت. چراکه خودروساز هیچ تغییری در کاهش یا افزایش عرضه اعمال نکرده است. قیمت کارخانه هم‌چنان مثل قبل است و هیچ خودروی تولید داخلی هم پیدا نمی‌شود، که مطابق با استانداردهای جهانی مصرف سوخت پایینی داشته باشد، که حالا بخواهد مدعی ارزشمند شدن کند. اما چه می‌شود کرد، زیرا با هر اصلاح اقتصادی، عده‌ای به دنبال تخریب، منفعت، سودجویی و دلالی هستند.

      افزایش قیمت خودروها

با این حال سری زدیم به بازار خودروهای داخلی و روند قیمت آنها را در دو بازه زمانی قبل از افزایش نرخ بنزین و پس از افزایش قیمت آن، مقایسه کردیم. ارزیابی‌های «تعادل»، نشان می‌دهد، اکثر خودروهای ساخت داخل پس از اجرای طرح سهمیه‌بندی بنزین و افزایش قیمت بنزین، با افزایش قیمت مواجه شده‌اند. در این میان، خودروهای پر تقاضا مورد بررسی قرار گرفت، تا ببینیم کدام خودروها بیشترین افزایش قیمت را تجربه کرده اند؟  در میان محصولات ایران خودرو قیمت «رانا» با افزایش بیش از 7 میلیونی از 80 میلیون تومان به 87 میلیون و 600 هزار تومان رسیده است. همچنین «پژو 206 تیپ 2 » که پیش از این 80 میلیون بود، 86 میلیون تومان و 500 هزار تومان و

«پژو 206 تیپ 5 » که 94 میلیون تومان قیمت داشت 102 میلیون و 800 هزار تومان در بازار خرید و فروش می‌شود. «پژو 207 دنده ای» از 127 میلیون تومان به 137 میلیون تومان و «پژو 207 اتوماتیک» از 161 میلیون تومان به 168 میلیون و 500 هزار تومان رسید. در ادامه این روند، «پژو پارس» 92 میلیون تومانی به قیمت 101 میلیون تومان، «پژو 405 اس ال ایکس» 86 میلیون تومانی به قیمت 89 میلیون تومان، «پژو 405 جی ال ایکس» 75 میلیون تومانی به قیمت 90 میلیون و 500 هزار تومان، قیمت خورده است. از آنسو، «دنا تیپ 1»، 110میلیون تومانی به قیمت 119 میلیون تومان و «وانت آریسان» 63 میلیون تومانی به قیمت 73 میلیون تومان در بازار خرید و فروش می‌شود. در گروه خودروسازی سایپا اما روند قیمتی محصولات به چه شکل است؟ بررسی‌های «تعادل» گویای این است که روند صعود قیمت در محصولات سایپا نیز به چشم می‌خورد، به صورتی‌که قیمت «سایپا 111 » که پیش از این 47 میلیون تومان بود به 52 میلیون و 800 هزار تومان، «سایپا 131 » با قیمت 44 میلیون تومان به 48 میلیون و 900، «سایپا 151» با قیمت 45 میلیون تومان به 50 میلیون و 800 هزار تومان و «ساینا» با قیمت 58 میلیون تومان به 62 میلیون و 300 هزار تومان رسیده است.  البته نکته قابل توجه اینجاست که به سهمیه‌بندی و افزایش قیمت بنزین، خودروهای دوگانه‌سوز با استقبال بیشتری در بازار مواجه شده‌اند و رشد قیمتی بیشتری را تجربه کرده‌اند. به‌طوریکه، اختلاف قیمت دوگانه ‌سوزها با خودروهای تک‌سوز که پیش از افزایش قیمت بنزین یک میلیون تومان بود، این روزها به 7 تا ۹ میلیون تومان رسیده است. در پی چنین استقبالی، فروشندگان خودروهای دوگانه‌سوز در بازار کمتر شده‌اند. به گفته فعالان بازار خودرو، به‌طور نمونه سمند دوگانه‌سوز در بازار کم بوده و هیچ پراید دوگانه سوزی در روز جاری برای فروش وجود ندارد.

      دیدگاه کارشناسان به این روزهای خودرو

از آنسو، کارشناسان بر این باورند که افزایش قیمت خودرو ارتباطی به افزایش نرخ بنزین ندارد. در همین راستا، امیر حسن کاکایی، کارشناس صنعت خودرو و عضو هیات علمی گروه مهندسی خودرو دانشگاه علم و صنعت می‌گوید: افزایش قیمت بنزین، هیچ‌گونه اثر مستقیمی بر افزایش قیمت خودرو نمی‌تواند داشته باشد. همچنین حسن کریمی سنجری، کارشناس خودرو نیز معتقد است، افزایش قیمت بنزین به خودی خود نمی‌تواند با افزایش قیمت خودرو در ارتباط باشد؛ اما این افزایش قیمت بنزین می‌تواند منجر به افزایش نرخ تورم شده و از این کانال غیرمستقیم بر قیمت خودرو تاثیر بگذارد. به اعتقاد فرید زاوه دیگر کارشناس خودرو نیز افزایش قیمت بنزین به صورت مستقیم بر افزایش قیمت خودرو تاثیرگذار نیست، اما این افزایش قیمت از کانال‌های غیرمستقیم بر قیمت خودرو تاثیرگذار خواهد بود.  اما دلیل واقعی افزایش قیمت خودرو در روزهای پس از افزایش نرخ بنزین چه عاملی می‌تواند باشد؟ رضا رحمانی وزیر صمت، سه‌شنبه هفته گذشته عنوان کرد که تورم خودرو در بازار واقعی نبوده و متاثر از سهمیه‌بندی بنزین نیست؛ بلکه سوءاستفاده‌هایی در این بازار شده است. پس از اظهارات رحمانی، عباس تابش، معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت نیز در اظهاراتی بیان کرد که با افزایش نرخ بنزین باید قیمت خودرو‌ها کاهش یابد، حال اینکه قیمت خودرو‌ها در این مدت گران شده، دلایل دیگری دارد و ربطی به گرانی بنزین ندارد. به گفته او، اکنون به دلیل آغاز پیک تقاضای خرید خودرو برخی دلال‌ها به قیمت‌ها دامن می‌‌زنند و خودرو نیز از کالای مصرفی به سرمایه‌ای تغییر پیدا کرده است. البته، امیرحسن کاکایی کارشناس صنعت خودرو، افزایش قیمت این روزهای خودرو، را هیجانی می‌داند. در شرایط فعلی خودروسازان توانایی افزایش تولید را ندارند و دارندگان پول‌های سرگردان هم به خوبی این موضوع را متوجه شده‌اند. در حالی که پول‌‌های سرگردان تا مدت‌ها به سمت بورس روانه می‌شدند و در این بازار فعال بودند و سود خوبی هم دریافت می‌کردند، اما حالا با کاهش سودشان در این بازار، به دنبال سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت جدیدی می‌گردند تا سود بیشتری حاصل کنند، بنابراین بازار خودرو، می‌تواند گزینه بهتری برای آنها باشد تا به سمت آن روانه شوند.